Nhiều yếu tố khiến Syria nhận được ít tài trợ hơn

Các nhà tài trợ tại một hội nghị do Liên minh châu Âu (EU) chủ trì hôm 17/3 đã cam kết 5,8 tỷ Euro (6,3 tỷ USD) để giúp chính quyền mới của Syria trong bối cảnh quốc gia Trung Đông đang vật lộn với các vấn đề nhân đạo và an ninh sau sự sụp đổ của chính quyền cựu Tổng thống Bashar al-Assad.

Con số cam kết tại hội nghị ở Brussels năm nay ít hơn so với khoản tiền tài trợ và cho vay đạt được tại hội nghị năm ngoái, là 7,5 tỷ Euro (8,2 tỷ USD). Các quan chức EU chỉ ra rằng việc Mỹ cắt giảm viện trợ nước ngoài là một yếu tố chính góp phần cho điều này.

Hội nghị các nhà tài trợ thường niên đã được EU tổ chức kể từ năm 2017, nhưng chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ người tị nạn ở các nước láng giềng của Syria và tránh mọi liên hệ với chính quyền cũ.

Quang cảnh khu phố Tadamon, ở Damascus, Syria vào ngày 19/12/2024. Ảnh: Anadolu

Hội nghị năm nay đánh dấu sự tham dự lần đầu tiên của một quan chức cấp cao Syria, là Bộ trưởng Ngoại giao Asaad Hassan al-Shibani của chính phủ chuyển tiếp. Vị quan chức Syria đã tham gia cùng với hàng chục Bộ trưởng của châu Âu và các nước Ả Rập, cùng đại diện của một số tổ chức quốc tế.

Sau khi ông Assad bị lật đổ vào tháng 12 năm ngoái, các quan chức EU hy vọng sẽ sử dụng hội nghị này như một khởi đầu mới cho quốc gia Trung Đông.

"EU và các đối tác vừa cam kết 5,8 tỷ Euro cho Syria và các nước láng giềng. Khoản tiền này sẽ hỗ trợ Syria vào thời điểm chuyển tiếp quan trọng và giải quyết những nhu cầu cấp thiết trên thực địa", người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Kaja Kallas cho biết trên nền tảng X/Twitter hôm 17/3.

"Đây là thời điểm Syria đang gặp nhiều nhu cầu và thách thức cấp bách, bao gồm làn sóng bạo lực gần đây ở các khu vực ven biển", bà Kallas cho biết.

Nhưng nhà ngoại giao hàng đầu EU cho biết đây cũng là "thời điểm của hy vọng", trích dẫn một thỏa thuận đạt được vào ngày 10/3 để đưa Lực lượng Dân chủ Syria do người Kurd lãnh đạo và được Mỹ hậu thuẫn, kiểm soát phần lớn vùng Đông Bắc Syria, vào các thể chế nhà nước mới.

Theo EU, khoảng 16,5 triệu người ở Syria cần viện trợ nhân đạo, trong đó có 12,9 triệu người cần viện trợ lương thực.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết tại cuộc họp rằng, EU sẽ tăng cam kết của mình đối với người Syria ở quốc gia này và khu vực lên gần 2,5 tỷ Euro (2,7 tỷ USD) cho năm 2025 và 2026. Con số này bao gồm khoản tăng khoảng 160 triệu Euro so với cam kết trước đó cho năm nay.

Trước đó hôm 17/3, Ủy viên châu Âu về Quản lý khủng hoảng và Bình đẳng, Hadja Lahbib, cho biết việc Mỹ cắt giảm viện trợ nhân đạo và phát triển đã hạn chế số tiền dành cho Syria.

"EU cam kết hỗ trợ người dân Syria và sẵn sàng tham gia vào quá trình phục hồi của Syria, nhưng chúng tôi không thể lấp đầy khoảng trống mà những bên khác để lại", bà Lahbib cho biết.

Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Syria Geir Pederson cho biết, mặc dù tình trạng bạo lực trong tháng này dọc theo bờ biển Syria có thể đã ảnh hưởng đến các cam kết của các nước tài trợ, nhưng các cuộc xung đột toàn cầu khác và việc cắt giảm viện trợ của Mỹ có tác động lớn nhất.

"Những gì đang diễn ra bên trong Syria… có tác động, nhưng thành thật mà nói, ngay cả khi không có những sự kiện này, nguồn tài trợ cũng sẽ ít hơn so với những năm trước", ông Pederson nói với Reuters hôm 17/3, giải thích rằng Syria đang phải "cạnh tranh" với các khu vực xung đột khác, ám chỉ đến các cuộc chiến ở Ukraine, Gaza và Sudan

Hayat Tahrir al-Sham, nhóm đã dẫn đầu nỗ lực lật đổ chính quyền cũ ở Syria, bị Liên Hợp Quốc chỉ định là một tổ chức khủng bố. Nhưng các quan chức EU muốn hợp tác với ban lãnh đạo mới của đất nước, miễn là họ tuân thủ các cam kết để quá trình chuyển đổi diễn ra hòa bình và toàn diện.

Liên Hợp Quốc cho biết, Syria đã mất 40 năm phát triển do chiến tranh, và với tốc độ tăng trưởng hiện tại, nước này sẽ cần hơn 50 năm để khôi phục lại mức kinh tế trước khi cuộc nội chiến tàn khốc nổ ra.

"Trong khi nhu cầu đang tăng lên, thì sự hỗ trợ lại giảm xuống. Và tất nhiên, đây là điều bi thảm, vì chúng tôi biết rằng vài tháng tới sẽ rất quan trọng", ông Pederson cho biết.

Minh Đức (Theo Reuters, France24)