Nhiều trường y dược tuyển sinh gấp 3–5 lần chỉ tiêu, ĐBQH lo lắng về chất lượng 'đầu ra'

Nhiều hạn chế, bất cập đối với trường ngoài công lập

Đi vào nội dung chính, bà Nguyễn Thị Thu Dung cho hay, theo báo cáo, công tác đào tạo nguồn nhân lực y tế được đẩy mạnh, đổi mới hình thức đào tạo; đã xây dựng đề án bảo đảm nguồn nhân lực cho các trạm y tế cấp xã.

Mạng lưới các cơ sở đào tạo nhân lực y tế tiếp tục được phát triển cả công lập và ngoài công lập, mở rộng các chuyên ngành đào tạo. Cả nước hiện có 214 cơ sở đào tạo nhân lực y tế, trong đó có 66 cơ sở giáo dục đại học, 139 cơ sở giáo dục nghề nghiệp và 9 viện nghiên cứu có đào tạo tiến sĩ.

Tuy nhiên, bà Dung nhận định: "Lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực y tế còn bộc lộ một số bất cập, hạn chế, nhất là trong bối cảnh thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập các trường đại học, cao đẳng hiện nay".

Toàn cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV chiều 29/10.

Theo bà Dung, số lượng cơ sở đào tạo nhân lực y tế tăng nhanh, đặc biệt là cơ sở ngoài công lập, trong đó phần lớn là những trường đa ngành mở thêm khoa y, dược. Rất ít trường đào tạo chuyên ngành sức khỏe được thành lập mới. Trong 66 cơ sở giáo dục đại học đào tạo nhân lực y tế, chỉ có 20 cơ sở đào tạo chuyên ngành (tức là chỉ chiếm chưa đến 1/3).

Khẳng định đào tạo nhân lực y tế là ngành đặc thù, bởi nhân lực y tế có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, tính mạng của con người, đại biểu nhấn mạnh: Cơ sở vật chất, trang thiết bị cần được đầu tư đặc thù; chương trình, phương pháp đào tạo và đội ngũ giảng viên cũng phải đặc thù. Sự gắn kết giữa các nhà trường và bệnh viện, cơ sở thực hành trong quá trình đào tạo là không thể tách rời. Tuy nhiên, số lượng cơ sở đào tạo có bệnh viện thực hành trực thuộc hiện rất ít.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên.

"Chỉ có 25/66 cơ sở giáo dục đại học và 2/139 cơ sở giáo dục nghề nghiệp có bệnh viện trực thuộc. Điều này dẫn đến việc kém chủ động trong sắp xếp sinh viên thực hành tại các bệnh viện. Lượng sinh viên thực hành, thực tập trong một bệnh viện quá đông, nhiều sinh viên sang bệnh viện nhưng không có cơ hội thực hành trực tiếp mà chỉ đứng nhìn", đại biểu nhấn mạnh.

Cùng với đó là thực trạng nhiều trường không quản lý chặt chẽ quá trình thực hành, thực tập của sinh viên, không ký hợp đồng đào tạo theo quy định, không cử giảng viên hướng dẫn và "thả nổi" cho sinh viên tự liên hệ với các bệnh viện. Việc này chủ yếu xảy ra ở các trường ngoài công lập.

Một vấn đề đại biểu Thu Dung trăn trở là điểm thi xét tuyển, thi tuyển đầu vào giữa các trường còn chênh lệch khá lớn. Khối đại học chênh nhau tới 10 điểm, thậm chí không ít trường xét tuyển bằng điểm học bạ. Tình trạng các trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu diễn ra phổ biến, phần lớn ở các trường ngoài công lập, đặc biệt là ở khối cao đẳng. Cá biệt, một số trường tuyển sinh gấp 3–5 lần chỉ tiêu được giao. Việc này dẫn đến nhiều hệ lụy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đào tạo do vượt quá năng lực đào tạo, khiến sinh viên không được học tập đầy đủ.

Đóng cửa các cơ sở đào tạo có tỷ lệ sinh viên vượt qua kỳ thi đánh giá năng lực hành nghề thấp

Từ các thực trạng trên, ĐBQH Thu Dung đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo Bộ GD&ĐT, Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, siết chặt các điều kiện và tăng cường sự tham gia thẩm định của Bộ Y tế trong việc thành lập mới các cơ sở đào tạo khối ngành sức khỏe và mở ngành đào tạo khối ngành sức khỏe; hạn chế việc thành lập khoa y, dược trong các trường đa ngành.

Cùng với đó, cần cấp phép mở ngành theo quy định tiền kiểm đối với khối ngành sức khỏe. Hiện nay, đối với mở ngành đào tạo ở trình độ cao đẳng, đang áp dụng quy trình hậu kiểm, nên nhiều trường trong thực tế không đủ điều kiện vẫn được cấp phép do hồ sơ "đẹp".

Thứ hai, tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình đào tạo của các cơ sở giáo dục có đào tạo khối ngành sức khỏe; cần có chế tài đủ mạnh và kiên quyết đình chỉ đào tạo đối với các cơ sở không đủ điều kiện hoặc vi phạm quy chế tuyển sinh, đặc biệt là các trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu quy định. Thực tế hiện nay, nhiều trường cố tình vi phạm vì chỉ cần nộp phạt là được tồn tại, trong khi hệ lụy của việc vượt chỉ tiêu tuyển sinh là rất nghiêm trọng, nhất là đối với khối ngành sức khỏe.

Thứ ba, đẩy nhanh quá trình chuẩn bị các điều kiện để thực hiện đánh giá năng lực hành nghề của Hội đồng Y khoa quốc gia theo đúng lộ trình và quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, bắt đầu từ năm 2027 đối với chức danh bác sĩ. Kiên quyết đóng cửa các cơ sở đào tạo có tỷ lệ sinh viên vượt qua kỳ thi đánh giá năng lực hành nghề thấp.

Thứ tư, đánh giá tác động đầy đủ, nghiên cứu thận trọng để có phương án tổng thể, phù hợp trong việc sáp nhập các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp công lập có đào tạo khối ngành sức khỏe, vì đây là lĩnh vực đào tạo đặc thù, cần mức độ chuyên môn hóa cao.

Lê Bảo