Nhiều thủ đoạn giả mạo sâm Việt Nam gây lũng đoạn thị trường
Sâm giả mạo Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu được rao bán trên mạng xã hội với giá rẻ hơn sâm chính gốc hàng chục lần, gây lũng đoạn thị trường sâm Việt Nam.
Ông Trần Đức An, Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum, chia sẻ về nhận diện sâm trong nước và các loại sâm không rõ nguồn gốc xuất xứ. (Nguồn: Báo Nhân dân)
Thả cho sâm trôi theo dòng sông về Việt Nam, trà trộn sâm với hoa quả, bánh kẹo, mỹ phẩm nhập khẩu; lợi dụng sông, suối địa hình khó khăn để vận chuyển…
Nhiều hình thức nhập lậu sâm diễn ra ở các tỉnh biên giới miền núi phía Bắc để vào Việt Nam rồi gắn mác Sâm Ngọc Linh và Sâm Lai Châu được các cơ quan chức năng thông tin tại Tọa đàm "Giải pháp ngăn chặn và xử lý sâm nhập lậu, bảo vệ người trồng sâm Việt Nam" do Báo Nông thôn Ngày nay tổ chức ngày 8/9.
Tại vùng Sâm Ngọc Linh và Sâm Lai Châu chủ yếu đang ở giai đoạn nhân giống, chưa có sản lượng lớn bán ra thị trường. Trong khi đó, sâm giả mạo Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu được rao bán trên mạng xã hội với giá rẻ hơn sâm chính gốc hàng chục lần, gây lũng đoạn thị trường sâm Việt Nam.
Giá Sâm Ngọc Linh chính gốc loại 1 lên đến hơn 300 triệu đồng/kg, Sâm Lai Châu cũng có giá trên 120 triệu đồng/kg. Còn trên thị trường trôi nổi, loại sâm mạo danh Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu có mức giá chỉ vài triệu đồng/kg. Nguy hiểm hơn, khi kiểm nghiệm sâm nhập lậu còn phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật gấp nhiều lần cho phép.
Hiện Việt Nam có hai vùng trồng sâm có giá trị tại Việt Nam là: vùng Sâm Ngọc Linh trồng tại Quảng Nam, Kon Tum và vùng trồng Sâm Lai Châu tại tỉnh Lai Châu.
Ông Nguyễn Trọng Lịch, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Lai Châu, cho biết Sâm Lai Châu được phát hiện từ năm 2013. Thấy giá trị của sâm nên nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân tích cực tham gia phát triển sâm. Hiện tỉnh trồng được 35ha sâm với 22 doanh nghiệp, trên 200 hộ gia đình tham gia.
Việc phát triển sâm ở Lai Châu hiện mới ở giai đoạn bước đầu. Sâm Lai Châu vẫn chưa khai thác được nên nếu có sản lượng không đáng kể vì mới đưa vào trồng thử nghiệm. Do đó chưa có sản phẩm bán đại trà và mới chế biến ở mức đơn giản như ngâm rượu, ngâm mật ong.
Ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường, cho biết 8 tháng qua, đơn vị đã phát hiện, xử lý hơn 4.400 vụ việc về mặt hàng sâm. Không chỉ phát hiện nhiều cửa hàng bán sâm củ, mà còn phát hiện thêm nhiều sản phẩm bánh, kẹo, mỹ phẩm, dược phẩm mạo danh nguồn gốc Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu.
Đại tá Đỗ Đình Cường, Trưởng phòng Phòng Chống Ma túy và Tội phạm, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu, cho biết từ năm 2021, lực lượng biên phòng đã tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát, tiến hành khởi tố 2 đối tượng và thu 172,9kg sâm, định giá 246 triệu đồng, tiến hành hoàn chỉnh các thủ tục của pháp luật.
Ông Đỗ Đình Cường cũng cho biết, để truy tố hình sự rất khó khăn vì phải giám định chất lượng. Trong khi sản phẩm sâm nhập lậu cũng có nguồn gốc giống từ sâm Lai Châu. Do đó, sâm nhập lậu cũng có một số hoạt tính như sâm Lai Châu.
Theo Thượng tá Phùng Ngọc Trường, Công an tỉnh Lai Châu, đơn vị đã phát hiện và xử lý 18 vụ việc; trong đó khởi tố 5 vụ án để xử lý nghiêm minh trước pháp luật. Từ công tác đấu tranh quyết liệt, các đối tượng buôn bán lậu đã co cụm lại, đặc biệt các đối tượng buôn bán trên mạng xã hội đã hạn chế rất nhiều.
Trong thời gian tới, ngoài phối hợp quyết liệt với cơ quan chức năng để xử lý, đấu tranh phòng chống tội phạm liên quan đến sâm, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người tiêu dùng nhận diện hai loại sâm quý hiếm này, Thượng tá Phùng Ngọc Trường cho hay.
Để bảo về nguồn gene Sâm Ngọc Linh, ông Trần Đức An, Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum, chia sẻ ngoài cách quản lý vùng trồng, chỉ dẫn địa lý, quản lý qua mã QR theo cơ quan quản lý nhà nước với 2.200 cây gốc, công ty đã tự định danh mỗi cây bằng chip. Nhờ cách này, mỗi cây đều có hồ sơ sản xuất và theo dõi được sự di chuyển của cây sâm. Nếu cây được đưa ra thị trường thì 2.200 cây đó sẽ được giám sát trên thị trường.
Với sâm để làm nguyên liệu chế biến, việc tạo ra bao nhiêu sản phẩm sẽ được tính toán, báo cáo đầy đủ với cơ quan chức năng. Qua đó có thể giám sát được sản lượng sản xuất ra phù hợp với lô nguyên liệu đó, tránh tình trạng pha trộn, sản lượng bán cao hơn sản lượng sản xuất được, ông Trần Đức An cho biết.
Ngày 1/6/2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã ký Quyết định 611/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình Phát triển Sâm Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.
Mục tiêu chung của chương trình là xây dựng và phát triển sâm Việt Nam thành ngành hàng có giá trị kinh tế cao, là sản phẩm chủ lực trong lĩnh vực y-dược và chăm sóc sức khỏe, mang thương hiệu sản phẩm quốc gia. Đồng thời góp phần tạo việc làm, thu nhập cho người dân, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Sau khi có Quyết định 611/QĐ-TTg, tỉnh Lai Châu đã ban hành nghị quyết phát triển sâm trên địa bàn và chương trình phát triển Sâm Lai Châu. Ngành cũng chuẩn bị nội dung để làm việc với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cũng như các đơn vị, cơ quan chuyên môn triển khai dự thảo quy trình trồng, chăm sóc, sơ chế Sâm Lai Châu, ông Nguyễn Trọng Lịch cho biết./.
