Nhiều kiến nghị giữ quy định thu giữ tài sản bảo đảm trong xử lý nợ xấu

Quy định về thu giữ tài sản bảo đảm khi xử lý nợ xấu được quan tâm đặc biệt.

Thảo luận tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV về một số nội dung mới hoặc còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao việc luật hóa các quy định của Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy việc xử lý nợ xấu được thực hiện nhanh chóng, hiệu quả hơn; đồng thời đề nghị giữ quy định về thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm.

THIẾU CÁC QUY ĐỊNH ĐỂ TỔ CHỨC TÍN DỤNG XỬ LÝ NỢ XẤU

Đại biểu Dương Khắc Mai, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông, cho biết trên thực tế, tổ chức tín dụng rất khó khăn trong việc thu giữ tài sản và bàn giao tài sản cho bên mua sau khi bán thành công. Có những trường hợp kéo dài nhiều năm, thậm chí không thực hiện được do bên giữ tài sản không hợp tác, có hành vi chống đối và làm đơn thư khiếu kiện các cơ quan có thẩm quyền. Đồng thời, các tổ chức tín dụng rất khó khăn trong việc xử lý, bảo vệ tài sản khi thu giữ. Để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan cũng như việc thực hiện thượng tôn pháp luật của các chủ thể, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị cần nghiên cứu lại các quy định về thu giữ tài sản đảm bảo cho phù hợp.

Đại biểu Nguyễn Việt Hà, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang, nêu rõ việc thu giữ tài sản bảo đảm quy định như dự thảo tại Kỳ họp thứ 6 là phù hợp với quy định pháp luật trong việc bảo đảm nguyên tắc tôn trọng sự thỏa thuận của các bên trong giao dịch dân sự. Do các tổ chức tín dụng muốn thu giữ tài sản bảo đảm thì phải có sự đồng ý của khách hàng và việc này được thể hiện ở những văn bản thỏa thuận giữa 2 bên. Việc kê biên tài sản bảo đảm cũng không trái với quy định pháp luật do những tài sản đó đã được khách hàng thực hiện thế chấp tại ngân hàng theo những quy trình, thủ tục của pháp luật trước khi thực hiện nghĩa vụ. Việc triển khai những nội dung của Nghị quyết 42 đã giúp cho ý thức trả nợ của khách hàng được nâng cao, giảm tình trạng khách hàng chây ì trả nợ, giúp công tác xử lý nợ xấu hiệu quả.

Do đó, đại biểu Nguyễn Việt Hà cho rằng việc xây dựng các quy phạm pháp luật để xử lý nợ xấu như Chương XII Dự thảo Luật lần này thiếu các quy định pháp luật để các tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu. Dự thảo chủ yếu quy định các quy phạm về mua, bán nợ xấu mà thiếu các quy định pháp lý để các tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu theo quan hệ dân sự riêng giữa tổ chức tín dụng và khách hàng, trong khi đây là phương thức xử lý nợ xấu mà các tổ chức tín dụng thực hiện chủ yếu hiện nay. Do vậy, đại biểu Hà đề nghị giữ nguyên nội dung này giống như dự thảo tại Kỳ họp thứ 6 để giúp cho công tác nợ xấu được hiệu quả và đảm bảo tính pháp lý.

THU GIỮ TÀI SẢN BẢO ĐẢM THUẬN LỢI GIÚP KHƠI THÔNG DÒNG VỐN TÍN DỤNG

Đại biểu Phạm Đức Ấn, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội, cho biết thêm theo báo cáo của Chính phủ về tổng kết Nghị quyết 42/2017/QH14 và đề xuất kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ Nghị quyết 42 đã nêu rõ Nghị quyết 42/2017/QH14 là chính sách đúng đắn, kịp thời của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, giúp xử lý nợ xấu hiệu quả hơn. Do đó, việc duy trì cơ chế chính sách tại Nghị quyết 42/2017/QH14 và tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý về xử lý nợ xấu là cần thiết.

Báo cáo của Ủy ban Kinh tế ngày 20/5/2022 cũng nêu: Cùng với ngành ngân hàng, các bộ, ngành, cơ quan liên quan đã vào cuộc để thúc đẩy mạnh mẽ hơn công tác xử lý nợ xấu, tạo sự thay đổi đáng kể với nhận thức, trách nhiệm của các bên liên quan từ khi Nghị quyết có hiệu lực. Báo cáo cũng đã đưa ra số liệu thống kê là trong giai đoạn Nghị quyết 42 có hiệu lực, khả năng thu hồi nợ xấu tăng lên và ngoài ra tỷ trọng xử lý nợ xấu qua hình thức mà khách hàng tự trả nợ, tự nguyện trả nợ tăng từ 23% lên đến 38%.

“Như vậy, thực tiễn cho thấy, các giải pháp trong Nghị quyết 42 trong đó có biện pháp giao cho tổ chức tín dụng có sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thu giữ tài sản để xử lý là biện pháp mạnh mẽ và cần thiết, đại biểu nêu rõ”, ông Ấn nói và phân tích thêm rằng việc thu giữ tài sản bảo đảm không phải tạo ra một đặc quyền, đặc lợi cho tổ chức tín dụng mà để đảm bảo là quyền lợi chung, mang tính xã hội. Tính xã hội thể hiện ở chỗ khi thu đòi được nợ xấu là có tiền để cho vay những khách hàng khác có nhu cầu. Ngoài ra, nếu thu hồi được nợ xấu thì lợi nhuận của tổ chức tín dụng được tăng lên, có cơ sở để tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay đối với các đơn vị khác. Ngoài ra, trong thời gian thực hiện Nghị quyết 42 chưa có một trường hợp nào phản ánh tổ chức tín dụng lạm dụng quy định này và gây ra tác động về mặt xã hội. Do đó, đại biểu Phạm Đức Ấn đề nghị dự thảo Luật nên giữ quy định về thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh, nhấn mạnh nợ xấu của các ngân hàng không phải là vấn đề thời điểm mà là thường trực và gần như gắn liền với quá trình hoạt động của ngân hàng. Việc luật hóa các quy định về nợ xấu, về quyền thu giữ tài sản, về quyền ưu tiên thanh toán… sẽ là nền tảng quan trọng để xử lý hiệu quả các khoản nợ xấu, tạo nên một thị trường mua bán nợ đúng nghĩa. Hiện, Dự thảo Luật đã quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong từng điều khoản tạo ra hành lang vững chắc cho chính các nhân sự tại cơ quan này khi hỗ trợ các tổ chức tín dụng thu hồi nợ.

Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy cũng kiến nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu thêm việc hoàn thiện các quy định của dự thảo Luật hoặc các văn bản dưới luật về các vấn đề dư luận rất quan tâm như rút gọn thời gian xử lý các thủ tục hành chính về điều kiện khoanh nợ, khoản nợ đủ điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm.

Đại biểu Thúy cho biết thêm, pháp luật giới hạn các tổ chức tín dụng chỉ được thu giữ tài sản bảo đảm khi món nợ không bị tranh chấp được tòa án thụ lý. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều khách hàng cố tình lợi dụng quy định này để tạo ra các tranh chấp giả, dẫn đến trì hoãn và ngăn cản quá trình thu giữ tài sản đảm bảo để xử lý nợ. Do đó, đại biểu Thúy kiến nghị bỏ quy định này trong Dự thảo Luật.

Kỳ Phong