Nhận diện cách thức rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng, bất động sản, tài sản mã hóa

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh, đánh giá trong bối cảnh địa chính trị và các thị trường tài chính quốc tế có nhiều biến động và nền kinh tế Việt Nam có độ mở ngày càng cao, yêu cầu đẩy mạnh nhận diện và xử lý các rủi ro về phòng chống rửa tìen, tài trợ khủng bố ngày càng trở nên cấp thiết.

Việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong lĩnh vực này sẽ góp phần tích cực cho việc thực hiện Kế hoạch Hành động Quốc gia về phòng chống rửa tìen, tài trợ khủng bố mà Chính phủ đã cam kết với Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF).

Theo kết quả cập nhật đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, các chuyên gia cho biết lĩnh vực ngân hàng và bất dộng sản có nguy cơ rửa tiền ở mức cao. Đại diện NHNN cho biết, đối với lĩnh vực ngân hàng liên quan chủ yếu đến việc rửa tiền có nguồn gốc từ các loại tội phạm nguồn gồm: tội đánh bạc; tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tội tham nhũng.

Lĩnh vực bất động sản cũng có nguy cơ rửa tiền liên quan đến số lượng giao dịch lớn và giá trị giao dịch cao và khả năng che dấu nguồn gốc tài sản. Ngoài ra còn do tình trạng kê khai giá trị giao dịch không dùng thực tế, việc thanh toán tiền mặt và giao dịch tự phát, hệ thống thông tin khách hàng còn bất cập…

Toàn cảnh hội thảo.

Trong khi đó, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã chỉ ra nhiều dấu hiệu nhận diện hành vi rửa tiền trên thị trường tài sản mã hóa.

Chẳng hạn như lợi dụng hệ thống xác thực lỏng lẻo của sàn giao dịch tài sản mã hóa (sử dụng giấy tờ giả/cho phép giao dịch ẩn danh); trộn tài sản mã hóa phi pháp với hợp pháp; hợp pháp hóa tài sản mã hóa phi pháp bằng việc chuyển giá trị sang tài sản mã hóa cá nhân (privacy coin) để hoán đổi với tài sản mã hóa hợp pháp; chuyển tài sản mã hóa giữa các blockchain và sử dụng các cầu giao dịch để phức tạp hóa luồng truy vết (Chain-hopping/Cross-chain Bridge).

Ngoài ra còn có việc tạo các dự án giả, dùng tài sản mã hóa phi pháp để mua, chuyển ra ví thứ 3 (ví sạch) để giao dịch; hủy/đánh sập dự án để che vết; thành lập/giao dịch thông qua các tổ chức không tuân thủ quy định về phòng chống rửa tiền; vay tài sản mã hóa hợp pháp và hoàn trả bằng tài sản mã hóa phi pháp thông qua chia nhỏ giao dịch…

Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho hay, cơ sở pháp lý để phòng chống các hình thức tội phạm nêu trên đã được đưa ra tại Luật Công nghiệp, công nghệ số và Nghị quyết số 05.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền, thông tin Thông tư số 27 với mục tiêu hướng dẫn và tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc chính của đối tượng báo cáo trong quátrình triển khai.

Các nội dung thay đổi bao gồm gồm tiêu chí, phương pháp đánh giá rủi ro về rửa tiền của đối tượng báo cáo; Quy trình quản lý rủi ro về rửa tiền và phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro về rửa tiền; Quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền; Chế độ báo cáo giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo; Chế độ báo cáo giao dịch đáng ngờ; Giao dịch chuyển tiền điện tử; Chế độ báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử; Hình thức và thời hạn báo cáo dữ liệu điện tử; sửa đổi, bổ sung các phụ lục về mẫu biểu báo cáo đánh giá rủi ro tại tổ chức, mẫu biểu báo cáo giao dịch đáng ngờ.

Thông tư 27 cũng nhấn mạnh nguyên tắc quản lý dựa trên rủi ro, yêu cầu các tổ chức phải cập nhật, đánh giá định kỳ rủi ro rửa tiền, xây dựng quy trình nhận biết và xác minh khách hàng, bao gồm cảtrường hợp khách hàng không có tài khoản hoặc ít giao dịch. Các đối tượng báo cáo phải thường xuyên giám sát mối quan hệ kinh doanh, bảo đảm giao dịch phù hợp với nguồn tiền hợp pháp và hồ sơ nhận biết khách hàng.

Trước đó, ngày 15/10, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc, Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống rửa tiền quốc gia, đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo.

Phó thủ tướng nêu rõ cuộc họp nhằm rà soát lại kết quả thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt trong thời gian qua.

Từ đó, Ban chỉ đạo sẽ đánh giá những việc đã làm được, những việc còn tồn tại, đồng thời xác định các nhiệm vụ tập trung thực hiện trong thời gian tới, đảm bảo đúng các khuyến cáo của quốc tế, cũng như tạo nền tảng để phát triển bền vững trong thời gian tới.

Thanh Hoa