Nhiều hộ kinh doanh loay hoay chuyển đổi cách tính, nộp thuế mới từ 1/6

Hộ kinh doanh bối rối, cơ quan thuế "gõ từng nhà"

Theo Tổng cục Thuế, từ ngày 1/6, khoảng 270.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức kê khai thuế. Riêng Hà Nội có khoảng 39.000 hộ nằm trong diện này.

Việc chuyển sang hóa đơn điện tử giúp phản ánh trung thực doanh thu, nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Tại phường Trúc Bạch (quận Ba Đình, Hà Nội), ông Nguyễn Trung Dũng, chủ cơ sở phở cuốn Hương Mai cho biết, đã lắp máy tính tiền kết nối phần mềm hóa đơn điện tử từ giữa tháng 4. Tuy nhiên, ông vẫn gặp vướng khi thao tác xuất hóa đơn vào giờ cao điểm. "Bán hàng thì không kịp bấm máy. Nhân viên chủ yếu là sinh viên, lúng túng thao tác, sai là in lại, khách phải chờ. Chúng tôi cần được hướng dẫn cách xử lý nhanh và hỗ trợ tập huấn kỹ càng hơn nữa", ông Dũng nói.

Tương tự, chị Trần Thị Huyền – chủ một tiệm tóc tại quận Hai Bà Trưng – đang thử nghiệm sử dụng máy tính tiền tích hợp hóa đơn điện tử từ một phần mềm miễn phí. Tuy nhiên, chị cho biết: "Tôi kinh doanh nhỏ, mỗi ngày có vài chục lượt khách. Trước giờ tính tiền bằng giấy, giờ chuyển sang số hóa, phải theo dõi tồn kho, dòng tiền… nên rất bối rối."

Theo Chi cục Thuế khu vực I (phụ trách các quận nội thành Hà Nội), từ cuối tháng 4, các đội tuyên truyền đã triển khai rà soát danh sách hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên, kết hợp "đi từng ngõ, gõ từng nhà" để hướng dẫn cài đặt phần mềm, tập huấn thao tác cơ bản.

Ông Lê Ngọc Huy, Trưởng phòng Hộ kinh doanh, Chi cục Thuế khu vực I cho biết: "Mỗi ngày, cán bộ thuế phối hợp với nhà cung cấp dịch vụ như MISA, Softdreams… tổ chức tập huấn trực tiếp, hoặc online. Với hộ chưa có máy tính tiền, chúng tôi hướng dẫn thuê hoặc mua trả góp với giá từ 1,2–3 triệu đồng/máy."

Dù vậy, ông Huy cũng thừa nhận, nhiều hộ vẫn có tâm lý e ngại, chưa muốn thay đổi. Cơ quan thuế đang kiến nghị thành phố hỗ trợ chi phí thiết bị cho nhóm hộ yếu thế hoặc hộ ở vùng khó khăn.

Cần thay đổi "tư duy sổ sách"

Là một trong những đơn vị cung cấp phần mềm và máy tính tiền lớn nhất cả nước, Công ty MISA, đại diện là ông Lê Hồng Quang, Tổng giám đốc chia sẻ: "Chúng tôi đã tiếp cận hơn 100.000 hộ kinh doanh qua hệ thống đại lý, đồng thời mở 50 điểm hỗ trợ trực tiếp tại các quận, huyện. Nhiều hộ ngại thao tác số, nên MISA đã thiết kế phần mềm đơn giản nhất có thể – chỉ cần 3 bước để xuất một hóa đơn".

Sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế là bắt buộc.

Tuy nhiên, ông Quang kiến nghị cần thêm thời gian cho hộ kinh doanh làm quen: "Nên chia nhóm ngành nghề, nhóm quy mô để áp dụng theo lộ trình mềm dẻo, chứ không nên đồng loạt một ngày. Có thể thử nghiệm 2 tháng với nhóm ăn uống, sau đó đến nhóm dịch vụ, bán lẻ…".

Bà Lê Thị Yến, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thuế Hà Nội cho biết, hiện đơn vị đang hỗ trợ hơn 500 hộ đăng ký mới hoặc chuyển đổi sang kê khai thuế điện tử. Theo bà, điểm khó nhất không nằm ở công nghệ, mà là ở "tư duy sổ sách" của hộ kinh doanh.

"Nhiều người chưa từng tính giá vốn, dòng tiền, hàng tồn kho. Giờ chuyển sang kê khai, nếu không chuẩn bị từ đầu thì rối ngay. Do đó, cần có hướng dẫn cụ thể, dễ hiểu cho từng nhóm hộ – ví dụ ngành ăn uống cần gì, ngành dịch vụ cần gì".

Bà Yến đề xuất cơ quan thuế nên xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn "siêu ngắn gọn" và mở kênh hotline phản hồi nhanh trong tháng 6 để kịp thời tháo gỡ.

"Không chỉ là thuế, mà là một cuộc đổi mới tư duy. Chuyển sang hóa đơn điện tử không chỉ để kê khai thuế, mà còn là cơ hội giúp hộ kinh doanh tiếp cận tín dụng, quản lý dòng tiền và chuyên nghiệp hóa hoạt động. Nhưng để chính sách không bị "kêu ca đầu mùa – lãng quên cuối vụ", thì cần sự đồng hành thật sự – từ công nghệ đến chính sách và cả truyền thông", bà Yến nhấn mạnh.

Mộc Miên