Nhà báo Hà Đăng: trọn đời giữ vững ngòi bút chiến đấu

Nhà báo Hà Đăng - dù trên cương vị nào vẫn giữ vững phong cách của một nhà báo - chiến sĩ.

Một đời gắn bó với báo chí cách mạng

Sinh năm 1929 tại Phú Yên, Hà Đăng bắt đầu sự nghiệp làm báo từ năm 1947, khi mới 18 tuổi. Bài viết đầu tiên mang tên "Tâm sự đồng bạc trong két sắt", đăng trên Báo Phấn Đấu - tiền thân của Báo Phú Yên, đã đặt nền móng cho hành trình gần 8 thập kỷ cầm bút của ông. Trong hoàn cảnh đất nước bước vào những ngày đầu kháng chiến chống Pháp gian khổ, ông viết bài báo để phê phán những người giàu tích trữ tiền bạc trong két sắt, trong khi người dân nghèo sẵn sàng quyên góp từng đồng cho Quỹ kháng chiến.

Câu chuyện đời thường ấy được ông thể hiện bằng lối viết mộc mạc, gần gũi nhưng đanh thép. Ông tưởng tượng rằng "đồng tiền buồn tủi vì không được dùng đúng chỗ, không được góp sức cùng đồng bào ra trận". Sau khi bài báo được đăng, một số phú ông trong vùng đã đến đóng góp cho cách mạng - điều khiến tác giả trẻ tuổi khi ấy vô cùng xúc động. "Tôi không nghĩ bài báo có tác động mạnh mẽ như vậy. Từ đó tôi đi theo báo chí, xem đó là cuộc đời mình" - nhà báo Hà Đăng kể lại.

Từ bước khởi đầu đó, con đường làm báo của ông gắn bó sâu sắc với cách mạng Việt Nam. Năm 1955, ông được điều về Hà Nội làm việc tại Báo Nhân Dân - cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng. Từ đây, ông bắt đầu quãng thời gian gần 70 năm gắn bó với tờ báo này. Ông từng tự nhận mình là "nhà báo nhân dân" - cách nói giản dị nhưng biểu đạt được sự gắn bó máu thịt với nghề và với tờ báo. Trên trang giấy, ông không chỉ làm công việc viết báo đơn thuần, mà còn góp phần định hình định hướng tư tưởng, chính trị cho báo chí cách mạng Việt Nam.

Nhưng báo chí chỉ là một trong nhiều vai trò mà ông Hà Đăng đảm nhiệm. Ông từng giữ các vị trí quan trọng như: Ủy viên Trung ương Đảng khóa VI và VII, đại biểu Quốc hội khóa VIII và IX, Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương), Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Trợ lý Tổng Bí thư Lê Duẩn và Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh. Bên cạnh đó, ông còn là thành viên - trợ lý Trưởng đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Dù trên cương vị nào, ông vẫn giữ vững phong cách của một nhà báo - chiến sĩ. Ông luôn trung thành tuyệt đối với lý tưởng của Đảng, gắn bó chặt chẽ với thực tiễn cách mạng và luôn giữ lửa nghề cầm bút, kể cả khi đã nghỉ hưu. Bài viết gần nhất của ông được đăng trên Tạp chí Cộng sản vào tháng 7 năm 2024 - khi ông đã 95 tuổi, đánh dấu sự bền bỉ hiếm có trong nghề viết.

Nhà báo Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đánh giá: "Qua hơn nửa thế kỷ cống hiến, nhà báo Hà Đăng luôn giữ vững 'ngòi bút chiến đấu' giữa thời bình, kiên định niềm tin vào Đảng, vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Bác Hồ, Đảng ta và Nhân dân ta đã lựa chọn".

Nhà báo Hà Đăng ký tặng sách tại sự kiện ra mắt cuốn "Tinh hoa cách mạng Việt Nam".

Trí tuệ chính luận và di sản tinh thần của người làm báo - chiến sĩ

Trong suốt gần 80 năm làm báo, nhà báo Hà Đăng không chỉ là một người viết, mà còn là một nhà hoạt động tư tưởng, một người lý luận chính trị sắc sảo. Ông từng chia sẻ, học tập lời dặn của Bác Hồ: "Báo chí là một mặt trận; cán bộ báo chí là chiến sĩ cách mạng; cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén…", ông xác định rõ: viết báo không chỉ để đưa tin mà còn để định hướng tư tưởng, để phụng sự lý tưởng cách mạng và phục vụ nhân dân.

Sự nghiệp báo chí của ông luôn gắn liền với các vấn đề trọng đại của đất nước: xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền, phát triển chủ nghĩa xã hội, bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân… Trong từng trang viết, ông thể hiện một lập luận vững chắc, tư duy biện chứng sâu sắc và lối hành văn chính luận mẫu mực. Những bài viết của ông không chỉ mang tính phân tích mà còn có sức khơi mở và định hướng mạnh mẽ.

Với bút lực và trải nghiệm phong phú, ông từng viết chân dung nhiều nhà lãnh đạo xuất sắc của cách mạng Việt Nam như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Tôn Đức Thắng, Tổng Bí thư Lê Duẩn, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, nhà thơ Tố Hữu, nhà báo Hoàng Tùng… Những bài viết này đặc biệt sống động vì ông từng có cơ hội tiếp xúc, phục vụ hoặc làm việc trực tiếp với họ. Ông không thần thánh hóa nhân vật mà khắc họa họ một cách đời thường, gần gũi nhưng đầy uy tín và chân thực.

Dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, tại trụ sở Báo Nhân dân, cuốn sách "Tinh hoa cách mạng Việt Nam" của nhà báo Hà Đăng chính thức được ra mắt. Với gần 800 trang, gồm hơn 100 bài viết và phỏng vấn từ năm 1955 đến nay, sách chia làm ba phần: phần một là các bài viết chính luận về tư tưởng, lý luận Đảng; phần hai là chân dung các nhà cách mạng tiêu biểu; phần ba phản ánh thực tiễn thực hiện chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Cuốn sách không chỉ là kết tinh cả một đời người cống hiến cho báo chí cách mạng của nhà báo Hà Đăng, mà còn là tài liệu lịch sử quan trọng ghi lại quá trình phát triển của báo chí cách mạng và tư tưởng chính trị Việt Nam. Nhà báo Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân Dân khẳng định: "Cuốn sách là kết tinh những trăn trở, suy tư và khát vọng của một người trí thức - chiến sĩ, người làm báo - nhà hoạt động tư tưởng chính trị trong suốt cuộc đời gắn bó với cách mạng. Những lập luận vững chắc và tinh thần biện chứng của nhà báo Hà Đăng là nguồn tư liệu quý cho cán bộ tuyên giáo, báo chí, giáo dục chính trị".

Còn nhà báo Nguyễn Đức Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ rằng, ông rất ấn tượng về cách nhà báo Hà Đăng kết hợp giữa chiều sâu lý luận của một nhà nghiên cứu với tinh thần phụng sự cách mạng và nhân dân của một nhà báo chân chính.

"Nhà báo Hà Đăng không chỉ phân tích, lý giải, mà còn định hướng, truyền cảm hứng. Những vấn đề lớn của đất nước như vai trò của Đảng, công cuộc đổi mới, chủ nghĩa xã hội, dân chủ và báo chí cách mạng... được ông trình bày vừa cô đọng, vừa giàu sức gợi mở" - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh.

Nhà báo Nguyễn Đức Lợi cũng nhận xét: "Nhà báo Hà Đăng là hình mẫu để noi theo - người giữ vững lý tưởng, thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, nhưng luôn gần gũi, thẳng thắn và hết lòng với đồng nghiệp."

Giờ đây, mặc dù không còn hoạt động sôi nổi với nghề báo do tuổi tác, nhưng những gì nhà báo Hà Đăng đã làm - từ bài viết đầu tiên năm 1947 cho đến bài viết vào năm 2024 - là dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử báo chí cách mạng. Cuộc đời ông là minh chứng rõ nét nhất cho lý tưởng báo chí phụng sự Đảng, phụng sự nhân dân, là tấm gương cho các thế hệ nhà báo hôm nay và mai sau.

Nhiên Nhiên