Nhiều điểm mới tại dự thảo Luật Báo chí sửa đổi

Mới đây, Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Luật Báo chí sửa đổi với nhiều đề xuất, sửa đổi quan trọng liên quan đến nhà báo và những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí.

Theo đó, so với luật báo chí hiện hành, dự thảo sửa đổi đã đề xuất sửa đổi nội dung của 42 Điều, bổ sung mới 3 Điều, lược bỏ 5 Điều.

Chống "báo hóa" tạp chí

Cụ thể cơ quan chủ trì soạn thảo đã bổ sung mới ba điều: Quy định về căn cứ thu hồi giấy phép hoạt động (vi phạm các điều cấm ảnh hưởng nghiêm trọng trở lên hoặc vi phạm hành chính bị xử lý nhiều lần); quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng và điều khoản quy định về trách nhiệm của cơ quan báo chí khi hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Tại Điều 3 của dự thảo cũng đã bổ sung rõ khái niệm tạp chí để phân biệt rõ báo, tạp chí, chống “báo hóa” tạp chí. Theo đó, tạp chí là sản phẩm báo chí đăng tải tin, bài có tính chất chuyên biệt, chuyên ngành, trao đổi, hướng dẫn nghiệp vụ theo tôn chỉ, mục đích quy định trong giấy phép; chỉ cập nhật tin tức, sự kiện về hoạt động của cơ quan chủ quản, bao gồm tạp chí in và tạp chí điện tử.

Lãnh đạo TP.HCM thăm gian hàng của báo Pháp Luật TP.HCM tại Hội báo toàn quốc 2024. Ảnh: NGUYỆT NHI

Cạnh đó, chức danh "phóng viên", "biên tập viên" cũng đã được bổ sung định nghĩa trong luật báo chí. Cụ thể, phóng viên là người hoạt động báo chí, công tác tại cơ quan báo chí đảm bảo tiêu chuẩn đạo đức, chức danh phóng viên. Còn biên tập viên là người hoạt động báo chí, công tác tại cơ quan báo chí đảm bảo tiêu chuẩn đạo đức, chức danh biên tập.

Về nhiệm vụ và quyền hạn, lần đầu tiên dự luật quy định về việc phóng viên, biên tập viên chưa được cấp thẻ nhà báo khi đến cơ quan, tổ chức để hoạt động nghiệp vụ báo chí chỉ cần xuất trình giấy giới thiệu do cơ quan báo chí cấp. Giấy giới thiệu chỉ được cấp cho phóng viên của cơ quan báo chí.

Đáng chú ý, dự thảo đề xuất các trường hợp không được cấp thẻ nhà báo gồm: Cơ quan tạp chí khoa học, người được điều chuyển sang làm công tác giảng dạy chuyên ngành báo chí tại các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật giáo dục đại học, người được điều chuyển sang làm cán bộ chuyên trách tại hội nhà báo các cấp, trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về báo chí.

Trong khi theo quy định hiện hành thì các đối tượng trên vẫn được xem xét để cấp thẻ nhà báo.

Đa dạng hóa nguồn thu của cơ quan báo chí

Theo quy định hiện hành, nguồn thu của cơ quan báo chí gồm: Nguồn thu do cơ quan chủ quản báo chí cấp; thu từ bán báo, bán quyền xem các các sản phẩm báo chí, quảng cáo, trao đổi, mua bán bản quyền nội dung; thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ của cơ quan báo chí và thu từ tài trợ hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước.

Tại dự thảo đã bổ sung các nguồn thu mới của cơ quan báo chí như: Thu từ các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí, từ lợi nhuận phần vốn góp trong các doanh nghiệp; thu từ thực hiện các nội dung cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu; thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết.

Về trách nhiệm của Hội Nhà báo Việt Nam, bên cạnh bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội viên thì Hội nhà báo Việt Nam còn có trách nhiệm giám sát, kiểm tra kết luận hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; xử lý vi phạm đối với hội viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp; kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với vi phạm đạo đức của người làm báo. Với việc quy định này sẽ phát huy vai trò, vị thế của Hội Nhà báo Việt Nam.

Ngoài ra, theo cơ quan chủ trì soạn thảo, quy định về công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm lãnh đạo cơ quan báo chí hiện nay chưa phù hợp với quy định của Đảng.

Hiện Quy định số 101-QĐ/TW ngày 28-2-2023 có định tiêu chuẩn và điều kiện bổ nhiệm đối với lãnh đạo cơ quan báo chí (gồm người đứng đầu, người được giao thực hiện nhiệm vụ người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu cơ quan báo chí) và việc có ý kiến của cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí trước khi cơ quan chủ quản bổ nhiệm. Về tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm có quy định phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước về báo chí và độ tuổi bổ nhiệm lãnh đạo quan báo chí.

Do đó, dự thảo đã bám sát vào Quy định 101 để quy định về lãnh đạo cơ quan báo chí. Theo đó, người đứng đầu cơ quan báo chí là Tổng biên tập (đối với báo chí in, báo chí điện tử), là Tổng Giám đốc hoặc Giám đốc (đối với báo chí nói, báo chí hình). Người đứng đầu Tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện là Tổng Giám đốc. Người đứng đầu Tổ hợp báo chí của địa phương là Giám đốc.

Lãnh đạo cơ quan báo chí này không được kiêm nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo cơ quan báo chí khác. Lãnh đạo Tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện, Tổ hợp báo chí của địa phương được kiêm nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo một hoặc các cơ quan báo chí trực thuộc.

HỮU ĐĂNG