Nhiều điểm chú ý về thảm kịch rơi máy bay ở Trung Quốc

Chiều 22-3, hãng China Eastern Airlines xác nhận có thương vong trong vụ tai nạn rơi máy bay của hãng ở khu vực sườn núi tại TP Ngô Châu thuộc tỉnh Quảng Tây (nam Trung Quốc (TQ)), dù chưa xác định con số chính xác. Chiếc Boeing 737-800 gặp nạn chiều 21-3 khi đang chở theo 123 hành khách và chín thành viên phi hành đoàn.

China Eastern Airlines gọi đây là thảm kịch hàng không nghiêm trọng nhất trong 10 năm qua tại TQ. Chủ tịch TQ Tập Cận Bình ra lệnh khẩn trương cứu hộ và điều tra nguyên nhân.

Vô số giả thuyết về nguyên nhân

Trong khi cơ quan hàng không dân dụng TQ bắt đầu điều tra, các chuyên gia về an toàn hàng không đã nghiên cứu đoạn video và dữ liệu chuyến bay để tìm ra manh mối về nguyên nhân có thể gây ra vụ tai nạn.

Theo tờ South China Morning Post dẫn dữ liệu từ trang web chuyên theo dõi chuyến bay Flightradar24, chiếc Boeing 737-800 ban đầu khởi hành từ TP Côn Minh với đích đến là TP Quảng Châu đã hạ độ cao đột ngột trước khi biến mất ở khu vực rừng núi Quảng Tây. Cụ thể, hơn một tiếng sau khi cất cánh, máy bay bất ngờ lao thẳng xuống đất từ độ cao gần 9.000 m. Chỉ khoảng 2 phút 15 giây sau, máy bay đã giảm xuống còn hơn 2.700 m.

Trong 20 giây kế tiếp, độ cao cuối cùng được ghi nhận là gần 1.000 m trước khi máy bay đâm vào sườn núi. Các dữ liệu chuyến bay ngừng cập nhật vào 14 giờ 22 phút ngày 21-3 khi tốc độ được ghi nhận của máy bay vào khoảng 696 km/giờ.

Chiếc máy bay gặp nạn của hãng hàng không China Eastern lúc chuẩn bị cất cánh tại sân bay thuộc TP Côn Minh ngày 21-3. Ảnh: GETTY IMAGES

Theo chuyên gia Juan Browne, một cựu phi công lái dòng máy bay Boeing 777, việc một máy bay lao xuống mặt đất với phương gần như thẳng đứng là chuyện rất khó có khả năng xảy ra. Do đó, khi kiểm tra đống đổ nát tại hiện trường, các nhà điều tra sẽ cần đặc biệt chú ý vào bộ phận kiểm soát độ cao của mũi máy bay.

Ông Jean-Paul Troadec, cựu Giám đốc Cục Điều tra và Phân tích an toàn hàng không dân dụng Pháp, cũng nói rằng dữ liệu đường bay của chiếc Boeing 737 rất bất thường nhưng hiện vẫn còn “quá sớm” để đưa ra kết luận. Các nhà điều tra cũng chưa công bố thông tin về việc đã tìm thấy hộp đen máy bay hay chưa. Đây là thiết bị ghi lại các thông tin như hoạt động của máy bay, thao tác của phi công và âm thanh buồng lái.

Tờ The Sun phỏng vấn một chuyên gia hàng không khác là bà Sally Gethin. Bà cho rằng còn quá sớm để suy đoán về nguyên nhân nhưng một số khả năng có thể xảy ra là trục trặc với phần đuôi máy bay, yếu tố thời tiết hoặc vô số vấn đề có thể ảnh hưởng đến máy bay, chẳng hạn một vụ cháy nhỏ trên khoang hoặc vấn đề về hệ thống dây điện.

Bà Gethin nhấn mạnh rằng cho đến nay chưa có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy có âm mưu phía sau vụ việc hay đây là vụ tai nạn có chủ đích. Tuy nhiên, bà cho rằng các phi công trên chiếc máy bay gặp nạn có thể gặp phải cái gọi “hiệu ứng giật mình”.

“Các phi công đã được đào tạo rất kỹ lưỡng nhưng phần lớn là trong các chương trình mô phỏng. Còn trong điều kiện thực tế, họ có thể bị choáng hoặc mất phương hướng trước những tình huống bất ngờ. Đây được gọi là hiệu ứng giật mình và rất khó để huấn luyện phi công về điều đó” - bà Gethin giải thích.

Các nguồn tin ở TQ cho biết có ba phi công trên chuyến bay gặp nạn, trong đó có hai người nhiều kinh nghiệm và một người tập sự. Cơ trưởng được cho là có khoảng 7.000 giờ bay, cơ phó có khoảng 30.000 giờ bay, trong khi phi công tập sự chỉ có vài trăm giờ bay.

Về vấn đề an toàn hàng không ở Trung Quốc

Theo South China Morning Post, trong 20 năm gần đây, hàng không dân dụng TQ nhìn chung được đánh giá là an toàn nhờ khoản đầu tư lớn nhất thế giới, áp dụng các quy trình nghiêm ngặt nhất và sở hữu các dòng máy bay mới nhất. Cục Hàng không dân dụng TQ cho biết tính đến ngày 19-2, các hãng hàng không chở khách ở TQ đã lập kỷ lục thế giới khi hoạt động trong 100 triệu giờ suốt 137 tháng mà không gặp vụ tai nạn lớn nào.

Trước hôm 21-3, vụ tai nạn máy bay có thương vong gần nhất ở TQ xảy ra vào tháng 8-2010, khi một máy bay của hãng hàng không Henan Airlines từ Cáp Nhĩ Tân rơi gần sân bay ở tỉnh Cát Lâm. Chiếc máy bay số hiệu ERJ-190 hạ cánh trong tình trạng tầm nhìn thấp, cách đường băng vài trăm mét, gãy đôi và khiến gần một nửa hành khách trên máy bay thiệt mạng.

Vụ tai nạn lớn cuối cùng trước sự cố trên xảy ra vào 2.102 ngày trước đó, khi một chuyến bay khác của China Eastern Airlines gặp sự cố chỉ vài giây sau khi cất cánh từ TP Bao Đầu vào tháng
11-2004. Máy bay Bombardier CRJ-200 lao xuống một hồ nước gần sân bay và phát nổ, khiến toàn bộ 53 người trên khoang và hai người dưới mặt đất thiệt mạng.

Theo thống kê của công ty dữ liệu hàng không VariFlight (TQ), khoảng 74% trong tổng số 11.800 chuyến bay được lên kế hoạch ở TQ vào ngày 22-3 đã bị hủy, phần lớn trong số đó là các chuyến bay nối giữa Bắc Kinh và Thượng Hải - một trong những tuyến đường bay nội địa nhộn nhịp nhất thế giới.

Trong số 35 chuyến bay được lên kế hoạch từ sân bay ở Thượng Hải đến Bắc Kinh vào ngày 22-3, chỉ có hai chuyến bay hoạt động vào buổi sáng và ba chuyến bay khác được cất cánh cùng ngày. Tất cả chuyến bay còn lại đã bị hủy bỏ.

Trước vụ rơi máy bay mới nhất, ngành hàng không TQ cũng đã chịu ảnh hưởng nặng nề vì các biện pháp hạn chế liên quan đến dịch COVID-19, dẫn đến tỉ lệ hủy chuyến cao. Tuy nhiên, tỉ lệ hủy chuyến hôm 22-3 được xem ở mức cao nhất trong năm nay và gấp đôi con số đầu tháng này.•

VĨ CƯỜNG