Nhận diện biến số tiền tệ quan trọng của nền kinh tế cuối năm

Đây là lý do năm nay Báo Tài chính - Đầu tư và Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA) tiếp tục tổ chức Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam lần thứ ba (VWAS 2025). Sự kiện sẽ diễn ra vào ngày mai (25/9/2025) với chủ đề “Kỷ nguyên mới, sức bật mới”.

Lãi suất - biến số quan trọng nhất với nhà đầu tư

Tại VWAS 2025, các diễn giả uy tín sẽ thảo luận chuyên sâu về các kịch bản, biến số của nền kinh tế toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng; về các cơ hội, tỷ trọng các tài sản đầu tư nhằm đạt hiệu quả trong danh mục.

TS. Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển bền vững (CODE), thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ cho hay, đối với nhà đầu tư, biến số quan trọng nhất cần quan sát là diễn biến lãi suất, vì đây là yếu tố quan trọng nhất tác động đến thị trường tài chính và các kênh đầu tư (chứng khoán, bất động sản, trái phiếu…).

Lãi suất vừa phản ánh mức độ lạm phát, vừa phản ánh sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, vừa phản ánh biến động của tỷ giá. Diễn biến lãi suất sẽ cho nhà đầu tư dự báo về triển vọng của nền kinh tế. Vậy câu hỏi đặt ra là, lãi suất thời gian tới sẽ ra sao?

Trước khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố quyết định hạ 0,25 điểm phần trăm lãi suất trong phiên họp kết thúc ngày 17/9, nhiều chuyên gia phân tích dự báo, lãi suất huy động trên thị trường 1 thời gian tới có thể tăng. Tuy nhiên, sau khi Fed giảm lãi suất, các chuyên gia cho rằng, áp lực tỷ giá giảm tạo dư địa cho Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ. VNDirect cho rằng, lãi suất liên ngân hàng có thể giảm về vùng 3,5-4,0%, thay vì duy trì ở mức 4,0-4,5% như từ đầu tháng 9 đến nay.

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, tỷ giá cuối năm nay sẽ “êm ái” hơn nhiều, lãi suất vì vậy cũng không đáng lo. “Rất nhiều người hỏi tôi liệu lãi suất có tăng không, rất may là không. Khả năng cuối năm nay, Fed sẽ tiếp tục giảm thêm lãi suất, áp lực với tỷ giá cũng sẽ giảm. Ngoài ra, nghị định mới về quản lý thị trường vàng sẽ giảm sức ép lên vàng, từ đó làm giảm áp lực cho tỷ giá”, TS. Cấn Văn Lực nhận định.

Theo chuyên gia này, mặt bằng lãi suất đang rất hấp dẫn, room tín dụng khá “thoải mái”. Sắp tới, chắc chắn NHNN không tăng lãi suất điều hành.

Thời gian qua, dù vàng, chứng khoán, bất động sản tăng mạnh, nhưng dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, NHNN vẫn kiên quyết ổn định lãi suất. Lãi suất thấp là điều kiện quan trọng nhất để tăng trưởng kinh tế, phục hồi bất động sản, các kênh đầu tư cũng hưởng lợi.

Thực tế, hơn một tháng qua, NHNN đã chịu nhiều áp lực với việc giữ ổn định lãi suất, do tỷ giá nhiều thời điểm căng thẳng. Việc bán ngoại tệ can thiệp thị trường kỳ hạn 180 ngày cho phép hủy ngang của NHNN là một “ván cược” đúng, giúp hạ nhiệt tỷ giá ngay khi Fed chưa hạ lãi suất.

Sau khi Fed hạ lãi suất đúng dự đoán, việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN dễ thở hơn. Nếu từ nay đến cuối năm, Fed có thêm 2 lần hạ lãi suất, nhiệm vụ ổn định lãi suất, thậm chí hạ thêm lãi suất của NHNN sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.

Mặc dù nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới hạ lãi suất từ đầu năm đến nay, trong đó có Fed, song các chuyên gia cho rằng, thời kỳ tiền rẻ vẫn chưa đến và nhà đầu tư phải đặc biệt thận trọng khi xuống tiền.

Hiện lãi suất của Fed ở mức 4-4,25%, dự báo hạ thêm 1-2 lần cuối năm nay và thêm 0,25 điểm phần trăm vào năm 2026, 2027. Như vậy, trong kịch bản tích cực, lãi suất của Fed cuối năm 2026 vẫn 3,25-3,5%.

Trong khi đó, theo tính toán của giới phân tích, lãi suất trung tính của Mỹ vẫn ở mức khoảng 3%, nghĩa là chính sách của Fed vẫn trong giai đoạn thắt chặt và cần thời gian để Fed đưa lãi suất về mức trung tính. Thời kỳ tiền rẻ chỉ đến khi lãi suất của Fed thấp hơn lãi suất trung tính.

Nói cách khác, dù Fed hạ lãi suất, nhưng chỉ là động thái giảm bớt chính sách thắt chặt, thời kỳ tiền rẻ chưa đến. Vì vậy, lãi suất hạ nhiệt, song các ngân hàng trung ương vẫn ưu tiên mục tiêu kiểm soát lạm phát, nhà đầu tư và người vay tiền vẫn phải cân nhắc kỹ lưỡng rủi ro, đồng thời đề phòng chính sách có thể quay đầu bất cứ lúc nào. Lịch sử cho thấy, nếu lãi suất có dấu hiệu quay đầu, thị trường chứng khoán có thể “rơi” đột ngột, trong khi nhà đầu tư bất động sản thậm chí ngay lập tức “vỡ” phương án tài chính, phải rơi vào cảnh bán tháo.

Vốn được nắn vào sản xuất - kinh doanh, không lo ngại “bóng ma” lạm phát

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% năm nay và tăng trưởng 2 con số những năm tới. Để phục vụ mục tiêu này, chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ đang đồng thời được nới lỏng.

Triển vọng tăng trưởng khả quan của nền kinh tế là một trong những yếu tố quan trọng nhất hỗ trợ các kênh đầu tư. Tuy nhiên, việc đẩy mạnh bơm tiền cũng tiềm ẩn những nỗi lo về lạm phát, bong bóng tài sản.

Tính đến cuối tháng 8/2025, tín dụng toàn hệ thống đã tăng hơn 11% và có thể tăng 18-20% trong năm nay, tương đương bơm hơn 3 triệu tỷ đồng ra nền kinh tế. Theo các chuyên gia, con số trên sẽ không gây bong bóng tài sản, không gây sức ép lên lãi suất và lạm phát, nếu dòng vốn được đổ vào lĩnh vực ưu tiên. Ngược lại, nếu tín dụng chảy vào các lĩnh vực đầu cơ như chứng khoán, bất động sản…, thì bong bóng tài sản có thể sẽ hình thành, gây rủi ro nợ xấu, bất ổn vĩ mô.

Thực tế, tăng trưởng tín dụng kinh doanh bất động sản đang khá nóng (tốc độ tăng trưởng cao gần gấp 3 lần mức độ tăng tín dụng chung toàn hệ thống). Nếu việc thí điểm bỏ room tín dụng được thực hiện từ năm 2026, thì rủi ro này càng lớn.

Làm việc với NHNN và các bộ, ngành giữa tháng 9/2025 về chính sách tiền tệ, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị NHNN kiểm soát chặt chẽ dòng tiền của các ngân hàng thương mại, nhất là các ngân hàng cho vay bất động sản với tỷ lệ lớn.

Điều đáng mừng là, từ ngày 15/9 vừa qua, Thông tư 14/2025/TT-NHNN chính thức có hiệu lực. Theo đó, NHNN phân bổ lại hệ số rủi ro với từng lĩnh vực theo hướng áp dụng hệ số rủi ro thấp với các lĩnh vực ưu tiên (sản xuất, tín dụng xanh, nhà ở xã hội…), đồng thời siết chặt các khoản vay bất động sản đầu cơ và chủ đầu tư thiếu minh bạch. Hệ số rủi ro với nhà ở xã hội chỉ 20-50%, trong khi bất động sản thương mại có thể bị áp hệ số rủi ro tới 150%.

Theo các chuyên gia, quy định này không phải là “siết” tín dụng bất động sản, mà là nắn dòng tín dụng bất động sản, giúp thị trường phát triển lành mạnh, bền vững hơn, hạn chế đầu cơ, hướng vốn chảy vào nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ và chảy vào sản xuất - kinh doanh. Với việc dòng tiền đang được nắn vào đúng hướng và không xảy ra nhập khẩu lạm phát, thì không cần lo lắng về lạm phát năm nay.

Bất chấp nhiều tổ chức quốc tế dự báo, Việt Nam năm nay chỉ tăng trưởng 6,5%, các chuyên gia kinh tế trong nước tin rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể tăng trưởng 8,5% năm nay và 2 con số thời gian tới.

Theo TS. Cấn Văn Lực, nếu mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm nay đạt được (gần 900.000 tỷ đồng), Việt Nam sẽ có thêm 2% cho tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, Chính phủ ráo riết tháo gỡ khó khăn cho gần 3.000 dự án đang gặp vướng mắc, với tổng vốn 235 tỷ USD (6 triệu tỷ đồng). Chỉ cần mỗi năm giải quyết được 10% vướng mắc, thì có thêm 600.000 tỷ đồng được đưa vào nền kinh tế, đồng nghĩa có thêm việc làm, thu nhập, tạo động lực cho tăng trưởng.

Sự ổn định kinh tế vĩ mô được giữ vững cộng thêm 7 nghị quyết chiến lược mà Đảng và Chính phủ kỳ vọng sẽ mang lại cho nền kinh tế bước phát triển đột phá. Mặc dù vậy, đối với nhà đầu tư, các chuyên gia phân tích vẫn khuyến nghị, phải dè chừng được các rủi ro của nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế toàn cầu.

Thứ nhất, trên thế giới, “bóng ma” chiến tranh thương mại vẫn là rủi ro lớn nhất. Cuộc chiến thương mại công nghệ Mỹ - Trung chưa có hồi kết. Hơn nữa, chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump rất khó đoán và thế giới có thể sẽ phải sống chung với bất ổn ít nhất đến hết nhiệm kỳ của ông Trump (năm 2028).

Thứ hai, tăng trưởng của nhiều đầu tàu trên thế giới chậm lại. Dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới năm nay chỉ đạt 2,3% (giảm mạnh so với mức 2,8% năm 2024)

Thứ ba, trong nước, đầu tư công, tiêu dùng, xuất khẩu về cơ bản tăng trưởng tích cực, nhưng vẫn chưa hồi phục về mức trước dịch Covid-19. Đầu tư tư nhân 9 tháng đầu năm nay có thể tăng 8%, song chỉ bằng một nửa so với trước Covid-19 (khoảng 16 - 17%). Giải ngân đầu tư công tăng mạnh, nhưng chưa đồng đều, nhiều địa phương giải ngân chậm.

Thứ tư, hoạt động của các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, các doanh ghiệp đang phải đối mặt với hai khó khăn lớn: đơn hàng phục hồi, nhưng không bền vững và chi phí đầu vào tăng mạnh.

Việc nhận diện được các biến số quan trọng của kinh tế trong nước và thế giới thời gian tới sẽ là chìa khóa giúp nhà đầu tư chủ động, linh hoạt trong phân bổ danh mục tài sản hợp lý, phòng ngừa rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Đây cũng là nội dung được các chuyên gia mổ xẻ tại VWAS 2025.

Hà Tâm