Nhìn lại những sự kiện thế giới nổi bật năm 2023

Chiến sự Israel - Hamas

Cảnh đổ nát sau vụ oanh kích của Israel tại Gaza. Ảnh: THX

Ngày 7-10, các tay súng Hamas từ Dải Gaza mở cuộc tấn công quân sự quy mô lớn theo 3 hướng: Đường bộ, đường biển, đường không vào Israel. Cuộc tấn công bất ngờ làm hàng trăm người Israel thiệt mạng, Hamas cũng bắt khoảng 250 người làm con tin. Không chỉ gây thương vong lớn cho cả hai bên, cuộc xung đột làm xáo trộn địa chính trị khu vực, đẩy Trung Đông đến bờ vực của một cuộc chiến tranh lan rộng. Cộng đồng quốc tế đang ráo riết kêu gọi chấm dứt xung đột và tìm giải pháp chính trị cho cuộc xung đột hiện nay.

Xung đột Nga - Ukraine vẫn tiếp diễn

Binh sĩ Ukraine khai hỏa nhằm vào vị trí của quân đôịNga ở vùng Zaporizhzhia ngày 19-8. Ảnh: Reuters

Chiến sự Nga - Ukraine bước sang năm thứ 2 với mức độ khốc liệt không hề suy giảm. Đến nay vẫn chưa có bất cứ tín hiệu ngoại giao nào cho thấy cả Nga và Ukraine sẽ ngồi vào bàn đàm phán để chấm dứt xung đột. Phương Tây tiếp tục viện trợ vũ khí cho Ukraine và áp đặt các lệnh trừng phạt mới chống Nga. Đối đầu Nga - phương Tây càng trở nên khó kiểm soát, tác động tới an ninh, chính trị, kinh tế toàn cầu.

Kinh tế toàn cầu ảm đạm

Bức tranh kinh tế toàn cầu năm 2023 không mâýsáng sủa. Ảnh: Shutterstock

Năm 2023 tiếp tục là một năm nhiều sóng gió và khó khăn của kinh tế thế giới khi phải đối mặt với một loạt thách thức. Thương mại hàng hóa suy giảm, lạm phát leo thang, nợ công của nhiều quốc gia tăng cao. Cơn “địa chấn” tài chính từ việc nhiều ngân hàng lớn trên thế giới sụp đổ cùng với việc thắt chặt chính sách tiền tệ chưa từng thấy đã tạo thêm lực cản và làm chậm tiến trình phục hồi kinh tế. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo mức tăng trưởng chỉ khoảng 3% trong năm 2023.

Năm nóng nhất trong lịch sử

Người đàn ông đội ô trên đầu để che nắng khi di chuyển tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 20-7. Ảnh: AP

Các nhà khoa học thuộc Liên minh châu Âu (EU) cho biết, năm 2023 “gần như chắc chắn” sẽ là năm nóng nhất trong 125.000 năm qua. Dữ liệu ghi nhận tháng 10-2023 là tháng nóng nhất từ trước đến nay. Tình trạng nắng nóng kỷ lục nói trên là kết quả của quá trình phát thải khí nhà kính liên tục kết hợp với hiện tượng El Nino.

Những trận động đất kinh hoàng

Một thi thể được tìm thấy trong đống đổ nát ở ThổNhĩ Kỳ sau trận động đất. Ảnh: AFP

Rạng sáng 6-2, một trong những trận động đất kinh hoàng nhất trong thế kỷ đã san phẳng toàn bộ thành phố ở phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, khiến hơn 50.000 người thiệt mạng. Tại nước láng giềng Syria, khoảng 6.000 người cũng bỏ mạng. Ngày 9-9, động đất tại Morocco khiến gần 3.000 người chết và hơn 5.000 người bị thương, là trận động đất khiến nhiều người thiệt mạng nhất trong hơn 60 năm qua ở nước này.

Ấn Độ trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới

Dân số đông vừa là thuận lợi, vừa là thách thức đôívới Ấn Độ. Ảnh: Reuters

Ngày 14-4, Ấn Độ đã vượt Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới với dân số 1.425.782.975 người. Sự gia tăng dân số này sẽ mang đến những thuận lợi nhất định về lực lượng lao động cho quốc gia Nam Á, song cũng mang lại nhiều thách thức trong việc đảm bảo lương thực, chỗ ở cũng như điều kiện y tế và giáo dục cho người dân.

Sự trỗi dậy của AI

AI được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Ảnh: SCMP

dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như Google Bard, Microsoft Bing, Whisper, Codex, Midjourney, DALL-E. AI được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, thúc đẩy sự thay đổi của nhiều ngành nghề, song cũng tạo ra không ít thách thức.

Đảo chính tràn lan ở châu Phi

Nhóm đảo chính tại Niger tuyên bố về việc lật đổtổng thống. Ảnh: Reuters

Hàng loạt cuộc đảo chính đánh dấu sự thoái trào tại các nước châu Phi nói tiếng Pháp tiếp tục diễn ra vào năm 2023. Các cuộc binh biến do quân đội tiến hành lật đổ chính quyền tại Niger ngày 26-7 và tại Gabon ngày 30-8. Xu hướng thay đổi chính phủ một cách vi hiến tại nhiều quốc gia châu Phi đẩy khu vực này chìm sâu trong bất ổn, làm trầm trọng hơn những thách thức về đói nghèo và bất bình đẳng.

COP28 đạt thỏa thuận lịch sử loại bỏ nhiên liệu hóa thạch

Đại diện các nước tham dự COP28 chụp ảnh chung. Ảnh: COP28

Ngày 13-12 là một bước tiến “lịch sử”, khi Hội nghị lần thứ 28 Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) tại Dubai (UAE) đã thông qua thỏa thuận đặc biệt kêu gọi chuyển đổi việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng, tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm 2030.

Ông Trump và những cáo buộc

Ông Trump cùng đội ngũ pháp lý trong phòng xử ánở Manhattan. Ảnh: AP

Những cáo buộc liên quan tới cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng chiếm hầu hết tiêu đề các báo trong năm 2023. Ngày 6-11, ông Trump đã trình diện tại tòa án để cho lời khai liên quan đến cáo buộc khai khống tài sản và thu lợi bất chính. Vào tháng 6, ông Trump đã bị truy tố 37 tội danh liên quan việc cất giữ trái phép tài liệu mật. Đến tháng 8, ông Trump đối mặt với cáo trạng liên quan đến tội danh âm mưu lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Hồi tháng 3, ông Trump bị truy tố với cáo buộc chi tiền “bịt miệng” một diễn viên khiêu dâm.

AN BÌNH