Nhà làm phim Việt e ngại đề tài lịch sử

"Điện ảnh Việt Nam đang thiếu tác phẩm điện ảnh hay về đề tài lịch sử. Đó cũng là lý do làm cho nhiều người Việt hôm nay, nhất là giới trẻ, tìm đến phim về đề tài lịch sử của nước ngoài hơn là phim về đề tài lịch sử của Việt Nam" - Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Tạ Quang Đông phát biểu tại hội thảo "Phát triển sản xuất phim khai thác đề tài lịch sử và chuyển thể từ tác phẩm văn học" diễn ra ngày 9-11 trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Hà Nội 2024.

Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Tạ Quang Đông phát biểu

Theo Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL, những bộ phim công phu, hấp dẫn được xây dựng từ chất liệu lịch sử của các nền điện ảnh nổi tiếng thế giới đã thu hút, kích thích người xem quan tâm, tìm hiểu lịch sử của những quốc gia này.

Cũng có chung cái nhìn về thực tế này, bà Đinh Thị Thanh Hương - Chủ tịch điều hành Hội đồng Quản trị Galaxy Studio, người đảm nhận vai trò điều hành hội thảo - cho rằng chưa bao giờ phim Việt Nam chiếm tỉ lệ đến 50% thị trường điện ảnh trong nước. Nhiều khảo sát cho thấy nhiều phim đề tài chuyển thể từ tác phẩm văn học, phim đề tài lịch sử rất được khán giả quan tâm. Tuy nhiên, đối với nhà làm phim Việt, đây vẫn là những mảng đề tài còn gặp nhiều khó khăn, thách thức…

Lý giải sự thiếu vắng của các bộ phim lịch sử hấp dẫn, Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều cho rằng tác phẩm lịch sử ở Việt Nam lâu nay đối mặt khó khăn là đôi khi tác giả tôn trọng lịch sử quá, hay mang nỗi sợ hãi mơ hồ cả về nhân vật và đề tài lịch sử nên đã kìm hãm sự sáng tạo.

"Ở Việt Nam có nhiều nhà làm phim tài năng làm ra các bộ phim sáng giá nhưng đề tài lịch sử bị hạn chế. Chúng ta đang sợ hãi và tự ngăn cản mình. Chúng ta thiếu sáng tạo hay không dám phán định lịch sử. Chúng ta hạn chế trong nghệ thuật và tư duy" - Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam nói.

Dưới cái nhìn của người trong cuộc, đạo diễn Charlie Nguyễn cho rằng các nhà làm phim có nỗi sợ mơ hồ, lúng túng dù nhiều người ấp ủ những dự án lịch sử hấp dẫn.

"Công chúng xem phim điện ảnh về lịch sử nhưng dường như nhiều người lại nghĩ đó là phim tài liệu, những sáng tạo đều bị "soi xét". Điều đó thực sự đã bó tay, bó chân nhà làm phim. Bởi chắc chắn một điều, điện ảnh chỉ thuần phản ánh sự kiện lịch sử sẽ không có cảm xúc, thậm chí khô khan"- đạo diễn nổi tiếng bày tỏ.

PGS-TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, cho rằng lịch sử có nhiều góc khuất nên các nhà làm phim có thể sáng tạo để lịch sử hấp dẫn hơn, dễ đi vào trái tim khán giả hơn. Chúng ta luôn mong muốn có các bộ phim cho người Việt Nam, vì người Việt Nam. Chúng ta phải tôn trọng giá trị lịch sử như giá trị đạo đức nhưng có thể sáng tạo.

Theo PGS-TS Bùi Hoài Sơn, có nhiều nguyên nhân cản trở sự phát triển phim lịch sử Việt Nam, trong đó có cả nguyên nhân đến từ các cơ quan quản lý.

"Tôn trọng lịch sử là trách nhiệm đạo đức với mọi người, đặc biệt là văn nghệ sĩ. Phim lịch sử sẽ phải là dòng phim quan trọng với đất nước và Nhà nước có chính sách tạo điều kiện cho phim lịch sử bằng việc đặt hàng để có các tác phẩm xứng tầm thời đại" - PGS-TS Bùi Hoài Sơn nêu quan điểm.

Tại hội thảo, nhiều đạo diễn, nhà sản xuất, chuyên gia cũng chia sẻ những khó khăn trong việc đầu tư cho phim lịch sử, vừa tốn kém vừa mang tính rủi ro cao.

Khó đầu tiên là tạo dựng bối cảnh rất tốn kém. Khó thứ 2 là sự quan tâm của công chúng, làm sao để thu hút công chúng mà vẫn phải đảm bảo tính lịch sử, tính sáng tạo. Khó nữa là thuyết phục các nhà đầu tư là làm sao phải làm vậy. Nhiều ý kiến vẫn cho rằng thay vì phim lịch sử khó khăn, vì sao không làm phim đề tài hiện đại, đầu tư ít hơn nhưng lấy lại vốn nhanh?…

"Nếu không có chính sách cởi mở, tạo điều kiện thì sẽ rất khó để có những bộ phim điện ảnh về đề tài lịch sử thu hút như các nền điện ảnh trên thế giới..."- nhà sản xuất Nguyễn Trinh Hoan chia sẻ.

Yến Anh