Tập trung xây dựng đội ngũ viên chức theo vị trí việc làm

Đổi mới phương thức tuyển dụng

Ông Nguyễn Tư Long, Phó Vụ trưởng Vụ Công chức – Viên chức (Bộ Nội vụ) cho biết, dự thảo Luật được xây dựng tập trung đổi mới cơ chế và phương thức quản lý, sử dụng viên chức, trong đó, đổi mới phương thức tuyển dụng và tập trung xây dựng đội ngũ theo vị trí việc làm, lấy vị trí việc làm làm trung tâm.

Về vị trí việc làm, tập trung quản lý theo 3 nhóm vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập, gồm nhóm vị trí việc làm lãnh đạo quản lý, chuyên môn nghiệp vụ và hỗ trợ, không còn chuyên môn nghiệp vụ dùng chung và chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành. Trong một đơn vị sự nghiệp công lập, có thể có nhiều vị trí việc làm, chức danh nghề nghiệp. Luật xác định lấy vị trí việc làm, chức danh nghề nghiệp của viên chức làm trung tâm.

Về thẩm quyền tuyển dụng, quản lý, sử dụng, hiện nay Luật quy định thẩm quyền tuyển dụng giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ và các cơ quan có thẩm quyền quản lý đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên, thực tế có độ vênh giữa thẩm quyền tuyển dụng và thẩm quyền sử dụng viên chức. Lần sửa đổi này, dự thảo luật quy định giao thẩm quyền cho tỉnh phân cấp trực tiếp cho các cấp chính quyền như UBND cấp xã hoặc cho đơn vị sự nghiệp công lập.

Cũng theo ông Long, một trong những lý do căn cơ sửa Luật Viên chức là bảo đảm việc sử dụng viên chức theo đúng tinh thần Nghị quyết 57. Luật hiện hành cũng cho phép viên chức có thể hoạt động nghề nghiệp không trái quy định nhưng chưa rõ quyền và trách nhiệm của viên chức, thẩm quyền của viên chức trong việc thành lập, điều hành doanh nghiệp. Dự thảo Luật tiếp cận theo hướng không cấm nhưng theo quy định pháp luật chuyên ngành.

Ngoài ra, một đổi mới nữa là mở rộng thu hút nguồn lực chất lượng, bảo đảm liên thông nguồn lực giữa khu vực công – tư, cho phép tiếp nhận các chuyên gia, nhà khoa học và ở nước ngoài vào làm viên chức một số ngành nghề đặc thù. Cho phép ký hợp đồng làm một số nhiệm vụ viên chức, ở cả vị trí viên chức lãnh đạo quản lý.

Trong báo cáo đề dẫn, Tiến sĩ Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, việc nghiên cứu sửa đổi một cách toàn diện Luật Viên chức là rất cần thiết để khơi thông các “điểm nghẽn” đang tồn tại hiện nay như đổi mới tư duy về tự chủ, tự chịu trách nhiệm của đơn vị sự nghiệp công lập; thực hiện mạnh mẽ việc phân quyền và phân cấp cho đơn vị sự nghiệp công lập; đổi mới cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức; thu hút, trọng dụng người có tài năng; thúc đẩy tính năng động, sáng tạo; kết nối khu vực công lập với khu vực tư... nâng cao chất lượng phục vụ quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân.

Tiến sĩ Trần Anh Tuấn nêu quan điểm, tiếp tục thực hiện tư tưởng trong xây dựng pháp luật: không đưa tổ chức bộ máy và các nội dung quản lý cán bộ, công chức, viên chức vào các luật chuyên ngành. Việc quản lý đội ngũ viên chức trong khu vực sự nghiệp công lập phải thực hiện theo Luật Viên chức. Nên rà soát, bãi bỏ các quy định liên quan đến tổ chức và viên chức ở các luật chuyên ngành khác, theo nguyên tắc một luật sửa nhiều luật.

Cùng với đó laf thay đổi tư duy về phân loại tổ chức và về tự chủ, tự chịu trách nhiệm của đơn vị sự nghiệp; chuyển từ quản lý sang quản trị, giao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm về tổ chức thực hiện công việc; về sử dụng và quản lý nguồn lực (nhân lực, tài chính, công nghệ, đổi mới sáng tạo…); xác định lại việc phân định ai là công chức, ai là viên chức trong hoạt động của khu vực sự nghiệp.

Minh bạch đối tượng được tuyển dụng

Ông Thái Quang Toản, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức – Biên chế (Bộ Nội vụ) đề xuất, thực hiện đúng Nghị định 120/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập. Trên cơ sở đó, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập của từng ngành, lĩnh vực theo nguyên tắc, trường hợp cần thiết phải thành lập mới đơn vị sự nghiệp công lập, thì đơn vị đó phải tự bảo đảm toàn bộ về tài chính (trừ trường hợp phải thành lập mới để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu). Một đơn vị sự nghiệp công lập có thể cung ứng nhiều dịch vụ sự nghiệp công cùng loại nhằm giảm mạnh đầu mối, khắc phục chồng chéo, dàn trải, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ. Cơ cấu lại hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động không hiệu quả. Đẩy mạnh xã hội hóa, chuyển các đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác sang không hưởng lương từ ngân sách nhà nước, theo cơ chế doanh nghiệp.

Ông Thái Quang Toản cho rằng, cần phân định rõ hoạt động thực hiện nhiệm vụ chính trị do Nhà nước giao với hoạt động kinh doanh dịch vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Nói về cơ chế quản lý và tuyển dụng, sử dụng viên chức làm thế nào để tránh xung đột lợi ích và tránh lạm dụng, bà Hoàng Thị Ngân, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức hành chính Nhà nước và Công vụ, Văn phòng Chính phủ nhấn mạnh, muốn tránh lạm dụng thì phải minh bạch, mà minh bạch trước tiên là minh bạch đối tượng viên chức, minh bạch đối tượng được tuyển dụng theo một cơ chế đặc thù gọi là “tiếp nhận” và minh bạch bản thân chủ thể tuyển dụng.

“Viên chức có người nước ngoài không? Phải sòng phẳng và phải rõ, không mập mờ, có hay không có phải rõ”, bà Ngân nêu.

Bà cũng cho rằng, tuyển dụng có hai hình thức là thi tuyển và xét tuyển, ngoài ra còn có cơ chế “tiếp nhận”. Bây giờ cần nói rõ “tiếp nhận” là một hình thức, không có “ngoài ra”. Quy định rõ như vậy để tránh ý kiến cho rằng lạm dụng hay mơ hồ.

Về thẩm quyền tuyển dụng, dự thảo luật đi theo hướng rất đúng là quy định rõ đơn vị sự nghiệp công lập có quyền tuyển dụng, nhưng có một trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập 100% sống dựa vào nhà nước thì cơ chế tuyển dụng phải khác, không thể ngang vai với những trường hợp khác.

Chu Thanh Vân (TTXVN)