Nhịp chiêng tuổi trẻ giữa lòng phường Nam Gia Nghĩa

Đội chiêng trẻ của Nam Gia Nghĩa tham gia tại Lễ hội Cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng lần thứ I

Tiếng chiêng gọi nhau về

Ở phường Nam Gia Nghĩa, có những tối cuối tuần, tiếng chiêng lại vang lên từ nhà nghệ nhân trong thôn. Không ồn ào, không phô trương, nhịp chiêng đều đặn ấy như một lời gọi, quy tụ những người trẻ còn đau đáu với âm thanh truyền thống của dân tộc mình.

Đội chiêng trẻ của phường hiện có 6 thành viên, trong đó anh Y Tuyên (SN 1994) ở tổ 5 là một trong những gương mặt trẻ gắn bó thường xuyên. Anh Y Tuyên cho biết, trong thôn hiện có khoảng hơn 20 người biết đánh chiêng, phần lớn là người lớn tuổi, cả đàn ông lẫn phụ nữ. Trong số đó, khoảng 12 người đánh chiêng thành thạo. Đội trẻ như anh Y Tuyên có khoảng hơn 8 người biết đánh, trong đó có 2 người biết đánh thành thạo các chiêng, một số khác vẫn đang luyện tập.

Anh Y Tuyên cho biết: “Cứ rảnh là các thành viên trong đội lại kêu nhau qua nhà nghệ nhân để học thêm. Có bài quen thì đánh được, bài khó phải luyện nhiều lần. Mỗi lần học lại biết và hiểu hơn về tiếng chiêng, về đặc điểm của từng chiêng trong bộ 6 cái”.

Anh Y Tuyên cũng như nhiều bạn trẻ trong thôn biết đánh chiêng nhờ tham gia lớp tập huấn do các nghệ nhân truyền dạy từ năm 2009. Đội chiêng trẻ đến nay vẫn được hướng dẫn bài bản, có người hoàn thành khóa học và được cấp giấy chứng nhận; dù số lượng thành viên có lúc giảm, nhưng tinh thần giữ chiêng chưa bao giờ nguội tắt.

Giữ lửa truyền thống từ thế hệ trẻ

Không chỉ luyện tập tại địa phương, đội chiêng trẻ phường Nam Gia Nghĩa còn tích cực tham gia các hoạt động giao lưu, liên hoan. Đội từng tham gia liên hoan cồng chiêng tại các tỉnh Tây Nguyên; đồng thời góp mặt trong nhiều hoạt động văn hóa do tỉnh, xã, thôn tổ chức. “Hễ có hoạt động là anh em lại rủ nhau đi, vừa để học hỏi, vừa để giữ nhịp chiêng không bị quên”, anh Y Tuyên chia sẻ.

Còn với anh Y Cường (SN 1992), một trong những thành viên của đội chiêng trẻ thì tiếng chiêng đến với anh từ rất sớm. Anh cho biết, từ nhỏ đã quen nghe tiếng chiêng trong các thôn, bon, mỗi lần nghe lại thấy trong người vang vọng, thích thú. “Nghe người già đánh chiêng, tôi thấy như gợi lại ký ức ông bà ngày xưa, thấy cái hay, cái đẹp của văn hóa mình. Nghe từ nhỏ, thấm từ nhỏ nên khi có đội chiêng là tôi tham gia để học”, anh Y Cường cho biết. Anh Y Cường từng học và thuộc khoảng 12 - 14 bài chiêng. Với anh, việc giữ chiêng không chỉ là niềm yêu thích cá nhân mà còn là trách nhiệm với thế hệ sau. “Cuộc sống bây giờ có nhiều mối quan tâm khác, nếu mình không giữ thì sau này con cháu sẽ không còn biết đến cồng chiêng nữa”, anh nói.

Theo các thành viên đội chiêng, khó khăn lớn nhất hiện nay là thời gian. Người già ngày càng lớn tuổi, trong khi người trẻ bận rộn mưu sinh, học tập. Nếu không có điều kiện luyện tập thường xuyên, nhiều bài chiêng sẽ dần bị quên, nhiều nghệ nhân ra đi mang theo những tri thức quý giá chưa kịp truyền lại.

Từ thực tế đó, bà Lê Thị Xuân - Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội phường Nam Gia Nghĩa cho rằng, vai trò của các đội chiêng trẻ có ý nghĩa đặc biệt trong việc lưu giữ và truyền lại không gian văn hóa cồng chiêng. Chính sự tham gia chủ động của lớp trẻ đã giúp cồng chiêng không bị gián đoạn trong đời sống cộng đồng. Thời gian tới, địa phương sẽ chú trọng mở các lớp đào tạo, tập huấn đánh chiêng cho thanh thiếu niên; đồng thời tăng cường tổ chức các hoạt động giao lưu, liên hoan để tạo môi trường cho người dân tham gia luyện tập, rèn kỹ năng và nuôi dưỡng niềm yêu thích với cồng chiêng. “Khi có không gian sinh hoạt thường xuyên, người trẻ sẽ có điều kiện tiếp cận, học hỏi và gắn bó lâu dài với văn hóa truyền thống hơn”, bà Lê Thị Xuân nhấn mạnh.

Nguyễn Hiền .