Nhân rộng phân làn, phân luồng lại trên cao tốc

Ông Lê Hồng Điệp, Trưởng phòng quản lý tổ chức giao thông, Cục Đường bộ Việt Nam trao đổi với Báo Xây dựng về hiệu quả sau thời gian thí điểm, cũng như kế hoạch nhân rộng trên các tuyến cao tốc khác.

Ông Lê Hồng Điệp.

Tăng tốc độ, giảm thời gian lưu thông

Ông đánh giá thế nào về kết quả thí điểm phân làn, phân luồng lại trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ và Hà Nội - Hải Phòng?

Thực tế cho thấy, tai nạn giao thông liên quan đến xe tải, xe khách tăng cao, chiếm 1/3 tổng số vụ trong 6 tháng đầu năm nay. Ý thức tham gia giao thông của người lái xe kinh doanh vận tải còn hạn chế.

Một số trường hợp người điều khiển phương tiện đi tốc độ thấp trên làn đường bên trái sát dải phân cách giữa (đặc biệt là xe tải lớn, xe container). Chuyển làn đường liên tục làm cản trở, hạn chế khả năng lưu thông của đường cao tốc.

Từ thực tế này, Cục Đường bộ Việt Nam đã phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông thí điểm tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ, phân luồng phương tiện trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và đoạn tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Thực hiện cấm xe tải trên 7,5 tấn, xe khách trên 29 chỗ chạy ở làn trái sát dải phân cách.

Kết quả ban đầu cho thấy, trên tuyến Hà Nội - Hải Phòng, thời gian di chuyển các phương tiện đã giảm trung bình từ 55 phút xuống còn 50 phút.

Tốc độ trung bình từ 92,7km/h tăng lên 102km/h. Tuyến Hà Nội - Hải Phòng giảm 1 vụ tai nạn giao thông, giảm 1 người bị thương. Tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ không xảy ra tai nạn.

Có thể thấy trật tự an toàn giao thông được cải thiện, tai nạn giao thông giảm, tổng thời gian phương tiện lưu thông trên một tuyến cao tốc nhanh hơn. Tốc độ lưu thông trung bình chung tăng lên.

Sớm hệ thống hóa thành quy tắc

Tới đây, việc nhân rộng tổ chức lại giao thông các tuyến cao tốc khác được triển khai ra sao, thưa ông?

Đúng vậy, từ kết quả trên, Cục Đường bộ Việt Nam đã quyết định nhân rộng tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ, phân luồng phương tiện trên một số tuyến cao tốc khác như: Hà Nội - Lào Cai, TP.HCM - Trung Lương, Phan Thiết - Dầu Giây và TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây theo hướng: Xe tải, xe khách nặng hơn, chạy chậm hơn thì không được đi ở làn 1 sát dải phân cách giữa.

Hà Nội - Hải Phòng là một trong hai tuyến cao tốc thí điểm tổ chức lại giao thông, mang lại hiệu quả tích cực.

Mục đích là không để xe tải "rùa bò" ở làn tốc độ cao, làm chậm cả dòng chảy giao thông và lãng phí nguồn lực.

Cấm xe tải và xe khách đi vào làn trong cùng bên trái, sát giải phân cách, là cách để tối ưu hóa hệ thống, giảm tai nạn và tiết kiệm thời gian cho người dân.

Những giải pháp tổ chức lại giao thông trên cao tốc đã mang lại hiệu quả thiết thực. Vậy tới đây, việc cụ thể hóa các quy định này tại các văn bản pháp luật thế nào?

Việc tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ trên cao tốc sẽ sớm được hệ thống hóa thành các quy tắc về sử dụng làn và giới hạn tốc độ theo các loại phương tiện trong điều kiện Việt Nam.

Luật Đường bộ năm 2008 quy định về tổ chức giao thông trên đường đang khai thác còn chung chung, không có điều nào nói rõ về tổ chức giao thông.

Đến Luật Đường bộ 2024 đã dành hẳn một điều quy định về tổ chức giao thông, đưa ra yêu cầu cao và cụ thể hơn, trong đó định hướng giao Chính phủ quy định về: Tổ chức giao thông trong giai đoạn quy hoạch; tổ chức giao thông trong giai đoạn đầu tư xây dựng và tổ chức giao thông trên đường đang khai thác.

Lần đầu tiên một nghị định của Chính phủ về lĩnh vực đường bộ dành tới 5 điều quy định về tổ chức giao thông. Từ quy hoạch đến thiết kế, thi công, khai thác, phê duyệt tổ chức giao thông và trách nhiệm của các đơn vị liên quan trong tổ chức giao thông.

Để khai thác hiệu quả hệ thống cao tốc, cần có các quy định tổ chức giao thông trên cao tốc thật khoa học, phù hợp với thực tế.

Luật Đường bộ 2024 và Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ đã có hiệu lực thi hành được gần 1 năm, trong bối cảnh lưu lượng phương tiện gia tăng nhanh, nhưng với sự nỗ lực của ngành Công an và các cơ quan quản lý đường bộ và chính quyền các địa phương, tai nạn giao thông trong 9 tháng đầu năm đã giảm cả 3 tiêu chí về số vụ, số người chết và số người bị thương.

Đây là minh chứng cho thấy kết quả các quy định pháp luật về giao thông đã đi vào cuộc sống.

Đẩy mạnh ứng dụng AI tổ chức giao thông

Còn việc ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là hệ thống giao thông thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quản lý, điều hành giao thông tới đây thì sao, thưa ông?

Xác định triển khai đầu tư hệ thống giao thông thông minh (ITS) là khâu đột phá, giúp thay đổi căn bản phương thức quản lý, vận hành, khai thác đường bộ cao tốc, Cục Đường bộ Việt Nam đang tham mưu Bộ Xây dựng triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ AI, IoT, Big Data trong các hệ thống ITS trên đường cao tốc, trong đó đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong tổ chức giao thông.

Đặc biệt là việc triển khai hệ thống biển báo điện tử, căn cứ vào thời gian thực để quy định tốc độ phù hợp.

Ví dụ, trên một tuyến đường đang xảy ra ùn tắc, biển báo điện tử sẽ linh hoạt điều chỉnh phân luồng phương tiện đi sang làn ở chiều ngược lại. Hoặc kịp thời điều chỉnh giảm tốc độ phương tiện.

Thông tin trên biển báo điện tử sẽ thay đổi theo thời gian thực, việc điều tiết, tổ chức giao thông sẽ thuận tiện hơn.

Cùng với tổ chức giao thông, cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục ý thức người tham gia giao thông.

Cần xây dựng văn hóa giao thông an toàn, cụ thể là văn hóa đi đúng làn đường theo đúng tốc độ lưu thông, nhường đường khi có đủ điều kiện.

Cảm ơn ông!

Trần Duy (thực hiện)