Nhật Bản ngăn làn sóng rời bỏ ngành công nghiệp quốc phòng nội địa

Tờ The Japan Times cho biết, Quốc hội Nhật Bản mới đây đã thông qua một dự luật do Chính phủ của Thủ tướng Kishida Fumio đệ trình. Theo đó, Chính phủ Nhật Bản sẽ hỗ trợ tài chính trực tiếp cho các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực công nghiệp quốc phòng trong một nỗ lực nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, hợp lý hóa quy trình sản xuất, tăng cường an ninh mạng...

Một quỹ riêng cũng sẽ được thành lập nhằm hỗ trợ chi phí thay đổi thông số kỹ thuật và hiệu suất của các sản phẩm quốc phòng nhằm thúc đẩy xuất khẩu. Chính phủ Nhật Bản đã dành 40 tỷ yen (khoảng 284 triệu USD) trong ngân sách tài khóa 2023 cho các chi phí liên quan.

Triển lãm Trang bị quốc phòng và an ninh Nhật Bản (DSEI JAPAN) 2023 được tổ chức tại tỉnh Chiba (Nhật Bản), tháng 3-2023. Ảnh: Reuters

Theo tờ Nikkei Asia, trong trường hợp các doanh nghiệp tiếp tục gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động sản xuất quốc phòng bất chấp những biện pháp hỗ trợ kể trên, luật mới cho phép Chính phủ Nhật Bản mua lại những nhà máy sản xuất các trang thiết bị được xem là không thể thiếu đối với Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản. Từ đây, Chính phủ sẽ tiến hành thuê các doanh nghiệp khác để vận hành những cơ sở sản xuất này.

Tờ The Japan Times cho biết, luật mới cũng quy định việc bảo mật thông tin về sản xuất quốc phòng, xác định mọi thông tin do Bộ Quốc phòng Nhật Bản cung cấp về trang thiết bị quốc phòng đều là thông tin mật. Bất kỳ nhân viên nào tại các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực công nghiệp quốc phòng làm rò rỉ thông tin mật sẽ bị phạt tù lên đến một năm hoặc phạt tiền lên đến 500.000 yen (khoảng 3.550USD). Các doanh nghiệp cũng có trách nhiệm tham gia các cuộc khảo sát của Bộ Quốc phòng để giúp Chính phủ Nhật Bản có được “bức tranh rõ hơn về chuỗi cung ứng trang thiết bị quốc phòng”.

Luật mới bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1-10 tới và sẽ được đánh giá 5 năm một lần để xem xét sửa đổi, bổ sung. Trong chiến lược an ninh quốc gia sửa đổi được công bố hồi cuối năm ngoái, Chính phủ của Thủ tướng Kishida Fumio đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường sản xuất quốc phòng, xem đây chính là “năng lực phòng thủ của đất nước”. Ông Itsunori Onodera, người đứng đầu Ủy ban Nghiên cứu An ninh của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền khẳng định luật mới chính là “một bước đi theo hướng này”.

Theo tờ Nikkei Asia, luật mới được thông qua trong bối cảnh có hơn 100 doanh nghiệp Nhật Bản đã rút khỏi lĩnh vực công nghiệp quốc phòng trong vòng hai thập niên trở lại đây. Ví dụ tiêu biểu phải kể đến như công ty Komatsu đã ngừng phát triển xe bọc thép hạng nhẹ vào năm 2019 hay Sumitomo Heavy Industries ngừng sản xuất súng máy vào năm 2021. Khi một số tên tuổi lớn rút lui, dư luận Nhật Bản ngày càng lo ngại tiếp theo sẽ là “làn sóng ra đi” của những doanh nghiệp nhỏ hơn, từ đó làm dấy lên hoài nghi về khả năng bảo đảm nguồn cung đạn dược và các trang thiết bị quân sự của Nhật Bản trong trường hợp xảy ra khủng hoảng an ninh quốc gia.

Trên thực tế, đối với các doanh nghiệp Nhật Bản tham gia lĩnh vực công nghiệp quốc phòng, doanh thu từ lĩnh vực này chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng doanh thu. Ví dụ như Tập đoàn Mitsubishi Heavy Industries chỉ có khoảng 1/10 doanh thu đến từ lĩnh vực công nghiệp quốc phòng so với con số khoảng 90% của Tập đoàn Lockheed Martin (Mỹ). Mặc dù Bộ Quốc phòng Nhật Bản đặt mục tiêu bảo đảm các công ty tham gia lĩnh vực công nghiệp quốc phòng đạt lợi nhuận khoảng 8% trên các hợp đồng, song con số thực tế hiện chỉ vào khoảng 2-3% (thấp hơn nhiều so với con số 10% và có khi còn cao hơn của các “ông lớn” trong lĩnh vực này ở Mỹ và châu Âu ).

Thậm chí, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản còn chịu thua lỗ do chi phí nguyên vật liệu cao và việc bàn giao sản phẩm bị chậm trễ. Do các sản phẩm quốc phòng sản xuất ra gần như hoàn toàn chỉ bán cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản nên quy mô sản xuất nhỏ càng làm gia tăng những thách thức về lợi nhuận. Chính vì vậy, tờ Nikkei Asia cho biết, dư luận Nhật Bản kỳ vọng luật mới sẽ giúp ngăn chặn tình trạng “chảy máu” trong ngành công nghiệp quốc phòng nội địa, đồng thời củng cố quan hệ quốc phòng của Nhật Bản với các nước khác, từ đó góp phần nâng tầm ảnh hưởng của Tokyo trên trường quốc tế thông qua việc thúc đẩy xuất khẩu quốc phòng.

Theo QĐND