Nhiều doanh nghiệp 'chây ì' đóng cửa mỏ

Các mỏ khai thác khoáng sản cần tuân thủ quy định đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường sau khai thác

Theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010, trong thời hạn 6 tháng, kể từ ngày giấy phép khai thác khoáng sản (GPKTKS) chấm dứt hiệu lực, chủ mỏ phải thực hiện các nghĩa vụ có liên quan đến việc đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường, đất đai; phải di chuyển tài sản còn lại của mình và của các bên có liên quan ra khỏi khu vực khai thác khoáng sản.

Thế nhưng, hiện nay nhiều doanh nghiệp được cấp mỏ đất làm vật liệu xây dựng (VLSL) trên địa bàn tỉnh dù đã hết hạn so với GPKTKS đã nhiều năm vẫn “chây ì” các nghĩa vụ liên quan đến việc đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường (CT, PHMT), dù cơ quan chức năng đã nhiều lần yêu cầu thực hiện, xử phạt.

Đơn cử, đầu năm 2024, Công ty TNHH Phú Bài (địa chỉ phường Phú Bài, thị xã Hương Thủy) đã bị UBND tỉnh xử phạt số tiền 140 triệu đồng về hành vi chậm nộp hồ sơ đề nghị đóng cửa mỏ cho cơ quan Nhà nước.

Nhiều doanh nghiệp chậm đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường sau khi khai thác

Theo đó, Công ty TNHH Phú Bài đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính tại mỏ đất làm VLSL thuộc khu vực núi Gích Dương 1, xã Thủy Phù, thị xã Hương Thủy. Cụ thể, quá từ 6 tháng trở lên kể từ ngày GPKTKS hết hiệu lực nhưng doanh nghiệp này không nộp hồ sơ đề nghị đóng cửa mỏ cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định đối với khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND tỉnh.

Căn cứ quy định của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, UBND tỉnh xử phạt Công ty TNHH Phú Bài số tiền 140 triệu đồng.

Tương tự, từng bị UBND tỉnh xử phạt 575 triệu đồng do vi phạm trong khai thác khoáng sản và đến nay GPKTKS đã hết hạn kéo dài hơn 4 năm, nhưng Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long (thị trấn Phong Điền, huyện Phong Điền) vẫn chưa lập đề án đóng cửa mỏ đất. Sở TN&MT nhiều lần có văn bản yêu cầu công ty này lập đề án đóng cửa mỏ khoáng sản đất làm VLSL tại khu vực đồi Kiền Kiền (xã Phong Thu, huyện Phong Điền), nhưng đến nay doanh nghiệp này vẫn “chây ì” không thực hiện.

Mới đây, Thanh tra tỉnh đã tổ chức công bố kết luận thanh tra việc cấp phép, quản lý, khai thác mỏ khoáng sản đất làm VLSL trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn từ 2017-2022. Theo đó, cơ quan chức năng đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định trong việc cấp phép thăm dò, khai thác, quản lý khai thác, đất đai, bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản đối với 28 mỏ trên địa bàn tỉnh.

Số liệu báo cáo của Quỹ Bảo vệ môi trường cho thấy, tổng số tiền ký quỹ CT, PHMT đã thu của 28 mỏ là hơn 13 tỷ đồng. Qua thanh tra, có 1 mỏ là của Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long tại khu vực đồi Kiền Kiền, xã Phong Thu khai thác làm VLSL đã hết thời hạn khai thác, nhưng đơn vị khai thác không xác định tiền trượt giá hàng năm, không thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ và CT, PHMT.

Sở TN&MT chưa có biện pháp sử dụng số tiền ký quỹ CT, PHMT để thực hiện đóng cửa mỏ và CT, PHMT theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010. Trách nhiệm của vi phạm trên thuộc về Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long, liên đới chịu trách nhiệm là giám đốc và các cá nhân có liên quan của Sở TN&MT do chưa có biện pháp sử dụng số tiền ký quỹ CT, PHMT để thực hiện đóng cửa mỏ và CT, PHMT theo quy định.

Có 4/28 mỏ, Sở TN&MT xác định thời gian ký quỹ CT, PHMT không đúng với thời gian cho phép khai thác tại GPKTKS và giấy chứng nhận đầu tư theo quy định dẫn đến một số trường hợp GPKTKS đã hết hạn, nhưng đơn vị khai thác không thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ và không nộp số tiền ký quỹ các năm còn lại, gây khó khăn trong việc thu hồi toàn bộ số tiền ký quỹ.

Thanh tra tỉnh đã yêu cầu Công ty TNHH MTV Sơn Đình Thu, Công ty TNHH Phúc Thịnh, Công ty TNHH Hùng Đạt, Công ty TNHH Xây dựng Vận tải Minh Nhật, Công ty TNHH Quý Hưng, Công ty TNHH MTV Hải Quốc Toàn và Công ty TNHH MTV Tuấn Nhân hoàn thiện các thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định của pháp luật về khoáng sản.

Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long, Công ty TNHH Lộc Lợi, Công ty TNHH Phú Bài, Công ty TNHH Xây dựng Đồng Tâm (đối với mỏ đất tại khu vực đồi Khe Quan (Trốc Voi), phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy) nghiêm túc thực hiện đóng cửa mỏ theo quy định của pháp luật về khoảng sản. Được biết, thời điểm hiện tại, đây là những doanh nghiệp không thực hiện đề án đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường dù GPKTKS đã hết hạn nhiều năm.

Sở TNMT cho biết, theo quy định trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản giải thể, phá sản hoặc không có khả năng thực hiện đề án đóng cửa mỏ khoáng sản thì cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép lựa chọn tổ chức, cá nhân có đủ năng lực lập, thực hiện đề án đóng cửa mỏ khoáng sản. Kinh phí thực hiện đề án đóng cửa mỏ khoáng sản được lấy từ tiền ký quỹ CT, PHMT của tổ chức, cá nhân được phép khai thác.

Từ những vi phạm phát hiện tại kết luận thanh tra, Thanh tra tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương đôn đốc, kiểm tra, xử lý đối với các đơn vị được cấp GPKTKS mỏ đất làm VLSL đã hết thời hạn khai thác, nhưng chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định. Đồng thời, nghiêm túc xử lý đối với các đơn vị đã quá thời hạn đóng cửa mỏ nhưng đến nay vẫn không lập thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định tại Điều 58 Luật Khoáng sản.

Tham mưu UBND tỉnh các biện pháp xử lý nghiêm đối với các đơn vị đã bị xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ, nhưng vẫn không nghiêm túc thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã quy hoạch 45 khu vực thăm dò, khai thác khoáng sản, với diện tích hơn 834ha, trữ lượng tài nguyên dự báo hơn 60 triệu m3. Đến nay, UBND tỉnh đã cấp phép 38 khu vực mỏ, trong đó có 20 mỏ còn hiệu lực với tổng diện tích 360ha, tổng trữ lượng hơn 18 triệu m3.

Bài, ảnh: HÀ NGUYÊN