Nhà ở xã hội: Nơi thiếu, nơi 'ế'

Điểm nghẽn đầu tiên nằm ở quỹ đất. Nhiều địa phương bố trí đất cho nhà xã hội ở khu vực xa trung tâm, hạ tầng thiếu đồng bộ, ít trường học, bệnh viện nên dù giá thấp, dự án cũng khó hấp dẫn người mua. Bên cạnh đó, khâu đánh giá nhu cầu chưa sát, thủ tục xét duyệt lại phức tạp, quy định ràng buộc khắt khe, trong khi vị trí dự án chưa phù hợp.

Hiện chi phí truyền thông và bán hàng cho dự án nhà ở xã hội bị khống chế ở mức 2%, quá thấp để doanh nghiệp truyền thông rộng rãi. Điều này khiến nhiều người đủ điều kiện nhưng không biết đến dự án, dẫn tới tình trạng dư cung cục bộ nhưng cầu thực tế chưa được đáp ứng.

Ngoài ra, thị trường còn tồn tại hiện tượng đầu cơ, chuyển nhượng sai quy định. Một số người mua không phải để ở mà bán lại, làm méo mó thị trường và tước đi cơ hội của những người có nhu cầu thực.

Các chuyên gia cho rằng, cần có chế tài mạnh với lãnh đạo địa phương chậm thực hiện trách nhiệm, rà soát dự án thương mại từ 2 ha trở lên để làm rõ nghĩa vụ quỹ đất 20% cho nhà ở xã hội. Đồng thời nên giao đơn vị nghiên cứu độc lập khảo sát nhu cầu để tránh lệch pha cung - cầu và điều chỉnh cơ chế quản lý linh hoạt, vừa minh bạch xét duyệt, vừa giúp chủ đầu tư tiếp cận đúng người có nhu cầu. Bên cạnh đó, đề xuất tăng cường thanh tra và quy định rõ, sau 5 năm sở hữu, nhà ở xã hội chỉ được chuyển nhượng cho người đủ điều kiện, nếu bán cho người ngoài diện phải hoàn trả toàn bộ ưu đãi đã hưởng.

Hải Châu