Khách hàng công nghiệp chịu tác động lớn nhất nếu EVN phân bổ lỗ vào giá điện

Trong dự thảo lần thứ ba Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Bộ Công Thương đã đề xuất cho phép EVN được hạch toán những khoản chi phí chưa được tính đủ vào giá bán lẻ điện trước đây. Đây là cơ sở pháp lý để Tập đoàn thu hồi phần lỗ phát sinh trong các năm vừa qua thông qua việc điều chỉnh giá điện trong giai đoạn tới.

Theo VDSC, đề xuất trên cho thấy Bộ Công Thương đang định hướng dần sang cơ chế thị trường hóa và minh bạch hóa trong quản lý giá điện. Giá bán lẻ điện trong tương lai sẽ phản ánh sát hơn chi phí phát điện và các chi phí liên quan trên thị trường.

Ảnh minh họa

Trước đó, Bộ Công Thương cũng đã cho phép EVN được quyền tăng giá điện tối đa 5% và tối đa ba lần mỗi năm mà không cần phê duyệt bổ sung. Cơ chế linh hoạt này đã giúp EVN cải thiện kết quả kinh doanh, đưa hoạt động trở lại có lãi trong năm 2024.

VDSC đánh giá, hai đề xuất quan trọng hiện nay gồm việc phân bổ khoản lỗ lũy kế khoảng 45.000 tỷ đồng của EVN trong giai đoạn 2022 - 2023 vào giá điện, đồng thời áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần, sẽ khiến chi phí điện năng của nhóm khách hàng công nghiệp tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, chính sách này cũng mở ra nguồn lực tài chính để EVN tái đầu tư vào các dự án điện mới, đảm bảo an ninh năng lượng lâu dài.

Ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) cho rằng việc cho phép EVN hạch toán chi phí cần dựa trên nguyên tắc rõ ràng, minh bạch, phải xác định được những khoản chi phí hợp lý, hợp lệ chưa được đưa vào giá bán lẻ điện.

Nguyên nhân chính dẫn tới thua lỗ của EVN là do biến động mạnh của giá nhiên liệu sơ cấp toàn cầu trong giai đoạn 2022 - 2023 khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát. Giá than, khí và dầu đều tăng cao, kéo theo chi phí mua điện từ các nhà máy nhiệt điện của EVN cũng tăng mạnh. Dù năm 2023 giá nhiên liệu đã hạ nhiệt so với 2022, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức trung bình năm 2021.

Theo ông Vũ, trong bối cảnh năm 2022 nền kinh tế Việt Nam vừa bước ra khỏi đại dịch COVID-19, Chính phủ đã lựa chọn không điều chỉnh giá điện nhằm tạo điều kiện phục hồi cho các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh. Cả năm 2022 không có đợt tăng giá điện nào, trong khi năm 2023 chỉ tăng hai lần với mức rất thấp. Việc kiềm chế điều chỉnh giá đã khiến đến cuối năm 2023, EVN gánh khoản lỗ lũy kế gần 50.000 tỉ đồng.

Ngoài ra, Tập đoàn còn phải gánh thêm khoảng 21.800 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá, phát sinh từ các hợp đồng mua bán điện ký với các nhà máy điện vay vốn ngoại tệ. Khi tỷ giá VND biến động, EVN có trách nhiệm thanh toán phần chênh lệch này cho các đơn vị phát điện. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến tổng chi phí vượt xa doanh thu từ bán điện.

Ông Vũ khẳng định: “Không sớm thì muộn, chúng ta cũng phải để EVN được hạch toán đúng và đủ chi phí vào giá điện. Bởi lẽ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam không thể tiếp tục chịu lỗ kéo dài”.

Văn Sơn