Nhà tù không lối thoát Alcatraz

Nhà tù “cuối cùng”

Alcatraz nằm trên hòn đảo cùng tên, cách bờ biển San Francisco 2km. Trước đây, hòn đảo này là địa điểm của một pháo đài từ những năm 1850, tòa nhà nhà tù chính được xây dựng vào năm 1910-1912 như một nhà tù quân sự. Nhà tù sau đó được chuyển giao cho Cục Nhà tù liên bang, với hy vọng một nhà tù không thể trốn thoát, sẽ giúp phá vỡ làn sóng tội phạm của những năm 1920-1930.

Với mức độ an ninh cao và vị trí của hòn đảo trong vùng nước lạnh, đầy cá mập trắng lớn và dòng chảy mạnh của Vịnh San Francisco, những người điều hành nhà tù tin rằng Alcatraz là nhà tù an toàn nhất nước Mỹ.

Tháng 8-1934, đợt đầu tiên gồm 137 tù nhân từ Kansas được đưa đến Alcatraz. Trước khi được áp giải đến Alcatraz, họ đã bị còng tay trong những toa tàu an ninh cao và được khoảng 60 đặc vụ của FBI, cảnh sát liên bang Mỹ và các viên chức an ninh đường sắt canh gác.

Hầu hết các tù nhân đều là những tên cướp ngân hàng, kẻ làm tiền giả hoặc kẻ giết người khét tiếng. Danh tiếng của Alcatraz vang xa hơn hơn bởi sự xuất hiện của nhiều tên tội phạm nguy hiểm nhất của Mỹ, trong đó có Robert Stroud, biệt danh "người chim của Alcatraz". Ông ta ở tù khi mới 19 tuổi. Trong tù, Stroud giết một cai ngục và đã trải qua 42/54 năm trong phòng giam biệt lập.

Trong suốt 29 năm hoạt động, chưa từng có tù nhân nào đào tẩu thành công khỏi Alcatraz. Thống kê tổng cộng có 36 tù nhân cố trốn thoát, nhưng kết quả là 23 người bị bắt lại, 6 người bị bắn chết trên đường trốn chạy, 2 người chết đuối và 5 người được cho là mất tích.

Nỗ lực trốn thoát đầu tiên được thực hiện vào tháng 4-1936, bởi Joseph Bowers, người được giao nhiệm vụ đốt rác tại lò đốt. Anh ta đang trèo qua hàng rào mắt cáo ở rìa đảo thì bị phát hiện. Ông ta đã bị bắn sau khi từ chối lệnh leo xuống của viên chức quản giáo tại tháp canh West Road. Ông bị thương nghiêm trọng khi rơi từ độ cao hơn 15m và tử vong sau đó.

Nỗ lực trốn thoát thứ 2 là vào tháng 12-1937 của Theodore Cole và Ralph Roe. Trong khi làm việc tại một trong những xưởng, họ đã cắt các thanh sắt phẳng của cửa sổ và trèo xuống vịnh. Đó là một ngày giông bão và biển động. Mặc dù không bao giờ được tìm thấy, các nhà chức trách nhà tù cho rằng họ đã chết đuối trong vịnh và xác của họ bị cuốn ra biển.

Nỗ lực trốn thoát kinh hoàng nhất xảy ra vào tháng 5-1946 của 6 tù nhân, dẫn đến trận chiến Alcatraz. Nhóm tù nhân này đã kiểm soát nhà tù bằng cách chế ngự các sĩ quan quản giáo, và đột nhập được vào phòng vũ khí, và sau đó yêu cầu các chìa khóa cửa bên ngoài.

Một lính gác tên Miller đã nhanh trí giấu tất cả chìa khóa cửa. Do không thể mở, các tù nhân quyết định dùng vũ lực. Họ bắt Miller và một lính canh thứ 2 làm con tin. Thủy quân lục chiến Mỹ đã can thiệp và giết chết 3 tù nhân.

Trong trận chiến này, ngoài những lính canh và tù nhân bị giết, 17 lính canh khác và 1 tù nhân cũng bị thương. 3 người còn lại sau đó bị xét xử vì tội giết các sĩ quan quản giáo. Trong đó, 2 người bị kết án tử hình trong phòng hơi ngạt và 1 người nhận án chung thân.

Cuộc vượt ngục huyền thoại

Tháng 6-1962, Frank Morris, John Anglin và Clarence Anglin lên kế hoạch trốn thoát khỏi Alcatraz. Phía sau các phòng giam của họ là một hành lang tiện ích rộng 0,91m không được bảo vệ. Các tù nhân đã đục bỏ lớp bê tông bị muối làm hỏng xung quanh một lỗ thông hơi dẫn đến hành lang này.

Công cụ được họ sử dụng là thìa kim loại hàn bạc từ một đồng xu mười xu, và máy khoan điện tự chế từ động cơ máy hút bụi ăn cắp. Tiếng ồn được ngụy trang bằng đàn accordion chơi trong giờ âm nhạc, và quá trình này được che giấu bằng những bức tường giả, trong các hốc tối của các phòng giam nhằm đánh lừa lính canh.

Do đường thoát hiểm dẫn lên qua một lỗ thông hơi quạt nên các tù nhân tháo quạt và động cơ, thay thế chúng bằng một lưới thép và để lại một trục đủ lớn để một tù nhân chui vào. Họ đánh cắp một sợi dây mài mòn carborundum từ xưởng của nhà tù, sau đó các tù nhân tháo đinh tán khỏi lưới.

Trên giường, họ đặt những hình nộm giấy bồi làm bằng tóc người lấy trộm từ tiệm cắt tóc. Trong nhiều tuần, những người trốn thoát cũng làm một chiếc bè từ hơn 50 chiếc áo mưa ăn cắp được, mà họ chuẩn bị trên đỉnh của khối phòng giam, che giấu khỏi lính canh bằng những tấm vải trải giường đã được phủ lên 2 bên. Họ trốn thoát qua một lỗ thông hơi trên mái nhà và rời khỏi Alcatraz.

Cuộc điều tra của FBI được hỗ trợ bởi một tù nhân tên Allen West, người bị nhóm bỏ lại phía sau. Bức tường giả của West liên tục trượt nên ông giữ nó cố định bằng xi măng, sau đó đông lại. Khi Morris và Anglins đẩy nhanh tiến độ, West tuyệt vọng đục phá bức tường, nhưng khi ông ra ngoài, những người bạn đồng hành của ông đã biến mất.

Hàng trăm đầu mối và giả thuyết đã được FBI và các quan chức thực thi pháp luật địa phương theo đuổi trong những năm tiếp theo, nhưng không tìm ra manh mối nào. Cuộc điều tra của FBI cuối cùng đã kết thúc vào tháng 12-1979.

Báo cáo chính thức về vụ trốn thoát kết luận rằng các tù nhân đã chết đuối trong vùng nước lạnh của vịnh khi cố gắng vào đất liền. Theo FBI, không có khả năng họ đã đi được 2km vào bờ do dòng hải lưu mạnh và nhiệt độ nước biển lạnh dao động từ 10-13°C.

Dù vậy, hồ sơ vụ án vẫn chưa đóng lại. Morris và anh em nhà Anglin vẫn nằm trong danh sách truy nã của FBI. Bằng chứng tình tiết được phát hiện vào đầu những năm 2010 dường như cho thấy những người đàn ông này đã sống sót.

Trái ngược với báo cáo chính thức của FBI về việc bè của người trốn thoát không bao giờ được tìm thấy. Người thân của anh em nhà Anglin đã đưa ra thêm bằng chứng, là tình tiết vào giữa những năm 2010 để ủng hộ tin đồn từ lâu rằng anh em nhà Anglin đã trốn sang Brazil sau vụ đào tẩu.

Một nhà phân tích nhận dạng khuôn mặt đã kết luận rằng một bằng chứng vật lý, một bức ảnh chụp năm 1975 của 2 người đàn ông giống John và Clarence Anglin, đã ủng hộ kết luận đó.

Phim “Trốn khỏi Alcatraz” năm 1979 đã tái hiện nỗ lực vượt ngục năm 1962, trong đó diễn viên Clint Eastwood đóng vai kẻ cầm đầu Frank Morris. Phim này được chiếu lại trên truyền hình ở Nam Florida hôm 3-5, khi Tổng thống Trump đang nghỉ dưỡng trong dinh thự Mar-a-Lago.

Một ngày sau, ông Trump công bố quyết định mở lại Alcatraz. Ông Trump nói với phóng viên tại Phòng Bầu dục: "Quyết định này đại diện cho điều gì đó rất quyết liệt, rất quyền lực về mặt luật pháp và trật tự. Không ai có thể trốn thoát khỏi nhà tù này. Một người gần như đã làm được, nhưng rồi người ta phát hiện quần áo anh ta rách bươm, trên người có nhiều vết cá mập cắn".

VĨNH CẨM