Nhiều 'rào cản' khiến người dân chưa tiếp cận được nhà ở xã hội

Những năm gần đây, Hải Phòng luôn đứng trong tốp đầu cả nước về thu hút đầu tư cả trong và ngoài nước, tương ứng với điều này là dòng chảy lao động nhập cư tại Hải Phòng phát triển rất nhanh. Do nhu cầu cấp thiết về chỗ ở, trong hoàn cảnh thu nhập có hạn, hầu hết những lao động nhập cư hiện phải sống trong các khu nhà trọ tự phát được xây dựng tạm bợ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Hiên trên địa bàn TP Hải Phòng có 205 chung cư cũ, phần lớn được xây dựng từ hơn nửa thế kỷ đã xuống cấp nghiêm trọng. Mặc dù nhiều năm qua Hải Phòng chủ trương tập trung nguồn lực lớn để khắc phục tình trạng xuống cấp của các khu chung cư cũ, nhưng cũng chưa đáp ứng được hết nhu cầu nhà ở ổn định với nhóm các gia đình có thu nhập thấp.

Diện mạo khu nhà ở xã hội tại Tổng kho 3 Lạc Viên (Hải Phòng) đang hoàn thiện.

Trước thực trạng đó, trên cơ sở Đề án về nhà ở xã hội đã được Chính phủ phê duyệt, từ tháng 11/2023, Thành Ủy Hải Phòng đã ban hành Nghị quyết 09-NQ/TU về phát triển NOXH giai đoạn 2020-2030, xác định đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội, có vị trí giao thông thuận lợi, tiện ích cho người sử dụng, đảm bảo chất lượng với nhiều phân khúc để phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau. Đồng thời tạo điều kiện cho người dân có thu nhập thấp tiếp cận thông tin về NOXH, bảo đảm công khai, minh bạch, có sự giám sát chặt chẽ để không dẫn đến tình trạng biến tướng, trục lợi chính sách.

TP Hải Phòng đã quy hoạch khoảng 20% diện tích đất trong các khu công nghiệp để xây dựng nhà ở phục vụ công nhân, song song với việc triển khai các dự án NOXH khác để đảm bảo nguồn quỹ nhà tiêu chuẩn, an toàn và tiện nghi. Giai đoạn đến năm 2025, Hải Phòng phấn đấu phát triển khoảng 20.794 căn; giai đoạn 2026-2030 phát triển khoảng 28.000 căn. Như vậy, tổng số NOXH Hải Phòng đặt ra là hơn 42.000 căn, vượt chỉ tiêu Chính phủ giao là 33.500 căn hộ.

Sau gần 1 năm triển khai, đến nay Hải Phòng đã có 31 dự án NOXH, với tổng quy mô khoảng 36.600 căn. Trong đó, có 4 dự án có sản phẩm được đưa ra thị trường với tổng số 1.600 căn; 9 dự án đã khởi công với quy mô khoảng 15.000 căn; 16 dự án lựa chọn xong nhà đầu tư, đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công và 6 dự án đang lựa chọn nhà đầu tư…

Tuy nhiên, đại diện Sở Xây dựng Hải Phòng cho biết, qua quá trình triển khai, chương trình phát triển NOXH trên địa bàn Hải Phòng gặp không ít khó khăn. Về trở ngại trong công tác GPMB, thời gian qua TP đã triển khai quyết liệt, hợp tình, hợp lý và đúng pháp luật trong việc thực hiện các chính sách thu hồi đất phục vụ các dự án.

Bên cạnh đó, hiện các đối tượng có nhu cầu mua NOXH đang gặp vướng mắc khi tiến hành các thủ tục xác nhận của chính quyền địa phương. Bà Nguyễn Thị Lanh, người dân sống tại phường Vạn Mỹ (quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng) chia sẻ: “Cả nhà tôi 4 người có hộ khẩu ở phường khác nhưng đang tạm trú trong một căn xép trên đất không giấy tờ của khu tập thể nhượng lại bằng giấy viết tay với người ở trước, muốn tiếp cận NOXH mà không xin được xác nhận tình trạng cư trú, chưa kể đến xác nhận thu nhập hay vay vốn ngân hàng…”.

Trong khi một bộ phận không nhỏ công nhân nhập cư có nhu cầu nhà ở cũng không đủ điều kiện tiếp cận nguồn NOXH. Như trường hợp của chị Hoàng Kim Khánh – công nhân khu công nghiệp Tràng Duệ (huyện An Dương, TP Hải Phòng) là ví dụ. Chị Khánh cho biết: “Tôi từ Tuyên Quang đến Hải Phòng làm nhiều năm nay, muốn mua NOXH nhưng tìm hiểu thì tôi không đủ điều kiện vì thuộc nhóm thu nhập chịu thuế, nhưng thực tế mức lương hơn chục triệu bây giờ là quá phổ biến”.

Về phía các doanh nghiệp đầu tư, họ cũng đang gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ gói tín dụng hỗ trợ 120 nghìn tỷ đồng; nguồn vốn hỗ trợ thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội chưa được bố trí để thực hiện theo chương trình cho vay NOXH. Chưa kể, tại một số dự án đủ điều kiện mở bán đã xuất hiện tình trạng thông tin ảo, môi giới thao túng… gây khó cho người dân, thậm chí phát sinh thêm chi phí.

Theo Phó giám đốc Sở Xây dựng Đỗ Hữu Hưng, để tháo gỡ khó khăn, Sở Xây dựng đã tham mưu với UBND TP Hải Phòng ban hành văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị và UBND các quận, huyện trong việc xác nhận theo mẫu hồ sơ quy định cho đối tượng đăng ký mua. Đồng thời, Sở cũng tham mưu UBND TP kiến nghị Bộ Xây dựng, Chính phủ ban hành chính sách nới rộng điều kiện thu nhập cho đối tượng mua NOXH.

Ông Đỗ Hữu Hưng cho biết thêm, thông tin về các dự án NOXH được Sở Xây dựng Hải Phòng phổ biến rất rõ ràng, công khai. Vì vậy, để tiếp cận, người dân có thể truy cập vào website của Sở Xây dựng Hải Phòng nắm bắt các dự án NOXH đủ điều kiện mở bán, nhà hình thành trong tương lai, giá bán được duyệt…

Ngoài ra, người dân có thể đến trực tiếp các dự án đang triển khai xây dựng NOXH để tiếp cận thông tin có cái nhìn trực quan về dự án. Tại đó luôn có đội ngũ tư vấn thường trực để hướng dẫn, giải đáp các thắc mắc, cung cấp các thông tin liên quan. Chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tại các dự án NOXH trên địa bàn,

Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng lưu ý người dân khi mua, thuê NOXH qua sàn giao dịch bất động sản hay trực tiếp từ chủ đầu tư chỉ phải trả kinh phí theo đúng giá do Sở Xây dựng phê duyệt, không phải trả thêm bất kì khoản chi phí nào khác. Trước mắt, TP Hải Phòng ưu tiên cho các hộ dân đang sinh sống tại các chung cư cũ, xuống cấp; lao động nhập cư đang làm việc tại các khu, cụm công nghiệp và những người thu nhập thấp ở nội thành.

Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng cũng chỉ đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng rà soát đánh giá nhu cầu của công nhân, còn UBND các địa phương triển khai công việc tương tự đối với người dân tại các chung cư cũ, báo cáo tình hình thực tế về UBND TP trong tháng 8.

“UBND TP Hải Phòng đang nghiên cứu thành lập Ban chỉ đạo về phát triển NOXH theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Tinh thần chung là đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước theo đúng quy định của pháp luật, để chương trình NOXH của Hải Phòng sẽ về đích thành công”, ông Nguyễn Văn Tùng khẳng định.

V. Huy