Nhiều cơ hội cho hàng Việt Nam tại thị trường New Zealand

Theo Thương vụ Việt Nam tại New Zealand, năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đạt 2,7 tỷ NZD (tương đương khoảng 1,8 tỷ USD), tăng gần 9% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu từ Việt Nam đạt 1,75 tỷ NZD, tăng 13,6% và Việt Nam hiện đứng thứ 11 trong số các quốc gia xuất khẩu lớn nhất vào thị trường này.

Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực gồm máy móc, thiết bị điện tử, dệt may, thủy sản (tôm, cá tra), hạt điều, cà phê… Trong khi đó, Việt Nam nhập khẩu từ New Zealand chủ yếu là gỗ xẻ, gỗ tròn và sữa, với tổng kim ngạch 933 triệu NZD, giảm nhẹ 0,6%.

Dù tăng trưởng khả quan, nhưng đóng góp thực sự từ khối DN trong nước lại chưa tương xứng. Thống kê từ Thương vụ cho thấy, phần lớn các đơn hàng xuất khẩu đến từ các DN FDI, đặc biệt trong lĩnh vực dệt may và điện tử.

Mặc dù được đánh giá là thị trường ổn định, giàu tiềm năng và có văn hóa tiêu dùng trung thành, New Zealand vẫn chưa thật sự hấp dẫn với nhiều DN Việt, đặc biệt là nhóm DN vừa và nhỏ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ khoảng cách địa lý xa, dân số chỉ hơn 5 triệu người và yêu cầu khắt khe về kiểm soát chất lượng hàng nhập khẩu.

Bên cạnh đó, do quy mô đơn hàng thường nhỏ lẻ, nhiều DN e ngại đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất chỉ để phục vụ thị trường này. Chính điều đó dẫn đến tình trạng DN nội địa dè dặt, bỏ lỡ cơ hội ngay cả khi các rào cản thuế quan đang dần được gỡ bỏ.

Thủy sản Việt Nam là mặt hàng có nhiều lợi thế tại New Zealand

Theo phân tích từ Thương vụ, New Zealand đang phụ thuộc vào nhập khẩu một số nhóm hàng mà Việt Nam có thế mạnh rõ rệt. Đơn cử như gạo, dù là quốc gia nông nghiệp phát triển, nhưng New Zealand lại phải nhập khẩu gần như toàn bộ lượng ngũ cốc tiêu dùng từ các nước như Úc, Thái Lan và Ấn Độ. Đây là cơ hội lớn để gạo Việt Nam thâm nhập thị trường nếu đáp ứng tốt các yêu cầu về bao bì, truy xuất nguồn gốc và ghi nhãn bằng nhiều ngôn ngữ (Anh, Trung, Việt, Thái...).

Thủy sản cũng là ngành có nhiều dư địa tăng trưởng. New Zealand tuy mạnh về xuất khẩu thủy hải sản nhưng vẫn nhập khẩu một lượng đáng kể các sản phẩm như tôm, cá tra phi lê, mực, bạch tuộc và cua, những mặt hàng Việt Nam có lợi thế cạnh tranh cao.

Ở lĩnh vực lâm sản, Việt Nam hiện đang nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ New Zealand để phục vụ ngành chế biến xuất khẩu. Tuy nhiên, tiềm năng hợp tác còn mở rộng ở chiều ngược lại, khi các sản phẩm gỗ tinh chế, đồ gỗ nội thất và hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam có thể từng bước khai phá thị trường cao cấp tại đây.

Để khai thông các cơ hội này, vai trò của các cơ quan quản lý và xúc tiến thương mại hai nước là vô cùng quan trọng. Theo Thương vụ Việt Nam tại New Zealand, cần sớm thúc đẩy hợp tác kỹ thuật giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam với Bộ Các ngành công nghiệp cơ bản New Zealand (MPI) trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn y tế nhập khẩu (IHS) và đánh giá rủi ro (IRA) đối với các mặt hàng nông, thủy sản.

Một số mặt hàng cần ưu tiên mở cửa thị trường bao gồm quả vải, nhãn và hoa cắt cành, những sản phẩm đang có nhu cầu tiêu dùng tăng tại New Zealand. Ngoài ra, lĩnh vực bảo quản sau thu hoạch và chế biến sâu cũng cần được hỗ trợ qua các dự án ODA và trao đổi chuyên gia từ phía bạn.

Ở lĩnh vực chăn nuôi, Thương vụ cũng kiến nghị sớm hoàn tất thỏa thuận hợp tác thú y nhằm tạo điều kiện cho hoạt động thương mại các sản phẩm động vật. Riêng với thủy sản, phía New Zealand cần thường xuyên cập nhật các tiêu chuẩn kỹ thuật, hỗ trợ đào tạo và trao đổi kinh nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo quản lạnh và xây dựng thương hiệu vùng miền cho các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam.

Việt Nam và New Zealand hiện cùng là thành viên của nhiều FTA quan trọng như CPTPP, RCEP và AANZFTA. Đây là cơ sở pháp lý giúp hàng hóa Việt Nam hưởng ưu đãi thuế quan, giảm thiểu rào cản kỹ thuật và nâng cao năng lực cạnh tranh với các quốc gia không có FTA với New Zealand như Trung Quốc hay Ấn Độ.

Vấn đề còn lại là sự chủ động của DN trong việc nghiên cứu thị trường, cải tiến bao bì, nâng cao chất lượng và phát triển sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng tại đây. Nếu làm tốt, New Zealand hoàn toàn có thể trở thành “bàn đạp” cho hàng Việt tiến sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực Thái Bình Dương và xa hơn nữa.

Nhật Hưng