Nhập tịch cầu thủ ở Đông Nam Á và quan điểm của Việt Nam

Không ai phủ nhận hiệu quả tức từ việc nhập tịch cầu thủ mang lại, như cái cách Malaysia đại thắng Việt Nam 4-0, hay Indonesia đánh bại Trung Quốc và Saudi Arabia, nhưng Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) vẫn lựa chọn hướng đi chậm mà chắc. Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn nhấn mạnh con đường bền vững của mọi nền bóng đá phải là đầu tư cho đào tạo trẻ, nâng cấp hệ thống giải chuyên nghiệp và xây dựng nội lực.

Đường tắt của các đội bóng Đông Nam Á

Bóng đá Indonesia trong vài năm qua đã ráo riết tăng cường nhập tịch cầu thủ từ châu Âu mà giới hâm mộ đôi khi gọi đội tuyển của họ là “Hà Lan B”. Nhưng cũng phải thừa nhận đằng sau sự thành công của chiến lược săn cầu thủ hai dòng máu tại Indonesia là một hệ thống làm việc bài bản, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận.

Liên đoàn bóng đá Indonesia (PSSI) thành lập hẳn một đội ngũ chuyên trách rà soát, phân tích, đánh giá những cầu thủ gốc Indonesia đang thi đấu tại châu Âu và các khu vực khác. Sau khi thu thập đầy đủ dữ liệu, thông tin sẽ được chuyển về ban huấn luyện đội tuyển để đưa ra quyết định cuối cùng.

Đội tuyển Indonesia có lực lượng ngoại binh nhập tịch hùng hậu. Ảnh: ANH PHƯƠNG.

Nếu cầu thủ được chọn, các bước tiếp cận và làm thủ tục nhập tịch sẽ diễn ra bài bản, với sự tham gia của đại sứ quán và cơ quan ngoại giao tại quốc gia sở tại, thậm chí làm ngay tại sân bay. Con đường tắt của Indonesia đã sớm giúp họ gặt hái thành tích ban đầu là đội tuyển quốc gia duy nhất của Đông Nam Á vào đến vòng loại thứ 4 World Cup 2026.

Ở Thái Lan, cầu thủ nhập tịch không ồ ạt, với cách làm có phần mềm dẻo hơn, hướng nhiều đến sự chất lượng và hiệu quả. Với tầm ảnh hưởng của những nhân vật quyền lực như Madam Pang – Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Thái Lan (FAT) – cùng mạng lưới cộng đồng người Thái ở nước ngoài, thông tin về các cầu thủ tiềm năng được cập nhật liên tục.

Bóng đá Thái Lan còn triển khai chương trình Talent ID, do cựu HLV trưởng đội tuyển quốc gia Sirisak Yodyardthai làm giám đốc. Chương trình này chuyên theo dõi, phân tích và tiếp cận các cầu thủ trẻ Thái kiều trên toàn thế giới, đặc biệt ở những nước có cộng đồng người Thái sinh sống đông đảo như Mỹ, Đức, Pháp, Thụy Điển… Cộng đồng này là cầu nối gửi thông tin về trong nước và tích cực truyền thông qua các nền tảng mạng xã hội, giúp cầu thủ Thái kiều dễ dàng được biết tới hơn.

Ngoại binh Brazil nhập tịch của Việt Nam là "của hiếm" so với nhiều đội ở Đông Nam Á. Ảnh: ANH PHƯƠNG.

Malaysia nhập tịch cầu thủ thông qua hai con đường chính: Malaysia kiều và theo diện cư trú. Cả hai cách này đều nhằm tăng cường sức mạnh cho đội tuyển quốc gia trong thời gian ngắn. Mới nhất ở lượt trận thứ 2 vòng loại Asian Cup 2027, chủ nhà Malaysia đại thắng Việt Nam sau hơn 11 năm, với thành phần có 9/11 cầu thủ nhập tịch.

Tuy nhiên, cũng có nhiều chuyên gia, cựu cầu thủ Malaysia cho rằng việc quá lạm dụng cầu thủ nhập tịch sẽ làm mai một bản sắc, khiến cầu thủ bản địa thiếu cơ hội. Còn có ý kiến kêu gọi FIFA điều tra về tính hợp lệ của một số trường hợp nhập tịch cầu thủ, khi bị nghi ngờ không trung thực về thời gian cư trú hoặc gốc gác.

Hướng đi của Việt Nam

Về quan điểm của VFF trước thực trạng nhập tịch cầu thủ mạnh mẽ tại Đông Nam Á, Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn lý giải: “Chúng tôi đã lường trước khó khăn khi các đội tuyển quốc gia trong khu vực sử dụng nhiều cầu thủ nhập tịch. Nhưng đó không phải con đường mà bóng đá Việt Nam lựa chọn”.

Đội tuyển Malaysia hiện có đến 18 cầu thủ nhập tịch. Ảnh: ANH PHƯƠNG.

Theo ông Tuấn, các nước nhập tịch cầu thủ có thể giúp đội tuyển mạnh lên ở một thời điểm nhất định, nhưng đi kèm với đó là nguy cơ xói mòn bản sắc, giảm động lực đào tạo trẻ và phá vỡ hệ sinh thái bóng đá trong nước. Dẫn chứng rõ nhất là Trung Quốc từng đổ hàng triệu USD vào nhập tịch, nhưng thành tích đội tuyển không cải thiện. Nhật Bản và Hàn Quốc giữ vững định hướng phát triển từ bóng đá học đường, gắn liền với hệ thống giải trẻ bài bản và đang là cường quốc châu Á.

VFF không phủ nhận vai trò của cầu thủ nhập tịch. Nhưng thay vì chạy theo số lượng, tổ chức này muốn mọi quyết định đều phải dựa trên sự phù hợp với định hướng lâu dài. Vì thế, VFF kiên quyết không nhập tịch cầu thủ tràn lan chỉ vì thành tích ngắn hạn.

Bóng đá Việt Nam không nhập tịch cầu thủ ồ ạt mà chọn hướng đi bền vững. Ảnh: ANH PHƯƠNG.

Bóng đá Việt Nam xác định rõ con đường chậm rãi hơn nhưng vững vàng hơn là phát triển từ gốc, tạo chân đế chắc chắn với hệ thống các giải trẻ và chuyên nghiệp, kiên trì đào tạo thế hệ cầu thủ mới. Bên cạnh việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng, VFF còn đồng hành cùng các địa phương lẫn CLB trong việc cải thiện chất lượng huấn luyện, cơ sở vật chất và đào tạo HLV.

Việc nâng cao tiêu chuẩn các CLB chuyên nghiệp về sân bãi, học viện, tài chính và chuyên môn cũng nằm trong định hướng tổng thể mà VFF đang theo đuổi. Đây mới là vườn ươm để bóng đá Việt Nam tự sản sinh ra nhân tài, thay vì phải nhập tịch cầu thủ cho từng mùa vụ.

GIA HUY - NHƯ QUỲNH