Nhạc sĩ Kiên Ninh: Tri ân những người ngã xuống vì Tổ quốc

Khắc họa những trang lịch sử hào hùng của dân tộc

- Phóng viên: Chào nhạc sĩ Kiên Ninh, những năm gần đây anh đều đặn sáng tác những ca khức mang nhiều màu sắc khác nhau, trong đó nổi bật nhất là những bài ngợi ca tình yêu quê hương, đất nước. Anh có thể chia sẻ về ý tưởng thôi thúc mình viết nên “Thiên hùng ca bất tử” không?

- Nhạc sĩ Kiên Ninh: Ca khúc này đến với tôi như một mối duyên đặc biệt. Trong một lần đang ngẫm nghĩ về âm nhạc, không hiểu sau bất chợt trong đầu tôi vang lên mấy câu thơ: “Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ/ Đáy sông còn đó bạn tôi nằm/ Có tuổi hai mươi thành sóng nước/ Vỗ yên bờ bãi mãi ngàn năm”. Đây là những câu thơ trong bài “Lời người bên sông” của nhà thơ Lê Bá Dương - một cựu chiến binh từng chiến đấu ở thành cổ Quảng Trị. Khi ấy, giống như có một nguồn năng lượng thôi thúc, tôi bắt được mạch cảm xúc mà bản thân đang kiếm tìm. Tôi lập tức bắt tay vào viết đoạn nhạc chủ đề, câu nhạc chính với phần ca từ chính là từ 4 câu thơ trên. Sau khi hoàn thiện, những câu nhạc này nằm trong phần điệp khúc. Còn những câu hát khác của “Thiên hùng ca bất tử” tôi tự sáng tác tiếp nối từ mạch nội dung ca từ cũng như cảm xúc đang có.

- Là người thuộc thế hệ sau, chưa từng phải trải qua những năm tháng chiến tranh, anh làm thế nào để tạo ra sự liền mạch về ca từ cũng như cảm xúc trong bài hát này?

- Thú thật để hoàn thiện ca khúc, ngay trong quá trình viết tôi đã phải đọc và tìm hiểu thêm về bối cảnh ra đời, xuất xứ bài thơ, cũng như tất cả những câu chuyện xung quanh cuộc chiến đấu tại thành cổ Quảng Trị, bên dòng sông Thạch Hãn. Tôi đã lục lọi, tìm đọc, nghe rất nhiều những gì có thể. Những điều tôi kể trong ca khúc “Thiên hùng ca bất tử” được khởi ý từ 4 câu thơ của nhà thơ Lê Bá Dương, từ đó gợi mở ra câu chuyện âm nhạc về những người lính sinh viên gác bút nghiên lên đường đánh giặc. Các anh đã chiến đấu ngoan cường, bất khuất và anh dũng hy sinh. Các anh đã tan vào lòng đất mẹ Quảng Trị anh hùng, đã mãi nằm lại dưới lòng dòng sông Thạch Hãn - một nghĩa trang không bia mộ nơi thành cổ. Các anh đã hóa thành linh khí của non sông, đã tạc nên tượng đài chiến thắng, đã viết nên “Thiên hùng ca bất tử”. Họ để lại tấm gương sáng mãi về sự quả cảm, đức hy sinh, lòng yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

- Hình như ban đầu, anh định đặt tên khác cho ca khúc này?

- Đúng vậy! Ban đầu tôi định đặt tên ca khúc theo tên của bài thơ, đó là “Lời người bên sông”. Bởi vốn dĩ bài thơ này đã được tất cả mọi người biết đến, đã được khắc sâu vào tâm khảm mỗi người dân Việt Nam. Tuy nhiên sau đó, tôi quyết định đặt tên khác cho ca khúc, đó là “Thiên hùng ca bất tử” bởi mong muốn ý nghĩa và thông điệp của tác phẩm được rộng hơn. Tôi muốn nhấn mạnh, mặc dù câu chuyện về cuộc chiến đấu năm xưa đầy gian khổ, khốc liệt, rất nhiều mất mát nhưng cũng đầy hào hùng. Cuộc chiến đấu ở thành cổ Quảng Trị đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là biểu tượng của tinh thần bất khuất, lòng yêu nước mãnh liệt, đã hóa thành bất tử trong những trang lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Gạch nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai

- Sản phẩm âm nhạc lần này một lần nữa nối dài “mối duyên” giữa anh và NSND Quốc Hưng. Anh có thể chia sẻ về sự gắn kết trong âm nhạc này không?

- Thật ra, tôi và NSND Quốc Hưng có mối quan hệ thân thiết hàng chục năm qua. Ngoài đời, tôi là cháu của gia đình NSND Quốc Hưng, trong công việc thì là một đồng nghiệp trong hầu hết các sản phẩm âm nhạc. Tôi cũng làm công việc phòng thu nhiều năm nên giọng hát của NSND Quốc Hưng quá quen thuộc với tôi. Tôi hiểu những thế mạnh, quãng âm hay nhất, màu sắc thể hiện khiến NSND Quốc hưng nhập tâm nhất. Kể từ khi tôi bắt đầu sáng tác, gần như những tác phẩm của tôi đều hướng tới sự phù hợp trong giọng hát của NSND Quốc Hưng. Ở những tác phẩm mang màu sắc chính thống, trữ tình cách mạng, đặc biệt là ca khúc mang âm hưởng hào hùng thì ngay từ khi đặt bút sáng tác, tôi đã mong muốn gửi gắm chúng cho NSND Quốc Hưng. Qua 20 năm làm việc chung thông qua nhiều chương trình, dự án thì tôi thấy đây là giọng hát có sức truyền tải sâu sắc, nội lực, có sức lan tỏa tới công chúng. Giọng của NSND Quốc Hưng có sức truyền cảm, có độ dày, độ đầm về chiều sâu tâm hồn mà ít ai có được.

- “Thiên hùng ca bất tử” được anh và NSND Quốc Hưng cùng ê-kíp lặn lội vào tận Quảng Trị để quay thành MV âm nhạc. Anh có thể chia sẻ về quá trình hoàn thiện MV này không?

- Ca khúc là câu chuyện kể lại cuộc chiến đấu khốc liệt năm xưa tại thành cổ Quảng Trị. Vì vậy, khi quyết định ghi hình làm MV, tôi và đạo diễn Anh Quân đã lên ý tưởng ghi hình NSND Quốc Hưng vào vai người dẫn chuyện. Trong MV sẽ là câu chuyện hồi tưởng đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Thực tại là hình ảnh anh bộ đội về thăm chiến trường xưa, viếng đồng đội. Còn những cảnh hồi tưởng quá khứ, chúng tôi dùng hình ảnh, video clip của các bác, các chú năm ấy trong cuộc chiến đấu tại chính mảnh đất Quảng Trị anh hùng mà ê-kip thu thập được. Quảng Trị cũng nổi tiếng với thời tiết vô cùng khắc nghiệt. Nhưng vào đúng ngày thực hiện MV, như được các chiến sĩ phù hộ, thời tiết rất dễ chịu, quá trình ghi hình thuận lợi. Cảnh quay cuối cùng sẽ là thả hoa đăng vào buổi tối cùng các cựu chiến binh, bỗng dưng trời nổi mưa to. Thật sự lúc đó tôi khá lo lắng, nhưng cũng động viên mọi người là một lúc nữa mưa sẽ tạnh mưa thôi. Và đúng thật, cơn mưa ngớt, cảnh quay cuối được thực hiện trọn vẹn.

- Trong khi nhiều nhạc sĩ thường hướng sáng tác tới yếu tố thương mại, lý do gì anh lại luôn ra những sản phẩm chính ca, có đầu tư rất lớn nhưng hạn chế về yếu tố thương mại?

- Có lẽ là do tôi cảm thấy tìm được giá trị bản thân ở mảng đề tài này. Nội dung đề tài này rất khó viết, khi viết thì phải đọc, tìm tòi nhiều. Nhưng nó giúp tôi tích lũy thêm nhiều kiến thức về văn hóa, truyền thống lịch sử, đất nước và con người Việt Nam. Cũng chính vì khó viết mà khi viết được thì tự mình cảm thấy trân quý hơn. “Thiên hùng ca bất tử” là một tác phẩm nằm trong tuyển tập ca khúc của tôi. Nó giống như một câu chuyện kể bằng âm nhạc về đất nước và con người Việt Nam. Dự án tuyển tập ca khúc này có nhiều điều thú vị, tôi đang thực hiện và sắp hoàn thành để gửi tặng tới công chúng trong thời gian tới đây. Thông qua việc sáng tác và giới thiệu bài hát này, tôi mong muốn góp thêm lời tri ân sâu sắc tới những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Mong rằng tác phẩm thêm một gạch nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, để thế hệ sau cũng cảm nhận được lịch sử hào hùng mà các thế hệ cha anh chúng ta đã gây dựng.

- Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!

Mộc Mộc