Nhà báo, TS. Lê Hải - Tạp chí Cộng sản: Viết bài lý luận phải rất tâm huyết, dày công, vất vả...

Để hiểu hơn về tác phẩm "loạt 3 kỳ: Nhận thức và giải quyết tốt các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" vừa xuất sắc đoạt Giải A tại Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVIII, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận đã có cuộc trò chuyện với nhà báo, TS. Lê Hải, Ủy viên Ban Biên tập, Trưởng Ban Tạp chí Cộng sản điện tử, Tạp chí Cộng sản.

Nhà báo, TS Lê Hải

+ Nhà báo Lê Hải được biết đến với các tác phẩm báo chí đoạt giải cao ở giải Búa liềm vàng, giải Báo chí Quốc gia... Năm nay, loạt 3 kỳ: Nhận thức và giải quyết tốt các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam vừa xuất sắc đoạt Giải A tại Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVIII, cảm xúc của anh như thế nào, thưa nhà báo?

-Tôi rất vui vì đây là thành quả của một quá trình lao động sáng tạo tâm huyết, lâu dài. Càng vui hơn khi tác phẩm được Hội đồng Giám khảo vòng sơ khảo cũng như vòng chung khảo của Giải Báo chí quốc gia, gồm các nhà báo, nhà lý luận rất có uy tín, khách quan đánh giá cao. Đây cũng là niềm vui chung của Tạp chí Cộng sản, vì tác phẩm đã nhận được sự định hướng, góp ý rất sâu sát, chất lượng của các đồng chí Thường trực Ban Biên tập và đồng nghiệp trong cơ quan, một số chuyên gia là cộng tác viên chiến lược của Tạp chí. Đây là nguồn động lực lớn để tôi tiếp tục học tập, nghiên cứu và viết những tác phẩm tiếp theo, cũng như thêm yêu và gắn bó với công việc của mình.

+ “Nhận thức và giải quyết tốt các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” là một chủ đề lớn, khó, vì đề cập tới vấn đề lý luận cốt lõi, phản ánh những quy luật mang tính biện chứng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Ông có thể chia sẻ ý nghĩa, mục tiêu hướng tới của tác phẩm ?

-Tạp chí Cộng sản là cơ quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, do đó có nhiệm vụ chính trị tham gia nghiên cứu và tuyên truyền việc tổng kết 40 năm đổi mới đất nước và chuẩn bị các văn kiện của Đại hội XIV của Đảng. Đây đều là những cuộc đại tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận lớn, hệ trọng của Đảng ta, một trong những dòng chảy chủ lưu, chính yếu của đời sống lý luận chính trị trong năm 2024.

Các mối quan hệ lớn là một trong những vấn đề lý luận cốt lõi trong đường lối đổi mới của Đảng ta, phản ánh những vấn đề mang tính quy luật của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam, nên được Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản đặt mục tiêu trọng tâm nghiên cứu và tuyên truyền, nhằm góp phần khái quát hóa, hệ thống hóa và làm sáng rõ hơn quá trình phát triển lý luận của Đảng ta về các mối quan hệ lớn. Việc nhận thức và nắm bắt được các mối quan hệ lớn, tức nhận thức và nắm bắt được các quy luật vận động, phát triển của xã hội loài người; quy luật xây dựng chủ nghĩa xã hội; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản, là một yếu tố quyết định đến việc Đảng lãnh đạo thành công xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Đặc biệt, sau 40 năm đổi mới, chúng ta đã hình thành được hệ thống Lý luận về đường lối đổi mới ở Việt Nam, dẫn dắt công cuộc đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, được đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhắc đến tại Hội nghị Trung ương 9 khóa XIV mới đây. Lý luận về đường lối đổi mới ở Việt Nam là kết tinh trí tuệ, tâm huyết, công sức sau 40 năm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mang dấu ấn rất đậm nét của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, của biết bao thế hệ những người làm nghiên cứu, tuyên truyền, giảng dạy…lý luận.

Cùng với hệ mục tiêu tổng quát của chủ nghĩa xã hội, các đặc trưng xã hội xã hội chủ nghĩa, các phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội…, các mối quan hệ lớn là một cấu thành quan trọng của Lý luận về đường lối đổi mới ở Việt Nam. Do đó, việc nghiên cứu, tuyên truyền bằng hệ bài chuyên luận chuyên sâu về các mối quan hệ lớn càng có ý nghĩa quan trọng, ít nhiều góp phần làm sáng rõ hơn một vấn đề lý luận căn cốt trong Lý luận về đường lối đổi mới ở Việt Nam. Không chỉ là sự tổng luận khái quát hóa lại, bài viết còn có những phát hiện mới, đón đầu và có những đề xuất mới về nhận thức và giải quyết tốt các mối quan hệ lớn trong quá trình đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, trên cơ sở sự luận giải khoa học, lôgíc và hệ thống luận cứ, luận chứng chặt chẽ, thuyết phục, thể hiện rõ cốt cách, phẩm chất đặc trưng của Tạp chí Cộng sản.

+ Mặc dù là một nhà báo nhiều kinh nghiệm, nhưng ông cũng chia sẻ ở trên rằng, khi thực hiện những tác phẩm có tầm khái quát lý luận cao này quả thực không dễ, không đơn giản. Vậy ông đã gặp khó khăn, vướng mắc gì khi triển khai loạt bài này, thưa ông?

-Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, một nhà báo có gần 30 năm công tác ở Tạp chí Cộng sản, hiểu thấu ngọn ngành công việc nghiên cứu, viết chuyên luận lý luận, từng chia sẻ: “Làm báo nào cũng khó, mỗi báo có một yêu cầu riêng, có cái khó riêng. Làm báo hằng ngày đã rất khó, nhưng phải thừa nhận rằng làm báo lý luận lại càng khó”. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng cũng dẫn lại lời căn dặn của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Nghề làm báo rất khó, khó lắm; viết một bài lý luận lại càng khó. Vì vậy, phải lo rèn luyện, rèn luyện công phu. Phải công phu nhiều lắm. Mỗi người phải công phu tự rèn luyện mình”.

Chủ tịch nước Tô Lâm và Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa trao cúp và giấy chứng nhận cho các tác giả đạt Giải A, giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVIII. Nhà báo Lê Hải đứng ở vị trí thứ 5 từ phải sang trái. Ảnh: Quang Hùng

Thấm nhuần lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư, chúng tôi tiếp tục học các bậc tiền bối đi trước ở Tạp chí Cộng sản và hiểu rằng viết bài lý luận phải rất tâm huyết, dày công, vất vả. Đặc biệt, nhận thức về các mối quan hệ lớn là quá trình khái quát hóa rất cao về nhận thức lý luận, là một quá trình đầy khó khăn, lâu dài, thể hiện rõ từng nấc thang, từng bước đổi mới, phát triển trong tư duy lý luận, là biểu hiện sinh động phản ánh trình độ trưởng thành và phát triển về lý luận của Đảng ta, nên khi viết về đề tài này cũng đòi hỏi một sự nghiên cứu có hệ thống và rất công phu, bao gồm nghiên cứu, tham khảo chuyên sâu các tư liệu thứ cấp và ý kiến chuyên gia để hiểu thật sâu vấn đề, đồng thời luôn ấp ủ, nung nấu và cố gắng xâu chuỗi các sự vật, hiện tượng để phát hiện những ý tưởng, vấn đề mới trong trật tự vốn hết sức phức tạp, nhưng cũng rất lôgic của nó… Đó có lẽ cũng là khó khăn nhất khi viết bài chuyên luận lý luận nói chung và bài viết này nói riêng.

Nhưng khi tác phẩm hoàn thành, nhìn thấy “đứa con tinh thần” của mình ra đời, thì đó cũng là thời khắc mang lại niềm hạnh phúc vô bờ với những người cầm bút. Sau khi bài viết được đăng tải, tôi tiếp tục suy nghĩ về vấn đề nghiên cứu lớn này, nảy ra thêm một số suy nghĩ mới, tiếc là chưa chuyển tải hết vào nội dung bài viết, tôi sẽ gửi gắm trong những bài viết khác sau này.

+Xin chúc mừng và trân trọng cảm ơn nhà báo!

An An (thực hiện)