Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam đào tạo nhân lực cho ngành bán dẫn

Các chuyên gia của JICA tại họp báo. Nguồn: JICA

Chiều 14/10 tại Hà Nội, JICA tổ chức họp báo với chủ đề “Phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam”.

Tại đây, ông Tsuyoshi Usagawa, Cố vấn Hiệu trưởng Trường Đại học Việt Nhật, Cố vấn JICA về Giáo dục kỹ thuật, nguyên Giáo sư Đại học Kumamoto (Nhật Bản) cho biết, nhu cầu nhân lực trong ngành bán dẫn toàn cầu đang tăng mạnh, đặc biệt sau giai đoạn thiếu chip nghiêm trọng trong đại dịch Covid - 19.

Riêng tại Nhật Bản, theo Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI), chỉ trong 10 năm tới, tám tập đoàn bán dẫn lớn dự kiến cần bổ sung khoảng 40.000 kỹ sư.

Ở Việt Nam, Chính phủ đã xác định bán dẫn là lĩnh vực chiến lược, đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực trình độ đại học trở lên phục vụ ngành này đến năm 2030, trong khuôn khổ Chương trình phát triển nhân lực bán dẫn tầm nhìn 2050.

“Điểm then chốt không chỉ là giảng dạy lý thuyết mà phải kết nối chặt chẽ giữa nhà trường - doanh nghiệp - viện nghiên cứu,” ông Usagawa nhấn mạnh. Theo ông, công nghiệp bán dẫn đòi hỏi chuỗi kiến thức đa ngành, từ vật lý, hóa học, khoa học vật liệu đến trí tuệ nhân tạo và quản trị công nghệ. Vì vậy, mô hình hợp tác liên ngành và quốc tế là chìa khóa để đào tạo nhân lực “thực chiến”.

Trường Đại học Việt Nhật đang xúc tiến hợp tác với nhiều đại học và doanh nghiệp Nhật Bản để đưa sinh viên sang thực tập, tiếp cận công nghệ chip tiên tiến. Dự kiến trong 4 - 5 năm tới, một cơ sở đào tạo bán dẫn hiện đại sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, nơi đặt Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC).

Toàn cảnh họp báo. Nguồn: JICA

Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản, ông Usagawa cho biết sau khủng hoảng chip, Chính phủ Nhật đã hợp tác với TSMC xây dựng nhà máy đúc chip tại tỉnh Kumamoto, lựa chọn địa điểm dựa trên bốn yếu tố: nguồn nước, điện, đất và nhân lực kỹ thuật. Từ đó, Đại học Kumamoto - nơi ông từng giảng dạy, đã mở các chương trình đào tạo bán dẫn bậc cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ từ năm học 2024–2025.

Theo chuyên gia JICA, Việt Nam có lợi thế về dân số trẻ, nền tảng toán – khoa học tốt và tinh thần ham học hỏi. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, Việt Nam cần xây dựng môi trường làm việc hấp dẫn, bao gồm thu nhập cạnh tranh, cơ hội nghiên cứu và cảm hứng cống hiến.

“Tiền lương quan trọng, nhưng điều giữ chân kỹ sư lâu dài chính là cảm nhận được giá trị đóng góp của mình cho xã hội”, ông Usagawa nói. Ông cho rằng Việt Nam nên tiến nhanh vào công nghệ đóng gói tiên tiến 3D và thiết kế vi mạch thế hệ mới, thông qua hợp tác với các doanh nghiệp Nhật Bản để chuyển giao công nghệ và tri thức.

Ông Usagawa nhấn mạnh, sinh viên muốn theo đuổi ngành bán dẫn cần hội đủ ba năng lực: Yêu thích toán, vật lý và tin học; Tư duy logic để giải quyết vấn đề chưa có lời giải sẵn; Động lực học tập bền bỉ, vì công nghệ thay đổi từng ngày.

“Đây là lĩnh vực đầy thách thức nhưng cũng đầy cơ hội. Điều quan trọng nhất là không ngừng học hỏi và nuôi dưỡng đam mê,” ông nói.

Buổi họp báo là một phần trong chuỗi hoạt động hợp tác Việt Nam - Nhật Bản do JICA triển khai, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm mới của chuỗi cung ứng bán dẫn châu Á giai đoạn 2030 - 2050.

Vũ Quang