Nhiều cách làm hay trong đưa trợ giúp pháp lý đến với người dân vùng nông thôn ở An Giang
Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước tỉnh An Giang luôn xem trọng phương châm phải đưa chính sách 'chạm' đến những người yếu thế, giải quyết được trăn trở của từng người dân.
Trong quá trình triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang- nay là An Giang, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước tỉnh An Giang luôn xem trọng phương châm phải đưa chính sách “chạm” đến những người yếu thế, giải quyết được trăn trở của từng người dân.
Một hội nghị tập huấn về TGPL, hòa giải cơ sở cho người dân.
Theo các cán bộ Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh An Giang, khi xuống các xã vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa và lắng nghe những câu chuyện của người dân đang loay hoay giữa tranh chấp đất đai, hôn nhân gia đình, vay nợ, tín dụng... các cán bộ Trung tâm nhận ra một điều quan trọng rằng bên cạnh những bài giảng, người dân cũng rất cần một người biết lắng nghe và chỉ đường đúng. TGPL vì thế không thể đứng ngoài cuộc sống bởi chính sách phải bước vào từng câu chuyện, đi cùng người dân từ lúc phát sinh mâu thuẫn đến khi tranh chấp được tháo gỡ.
Chính vì vậy, Trung tâm đưa nội dung TGPL lồng ghép một cách tự nhiên với hòa giải ở cơ sở, song hành cùng công tác phổ biến giáo dục pháp luật, và đặt trong tổng thể các mục tiêu phát triển bền vững của địa phương, đúng như tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Chính phủ: Người dân là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực của mọi chính sách. Đó là lý do ngay từ năm 2021, thay vì triển khai từng chương trình một cách tách biệt, Trung tâm đã quyết định lồng ghép một số chương trình mục tiêu quốc gia vào cùng một chu trình triển khai với phương pháp “ba trong một”: Phổ biến giáo dục pháp luật-hòa giải ở cơ sở-TGPL.
Từ năm 2021 đến năm 2025, Trung tâm đã phối hợp tổ chức 95 hội nghị tập huấn của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới với 4.691 lượt người tham dự. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số cũng có hoạt động tương tự tại 12 xã với 1.764 đại biểu tham dự trên toàn tỉnh. Những hội nghị này không chỉ dừng lại ở việc truyền tải kiến thức pháp luật, mà còn là không gian trao đổi các tình huống thực tế mà hòa giải viên, trưởng ấp, cán bộ tư pháp-hộ tịch gặp phải hàng ngày.
Song hành với tập huấn, 82.157 tờ gấp “ba trong một” đã được phát hành. Đây là một trong những cách làm xuất phát từ sự quan sát đời sống: Một người nông dân hay một hộ dân tộc thiểu số thường không đọc những cuốn sách pháp luật dày, nhưng họ giữ lại tờ giấy nhỏ có đủ thông tin họ cần.
Vì vậy, tờ gấp được thiết kế cô đọng nhưng đầy đủ: mục tiêu của các chương trình, diện người được trợ giúp pháp lý, cách nộp hồ sơ, đường dây nóng, địa chỉ Trung tâm. Bên cạnh đó, Trung tâm còn lắp đặt 40 bảng thông tin trợ giúp pháp lý được lắp đặt tại UBND xã, Công an xã, nơi người dân thường xuyên đến giải quyết thủ tục hành chính. Những chiếc bảng này đã giúp nhiều người lần đầu biết rằng mình thuộc diện được trợ giúp pháp lý miễn phí.
Trên thực tế, đã có những trường hợp người dân đến nộp hồ sơ chứng thực, đọc bảng thông tin, rồi mạnh dạn hỏi cán bộ: “Chuyện nhà tui vậy có được trợ giúp không?” và đó chính là khoảnh khắc chính sách chạm đến người dân và đi vào cuộc sống. Website của Trung tâm đến nay đã có 1.264.567 lượt truy cập, nhiều bài viết trên các phương tiện thông tin đại chúng... đưa các thông tin về pháp luật trong đó có trợ giúp pháp lý đến với người dân.
Kết quả của những cách làm này cũng đã góp phần vào thành tích chung của tỉnh: 37 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 40 xã đạt nông thôn mới nâng cao, 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, và 6 huyện đạt chuẩn nông thôn mới; tư vấn 19 vụ việc, tham gia bảo vệ hoặc bào chữa 186 vụ việc trong Chương trình phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, và 174 vụ việc thuộc lĩnh vực xây dựng nông thôn mới.
Trong suốt quá trình thực hiện chương trình, các cán bộ của Trung tâm đều nhận ra những khoảnh khắc rất đời thường ở cơ sở, nơi mỗi mâu thuẫn dân sự đều có thể trở thành tranh chấp nếu không ai kịp thời tháo gỡ. Và chính từ những câu chuyện đó, Trung tâm đã hình thành nên cơ chế phối hợp từ thực tiễn: Hòa giải ở cơ sở-nhận diện đối tượng trợ giúp pháp lý-can thiệp từ sớm-hỗ trợ công nhận kết quả hòa giải thành.
Có thể nói, với nhiều cách làm hay của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Kiên Giang nay là tỉnh An Giang, trong giai đoạn năm 2021-2025, chất lượng pháp lý trong cộng đồng ngày được nâng cao. TGPL thực sự đã là nền tảng để bảo đảm an sinh, giữ gìn hòa khí cộng đồng và hỗ trợ người dân phát triển bền vững.
