Nhiều giải pháp để hoàn thành dự toán thu từ xuất nhập khẩu

Cán bộ công chức hải quan Quảng Ninh hỗ trợ doanh nghiệp làm thủ tục xuất nhập khẩu. Ảnh: Thế Anh

Nhiều yếu tố tác động giảm thu

Năm 2023, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu 425.000 tỷ đồng. Nhằm phấn đấu đạt chỉ tiêu thu được giao năm 2023, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 479/CT-TCHQ ngày 6/2/2023 về việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2023; đẩy mạnh thực hiện hiện đại hóa công tác quản lý thu thuế điện tử và thông quan 24/7.

Đến hết 30/6/2023, toàn ngành thu NSNN đạt 183.744 tỷ đồng, giảm 19,2% (tương đương 43.600 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm trước và bằng 43,2% dự toán, đây là tỷ lệ so với dự toán thấp nhất kể từ năm 2013 đến nay.

Hầu hết các đơn vị chiếm số thu lớn có số thu lũy kế từ đầu năm đến 30/6 giảm so với cùng kỳ năm 2022 như: Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh giảm 10,3%; Cục Hải quan Hải Phòng giảm 13,4%; Cục Hải quan Hà Nội giảm 14,6%; Cục Hải quan Bà Rịa Vũng Tàu giảm 24,2%; Cục Hải quan Đồng Nai giảm 30, 4%; Cục Hải quan Bình Dương giảm 27,6%; Cục Hải quan Bắc Ninh giảm 19,4%; Cục Hải quan Hà Tĩnh giảm 29%...

Cơ quan hải quan tăng cường chống thất thu qua giám sát, kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại...

Bà Lê Như Quỳnh - Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan)

Theo bà Lê Như Quỳnh - Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), nhiệm vụ thu ngân sách của ngành Hải quan gặp khó khăn chủ yếu do kim ngạch xuất nhập khẩu suy giảm.

Hoạt động xuất nhập khẩu 6 tháng đầu năm chịu tác động mạnh của suy giảm thương mại toàn cầu. Tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước đạt 316,52 tỷ USD, giảm 15,2%, tương ứng giảm 56,67 tỷ USD về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2022. Kim ngạch nhập khẩu chịu thuế đạt 58,4 tỷ USD, giảm 21% và kim ngạch xuất khẩu chịu thuế đạt 3,5 tỷ USD, giảm 24% so với cùng kỳ năm trước.

Một số nhóm hàng có kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, nhóm các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng phục vụ sản xuất như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… chiếm 47,2% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, đã giảm 26,7% so với cùng kỳ, làm giảm thu ngân sách khoảng 21.400 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022. Nhóm xăng dầu nhập khẩu tăng 11% về lượng, nhưng giảm 16% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.600 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.

Trong 6 tháng đầu năm 2023 một số nhóm hàng khác cũng có kết quả thu NSNN khá khả quan. Nổi bật trong đó là nhóm hàng ô tô nguyên chiếc các loại, kim ngạch nhập khẩu có thuế tăng 11,4% về lượng và tăng 4,7% về trị giá, làm tăng thu 5.100 tỷ đồng; mặt hàng dầu thô tăng 41% về lượng và tăng 10% về trị giá, làm tăng thu 570 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, đây là nguồn thu không bền vững, phụ thuộc vào nhu cầu tiêu dùng, sự biến động của giá dầu thô thế giới.

Tiếp tục tập trung chống thất thu

Phân tích diễn biến 6 tháng qua có thể nhận định thu NSNN nửa cuối năm 2023 vẫn hết sức khó khăn. Thêm vào đó, những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp mới có hiệu lực sẽ tiếp tục tác động giảm thu như giảm thuế giá trị gia tăng ước giảm thu NSNN khoảng 8.490 tỷ đồng; hoàn thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô khoảng 6.000 tỷ đồng…

Với tốc độ thu trung bình như nửa đầu năm, ngành Hải quan ước tính số thu cả năm 2023 sẽ đạt khoảng 367,8 nghìn tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản ước giảm thu như nêu trên thì số thực thu ước khoảng 353 nghìn tỷ đồng, bằng 83% dự toán được giao, giảm 19% so với cùng kỳ năm trước.

Để phấn đấu đạt số thu cao nhất, theo bà Quỳnh, ngành Hải quan sẽ tiếp tục thực hiện Chỉ thị 479/CT-TCHQ ngày 6/2/2023 Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan về việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu NSNN năm 2023.

Bên cạnh đó, cơ quan hải quan tăng cường chống thất thu qua công tác giám sát kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung kiểm tra chống gian lận về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ, nhãn hiệu hàng hóa...

Ngoài ra, cơ quan hải quan kiểm soát chặt chẽ, kịp thời phát hiện ngăn chặn việc vận chuyển trái phép, thẩm lậu vào nội địa; nhập khẩu hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; nhập khẩu hàng không đúng với khai hải quan về chủng loại, số lượng, trị giá; hàng hóa thuộc diện cấm nhập khẩu; tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan (hàng quá cảnh, kinh doanh tạm nhập tái xuất, hàng gia công, sản xuất xuất khẩu…).

Đặc biệt, cơ quan hải quan thực hiện rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2023 theo 4 nhóm: nhóm nợ khó thu; nhóm nợ chờ xử lý; nhóm nợ được khoanh; nhóm nợ có khả năng thu hồi. Đồng thời áp dụng các giải pháp phù hợp theo quy định của pháp luật đối với từng nhóm nợ theo đúng hướng dẫn tại quy trình quản lý nợ thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Thu hồi và xử lý nợ thuế 747,5 tỷ đồng

Nợ thuế đến ngày 30/6/2023: 5.394,30 tỷ đồng, giảm 459,04 tỷ đồng so với thời điểm 31/12/2022 (tương đương với 7,84%). 6 tháng đầu năm 2023 số nợ đã thu hồi và xử lý đạt 747,5 tỷ đồng. Trong đó, một số Cục Hải quan tỉnh, thành phố có kết quả thu hồi nợ thuế tốt như: TP. Hồ Chí Minh 624 tỷ đồng; Hà Nội 62 tỷ đồng; Bình Dương 19 tỷ đồng. Một số Cục Hải quan có số thu hồi thấp như: Kiên Giang, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Huế, Lào Cai, Điện Biên.

Hồng Vân