Kinh tế tư nhân có khả năng bứt phá trong phát triển khoa học - công nghệ

Chia sẻ những góc nhìn chuyên sâu về ý nghĩa của bài viết này trong bối cảnh hiện nay, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) đã nêu những định hướng nghiên cứu và chính sách từ phía cơ quan nghiên cứu kinh tế hàng đầu nhằm hiện thực hóa những nội dung mà Tổng Bí thư đã chỉ ra.

Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh, bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm được công bố vào thời điểm rất quan trọng, khi Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phải đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định trong trung hạn, đặc biệt trong bối cảnh đất nước còn dư địa và lợi thế nhân khẩu học đáng kể. Việc đặt mục tiêu tăng trưởng GDP lên mức hai con số từ năm 2026 - 2027 không chỉ thể hiện quyết tâm lớn mà còn đòi hỏi những động lực phát triển mạnh mẽ và bền vững - trong đó, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác lập một vị trí trung tâm. Thông điệp của bài viết là cực kỳ chính xác và kịp thời, khi đây là giai đoạn ‘vàng’ để thúc đẩy tăng trưởng - khi tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động còn cao và cơ cấu dân số còn trẻ. Tuy nhiên, cơ hội này sẽ không kéo dài, bởi xu hướng già hóa dân số sẽ sớm ảnh hưởng đến lực lượng lao động cũng như khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng cao.

Trong nhiều năm, nền kinh tế Việt Nam vẫn còn dựa khá nhiều vào khu vực kinh tế nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài. Mặc dù hai nguồn lực này có vai trò quan trọng trong từng giai đoạn phát triển nhất định, nhưng kinh nghiệm quốc tế đã chỉ ra không có quốc gia nào trở nên giàu mạnh mà không dựa vào một khu vực kinh tế tư nhân năng động, sáng tạo và thực sự lớn mạnh. Chúng ta đã đề cập đến vai trò của kinh tế tư nhân trong các văn kiện Đại hội XII của Đảng, và tiếp tục khẳng định vai trò đó ở Đại hội XIII của Đảng. Tuy nhiên, trong Đại hội Đảng lần thứ XIV sắp tới, cần nhìn nhận khu vực kinh tế tư nhân với một vị thế còn quan trọng hơn nữa, bởi đây chính là lực lượng đảm bảo tăng trưởng nhanh, bền vững và đổi mới sáng tạo - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh.

Là một đơn vị nghiên cứu chuyên sâu về kinh tế, Viện Kinh tế Việt Nam trong nhiều năm qua đã kiên trì theo đuổi quan điểm thúc đẩy vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong chiến lược phát triển đất nước. Các nghiên cứu, báo cáo và kiến nghị chính sách của Viện đã nhiều lần nhấn mạnh đến việc tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân trở thành trụ cột phát triển công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là trong bối cảnh đầu tư nước ngoài vào Việt Nam gia tăng từ đầu thập niên 1990.

Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn chia sẻ, ngay từ thời điểm đầu cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, Viện Kinh tế Việt Nam đã đề xuất các doanh nghiệp sau cổ phần hóa nên được phát triển thành các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn mạnh, có vai trò dẫn dắt thị trường. Tuy nhiên, từ mong muốn đến hiện thực là một quãng đường dài và không phải lúc nào cũng thuận lợi. Chỉ đến thời điểm gần đây, với những định hướng rất rõ ràng và quyết liệt, chúng ta mới có điều kiện thuận lợi hơn để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân mạnh mẽ và bền vững.

Từ góc nhìn nghiên cứu, Viện Kinh tế Việt Nam không chỉ đưa ra các giải pháp riêng biệt cho kinh tế tư nhân mà còn nhìn nhận trong tổng thể nền kinh tế. Đây là điều kiện quan trọng để các giải pháp chính sách không bị tách rời và có tính hệ thống cao.

Để hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn tới, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn cho rằng cần tập trung vào ba nhiệm vụ quan trọng mà nền kinh tế Việt Nam cần thực hiện đồng bộ trong giai đoạn tới: Thứ nhất là đạt được mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững; thứ hai là phát triển mạnh mẽ khoa học - công nghệ và đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực trung tâm của nền kinh tế; thứ ba là xây dựng một khu vực kinh tế tư nhân thực sự lớn mạnh, đủ khả năng đảm nhận vai trò đầu tàu. Khi khu vực kinh tế tư nhân phát triển đúng hướng và có đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP, đó chính là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số trong vài năm tới.

Bên cạnh đó, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn bày tỏ tin tưởng, kinh tế tư nhân chính là nơi có khả năng bứt phá trong phát triển khoa học - công nghệ. Chúng ta không thể tiếp tục kỳ vọng nhiều vào việc doanh nghiệp nước ngoài sẽ chuyển giao công nghệ tiên tiến; khu vực kinh tế nhà nước, với vai trò bảo đảm ổn định vĩ mô và chính trị, sẽ khó có thể gánh vác nhiệm vụ đổi mới công nghệ mang tính đột phá. Do đó, vai trò đột phá phải được đặt vào khu vực tư nhân. Ba nhiệm vụ này tuy khác nhau nhưng có cùng một mục tiêu chiến lược đó là củng cố nội lực cho nền kinh tế Việt Nam. Đây là điều kiện tiên quyết để tăng trưởng không chỉ nhanh mà còn vững chắc, có khả năng ứng phó với các biến động bên ngoài và nắm bắt được những cơ hội mới trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang tái cấu trúc.

Để kinh tế tư nhân phát triển, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn cho rằng, doanh nghiệp tư nhân cần có niềm tin, tự tin lớn, đó chính là yếu tố cốt lõi. Qua quan sát các nền kinh tế mạnh trên thế giới, doanh nghiệp tư nhân ở những quốc gia đó có niềm tin rất lớn vào chính mình, vào năng lực của họ và vào định hướng của Chính phủ. Ở Việt Nam, hiện nay đã có sự dẫn dắt rất rõ ràng của Đảng, Chính phủ, sự chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư và Thủ tướng. Mục tiêu đã rõ, con đường cũng đã rõ - điều còn lại là cộng đồng doanh nghiệp có dám tin và dám làm hay không?".

Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam kỳ vọng rằng, nếu khu vực kinh tế tư nhân có được niềm tin mạnh mẽ sẽ phát huy được tối đa vai trò của mình, trở thành động lực chủ lực mới của nền kinh tế Việt Nam - không chỉ trong giai đoạn tới mà cả trong chiến lược phát triển dài hạn.

Lý Thanh Hương (TTXVN)