Nhân rộng dự án giao thông an toàn khu vực trường học

Giáo viên không nên để ô tô trong sân trường

Ngoài tình trạng giao thông đông đúc, lộn xộn và không an toàn tại hầu hết các cổng trường học ở Hà Nội, một thực trạng đáng nói khác là việc giáo viên đi ô tô và để xe ở sân trường đã và đang trở nên phổ biến. Không gian dành cho học sinh vui chơi giờ giải lao vốn đã thiếu, nay sân trường lại bị chiếm dụng một phần làm nơi để xe của giáo viên nên còn tiềm ẩn thêm nguy cơ mất an toàn giao thông ngay tại trong trường học.

Kiến trúc sư (KTS) Trần Huy Ánh cho rằng, điều này không chỉ gây mất an toàn giao thông cho học sinh mà còn tạo ra hình ảnh cẩu thả trong ứng xử với sự an toàn của con trẻ ngay tại trường học. Đó là việc làm thiếu sự gương mẫu tối thiểu, thiếu tôn trọng pháp luật, thiếu sự quan tâm của xã hội đối với an toàn giao thông cho trẻ em.

Hiện trường vụ tai nạn khi một giáo viên lùi xe trong trường học

Giao thông mất an toàn nên hầu hết học sinh không thể tự đi bộ đến trường. Một tình trạng phổ biến là, nhà cách trường có khi chỉ 50 - 100m, phụ huynh vẫn phải dắt con vào tận trong trường. Tỷ lệ ông bà, bố mẹ đi bộ để đưa đón con cháu cũng rất ít, chỉ khoảng 10%, còn phần lớn vẫn cứ giăng xe máy, ô tô đứng chờ không hàng lối.

“Các trường cũng đã có ý kiến về việc này, cùng với các bên tìm cách sắp xếp, từ ban giám hiệu, cộng đồng, chính quyền cơ sở, đoàn thể, cha mẹ học sinh… nhưng vì không chuyên nghiệp nên vẫn không đâu vào đâu”, KTS Trần Huy Ánh chỉ rõ.

Theo KTS Trần Huy Ánh, hiện những cán bộ quản lý đô thị, chuyên gia giao thông vẫn bối rối, chưa đưa ra được một mô hình nào về tổ chức giao thông ở các khu trường học tại Hà Nội thực sự hiệu quả, mọi biện pháp vẫn mang nặng tính hô hào mà không có đánh giá, không có thiết kế, không giám sát, không rút kinh nghiệm… Và những nghiên cứu về vấn đề này có lẽ cũng rơi vào tình trạng vu vơ, không có số liệu, không có căn cứ để phân tích, định lượng thói quen… để đưa ra giải pháp.

KTS Trần Huy Ánh cho biết, hiện nay, một số trường học, đặc biệt là các trường tư thục, rất quan tâm và làm khá hiệu quả việc sắp xếp, bố trí các không gian đưa đón trẻ em an toàn. Cách tổ chức của họ là phân công giáo viên, bảo vệ, và họ vận động được cả sự tham gia của cảnh sát giao thông.

“Tôi nghĩ, ở đây, công cụ tài chính cũng được phát huy. Với các trường công, việc chia sẻ không gian giao thông vào các giờ cao điểm là cần thiết. Việc tổ chức giao thông, thiết kế hạ tầng là rất quan trọng, nhưng không thể chỉ sử dụng “công cụ đạo đức” mà phải phát huy công dụng của việc lắp hàng nghìn chiếc camera phạt nguội. Cần có hạ tầng rõ ràng, và xử phạt nghiêm, nếu không, mọi thứ vẫn chỉ là hình thức", KTS Ánh nói.

Cảnh học sinh sang đường ở khu vực cổng trường giữa làn xe xuôi ngược đã trở thành quen thuộc

Đánh giá về tình hình giao thông tại cổng trường và khu vực trường học tại Hà Nội, ông Kim Beng Lua - phụ trách khu vực châu Á - Phi, Tổ chức sáng kiến thiết kế đường phố toàn cầu (GDCI) cho rằng, tình trạng giao thông quanh các tuyến đường trường học và trong khu vực trường học tại Hà Nội đặt ra những thách thức đáng kể đối với sự an toàn và khả năng di chuyển của trẻ em.

Nhiều khu vực trường học có lưu lượng giao thông cao, tốc độ xe không an toàn, cơ sở hạ tầng dành cho người đi bộ hạn chế và thường ở trong tình trạng kém và các lối qua đường không rõ ràng. Những điều kiện này làm tăng nguy cơ va chạm, tử vong và thương tích, khiến học sinh và người chăm sóc khó đi bộ hoặc đạp xe đến trường một cách an toàn, đồng thời không khuyến khích các hình thức di chuyển năng động bền vững hơn.

Triển khai dự án an toàn giao thông khu vực trường học

Góp phần giải quyết những thách thức này, Sáng kiến Thiết kế Thành phố Toàn cầu (GDCI), Tổ chức phi chính phủ Healthe Bridge với sự hỗ trợ của chương trình Đối tác vì Các thành phố Lành mạnh - Partnership for Healthy Cities (PHC) đã phối hợp với Sở Xây dựng Hà Nội và các đối tác địa phương khác triển khai dự án về an toàn giao thông khu vực trường học với những khuyến nghị và hướng dẫn các bước thực hiện bài bản.

Trong năm 2023 - 2024, Dự án đã thực hiện thí điểm cải thiện hạ tầng an toàn hơn cho 3 cụm trường: Cụm trường Xuân Đỉnh; Trường Tiểu học Nguyễn Du; Cụm trường Sài Sơn. Năm 2025, tiếp tục thí điểm cải thiện hạ tầng an toàn giao thông cho trường Tiểu học Vạn Phúc.

Tỷ lệ ông bà, bố mẹ đi bộ để đưa đón con cháu rất ít, phần lớn vẫn cứ giăng xe máy, ô tô đứng chờ không hàng lối

“Chúng tôi đã hình dung và thiết kế lại các tuyến đường trường học thông qua Sáng kiến Bloomberg vì An toàn Đường bộ Toàn cầu, nhằm mục đích giúp cải thiện an toàn đường bộ, sự thoải mái và khả năng tiếp cận cho trẻ em và người chăm sóc, cũng như cho những người tham gia giao thông dễ bị tổn thương khác xung quanh trường học”, ông Kim Beng Lua cho hay.

Để đánh giá tình trạng giao thông và xác định các biện pháp can thiệp cũng như thiết kế đường phố phù hợp cho dự án an toàn trường học tại Hà Nội, GDCI thu thập và đánh giá trên cơ sở những yếu tố: Lưu lượng giao thông, tốc độ xe, số lượng người đi bộ, vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, điểm đi và điểm đến, và nhận thức của người sử dụng.

Bà Nguyễn Thị An, Giám đốc của tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết: “Trong quá trình triển khai thực hiện các dự án an toàn giao thông khu vực trường học tại Hà Nội, bên cạnh việc cải thiện về hạ tầng, chúng tôi cũng khởi động việc xây dựng tài liệu Khuyến nghị thực hiện - Hướng dẫn về huy động sự tham gia của cộng đồng vào các dự án khu vực trường học an toàn.

Tài liệu này tổng hợp bài học kinh nghiệm từ các dự án thành công khác tại Hà Nội và thực tiễn quốc tế, nhằm cung cấp một tài liệu tham khảo thiết thực cho chính quyền địa phương, các trường học và cộng đồng trong việc nhân rộng các dự án đường phố an toàn quanh trường học trong tương lai. Đây thực sự là những hành động thiết thực để hướng tới mục tiêu KHÔNG có trẻ em thiệt mạng vì tai nạn giao thông”.

Để đánh giá hiệu quả của các dự án an toàn giao thông đường bộ trường học tại Hà Nội, GDCI tiến hành các đánh giá kỹ lưỡng để hiểu rõ tình trạng giao thông và đo lường tác động của các biện pháp can thiệp thiết kế. GDCI thu thập và phân tích dữ liệu về lưu lượng giao thông, tốc độ xe, số lượng người đi bộ, hành vi của người đi bộ trên và ngoài vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, lối đi bộ mong muốn và nhận thức của người sử dụng.

Ông Kim Beng Lua cho hay: “Các thiết kế và triển khai dự án tại Việt Nam đã được điều chỉnh để phù hợp với điều kiện giao thông đặc thù của quốc gia trong bối cảnh địa phương. Do tỷ lệ xe máy lưu thông cao, các thiết kế đã cân nhắc kỹ lưỡng sự tương tác giữa người đi xe máy, người đi bộ và người đi xe đạp, đặc biệt là gần cổng trường.

Chúng tôi cũng tính đến thói quen đi lại của người dân địa phương - nhiều học sinh đi bộ hoặc đạp xe đến trường, trong khi một số khác được cha mẹ đưa đón bằng xe máy. Ngoài ra, điều kiện khí hậu địa phương, chẳng hạn như mưa lớn và nắng nóng, cũng ảnh hưởng đến việc lựa chọn vật liệu và thiết kế hệ thống thoát nước của chúng tôi để đảm bảo an toàn và khả năng sử dụng quanh năm”.

“Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của dự án, tất cả dự án chúng tôi đều hướng đến việc xây dựng năng lực địa phương và kiến thức kỹ thuật cho các kỹ sư và cán bộ để họ được trang bị các công cụ thiết thực nhằm sao chép và duy trì các biện pháp can thiệp tương tự trong tương lai.

Ngoài ra, GDCI còn ghi chép lại toàn bộ quá trình triển khai và cải tiến, bao gồm sự tham gia của cộng đồng, xin phê duyệt của chính quyền địa phương, thiết kế và lập kế hoạch xây dựng. Tài liệu này đóng vai trò là tài liệu tham khảo và hướng dẫn cho các dự án trong tương lai, giúp thể chế hóa các thông lệ tốt nhất và đảm bảo tính liên tục ngay cả sau khi dự án kết thúc”, ông Kim Beng Lua nhấn mạnh.

Ngọc Vũ/VOV.VN