Nhiều cơ chế khuyến khích cho khoa học công nghệ phát triển

Luật Thủ đô 2024:

Giờ thực hành trong phòng thiết bị công nghệ cao ở ĐHQG Hà Nội Ảnh Bùi Tuấn

Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ

Theo tờ trình của UBND TP Hà Nội, trong nhiều năm trở lại đây, Hà Nội đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô đã có chuyển biến tích cực. Hà Nội dẫn đầu cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương (PII) năm 2023 và 2024, số lượng công bố quốc tế, số đơn đăng ký sáng chế/giải pháp hữu ích.

Đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào GRDP đạt bình quân trên 50%, cao hơn mức trung bình cả nước. Tỷ lệ DN có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt trên 50%; riêng các ngành công nghệ thông tin, thương mại – dịch vụ có tỷ lệ trên 70%. Chỉ số chuyển đổi số DTI cấp tỉnh tăng mạnh: từ hạng 43 (năm 2020) lên hạng 6 (năm 2023), trong đó chính quyền số, kinh tế số và xã hội số đều có bước tiến vượt bậc. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bước đầu hình thành với 2 khu công nghệ thông tin tập trung (Cầu Giấy và Công viên phần mềm Hà Nội), Khu Công nghệ cao Hòa Lạc.

Tuy nhiên, hoạt động khoa học và công nghệ của Thủ đô hiện nay còn tồn tại một số điểm nghẽn: tốc độ bứt phá về phát triển khoa học và công nghệ còn chậm; quy mô, tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ còn khoảng cách xa so với nhóm các nước phát triển; chưa khai thác hết tiềm lực khoa học, công nghệ từ T.Ư và các trường Đại học trên địa bàn; nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ chưa làm chủ được công nghệ chiến lược, công nghệ lõi; cơ chế, chính sách chưa đáp ứng yêu cầu, định mức chi và tỷ lệ đầu tư, tỷ lệ giải ngân cho khoa học, công nghệ còn thấp; kết nối nghiên cứu khoa học với thị trường và DN còn yếu; chưa có giải pháp để khơi thông nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước để đầu tư cho phát triển khoa học và công nghệ; nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu; hạ tầng khoa học và công nghệ chưa đồng bộ, hệ thống dữ liệu thiếu đầy đủ, phân tán, chưa thực sự trở thành tài nguyên, nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô; hệ thống ươm tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo còn thiếu kết nối, thiếu cơ chế vận hành chuyên nghiệp; hợp tác "ba nhà" (Nhà nước – nhà khoa học – DN) còn chưa chặt chẽ, thiếu các dự án mang tính liên ngành, liên lĩnh vực quy mô lớn.

Ngày 28/6/2024, Quốc hội khóa XV, Kỳ họp thứ 7 đã thông qua Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 trong đó bao gồm một số nội dung quy định các chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ của Thủ đô. Đây là bước đi đầu tiên để từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển khoa học và công nghệ của Thủ đô.

Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND TP Hồ Vân Nga cho biết, các chính sách trong Nghị quyết thể hiện sự đột phá, mạnh dạn, phù hợp với định hướng của T.Ư, hướng tới việc giải quyết những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tạo cơ chế quản lý linh hoạt, giảm thiểu các thủ tục hành chính, trao quyền chủ động cho các nhà khoa học và tổ chức thực hiện nhiệm vụ, thu hút nhân tài từ đó nâng cao hiệu quả và chất lượng nghiên cứu, thúc đẩy nhanh quá trình thương mại hóa, ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn.

Hỗ trợ từ ngân sách để mua sắm, vận hành máy móc, thiết bị

Theo Nghị quyết, lĩnh vực trọng điểm về khoa học và công nghệ của Thủ đô quy định tại khoản 1 Điều 23 Luật Thủ đô 2024 bao gồm: công nghệ số, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ chế tạo - tự động hóa, công nghệ môi trường, giảm phát thải các-bon, ứng phó với biến đổi khí hậu. Các lĩnh vực trọng điểm về khoa học và công nghệ của Thủ đô do HĐND TP quy định, bao gồm: đô thị thông minh, giáo dục thông minh, y tế thông minh, công nghệ tài chính, công nghệ cao trong nông nghiệp.

TP đặt hàng DN, tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm theo hình thức tuyển chọn hoặc giao trực tiếp. Nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm được Nhà nước đặt hàng theo hình thức giao trực tiếp trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 16 Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo số 93/2025/QH15. UBND TP công nhận nhiệm vụ khoa học và công nghệ không sử dụng ngân sách TP là nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô khi đáp ứng đủ điều kiện. UBND TP quy định điều kiện, thủ tục đặt hàng, công nhận nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô.

Tổ chức chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm được tự quyết định hình thức lựa chọn nhà thầu cung ứng dịch vụ, hàng hóa thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm.

Ngân sách TP hỗ trợ các DN, tổ chức khoa học và công nghệ chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm: tối đa 100% kinh phí mua sắm máy móc, thiết bị (bao gồm cả phần mềm, hệ thống công nghệ, hệ thống tích hợp kỹ thuật số phục vụ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ); tối đa 100% kinh phí vận hành máy móc, thiết bị trong thời gian thực hiện nhiệm vụ đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm triển khai dưới hình thức đề tài nghiên cứu khoa học; tối đa 50% kinh phí mua sắm máy móc, thiết bị (bao gồm cả phần mềm, hệ thống công nghệ, hệ thống tích hợp kỹ thuật số trực tiếp phục vụ thực hiện nhiệm vụ); tối đa 100% kinh phí vận hành máy móc, thiết bị trong thời gian thực hiện nhiệm vụ đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm triển khai dưới hình thức dự án sản xuất thử nghiệm.

Kinh phí hỗ trợ mua sắm, vận hành máy móc, thiết bị trực tiếp phục vụ thực hiện nhiệm vụ được tính trong tổng dự toán thực hiện nhiệm vụ và được quản lý, cấp kinh phí theo quy định về quản lý kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ TP.

Các DN thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm được ưu đãi, hỗ trợ: được miễn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để sử dụng trực tiếp cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm trong, kể từ khi bắt đầu thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô theo quy định tại khoản 13 Điều 16 Luật Thuế xuất nhập khẩu năm 2016; được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước đối với diện tích đất, mặt nước do TP quản lý sử dụng để thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 43 Luật Thủ đô số 39/2024/QH15; được hỗ trợ tối đa 50% tiền thuê mặt bằng để thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm. Tổng mức hỗ trợ không quá 10% tổng kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm.

Thu nhập từ việc thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô không chịu thuế thu nhập cá nhân gồm: tiền thù lao cho các chức danh hoặc nhóm chức danh tham gia nhiệm vụ khoa học và công nghệ; thu nhập của chuyên gia trong nước và ngoài nước phối hợp nghiên cứu; thù lao tham gia hội nghị, hội thảo khoa học, diễn đàn, tọa đàm khoa học thuộc

Khánh Linh