Nhớ công ơn tổ nghề gốm Chăm Bàu Trúc

Đồng bào Chăm làng Bàu Trúc phấn khởi mừng đón lễ hội Katê 2025 đầm ấm, vui tươi. Sau khi dâng lễ thần linh các đền tháp, bà con về làng rộn ràng tổ chức giỗ tổ nghề gốm, tưởng nhớ công ơn tiền nhân dày công sáng tạo, truyền dạy cho con cháu ngày nay. Nghề làm gốm ở làng Bàu Trúc ngày càng phát triển, tăng thu nhập, bảo đảm cuộc sống gia đình no ấm, xây dựng xóm làng khang trang.

Sáng 22-10, đến làng gốm Bàu Trúc thuộc xã Ninh Phước, chúng tôi gặp ông Ngụy Ngọc Đỗ - Trưởng Ban Phong tục làng Bàu Trúc hướng dẫn dân làng và các vị chức sắc khởi kiệu rước y trang, nghi thức quan trọng của giỗ tổ gốm Chăm. Người dân mặc trang phục xinh đẹp, nô nức đưa vật phẩm gồm bánh trái, hoa quả, trầu cau, trà nước ra đền Pô Klong Can tọa lạc trên vùng đất gò tục danh Xóm Cũ. Đền thờ được địa phương huy động các nguồn lực xã hội xây dựng khang trang để phục vụ tốt nhu cầu thờ phụng và thực hiện nghi lễ giỗ tổ nghề gốm Chăm.

Nghi thức tắm tượng thờ và mặc trang phục cho vợ chồng tổ nghề gốm Pô Klong Can.

Nghi thức tắm tượng thờ và mặc trang phục cho vợ chồng tổ nghề gốm Pô Klong Can.

Không khí giỗ tổ gốm Chăm Bàu Trúc diễn ra rộn ràng từ khu dân cư đến đền thờ Pô Klong Can. Phong tục giỗ tổ nghề gốm do ông Kà Thành - ông thủ đền đảm nhận việc tắm tượng, mặc y phục cho tượng thờ. Ông Kà Thành vừa đàn Kanhi vừa hát ngợi ca công đức tổ nghề gốm và cầu mong xóm làng bình an, may mắn, thịnh vượng. Dân làng bày vật phẩm cúng kính cầu mong nghề gốm phát triển bền vững, gia đình hạnh phúc.

Những năm qua, Nhà nước quan tâm đầu tư kinh phí xây dựng các làng nghề truyền thống của đồng bào Chăm xã Ninh Phước ngày càng khang trang, hiện đại. Đặc biệt, hệ thống đường giao thông bê tông; hệ thống điện chiếu sáng, nhà trưng bày gốm, trường học, nhà ở người dân... được xây dựng to đẹp tạo nên sự phát triển của làng gốm Bàu Trúc. Bà Đàng Thị Tám - nghệ nhân cao tuổi ở làng Bàu Trúc cho biết: "Theo lưu truyền của cư dân địa phương, ông Pô Klong Can cùng vợ là bà Nai Lank Mưh dạy cho phụ nữ làm gốm. Nguyên liệu làm gốm là đất sét lấy từ cánh đồng Hamu Tanu Halan (ruộng gò đất sét), cách làng hơn 3km về hướng Tây. Đất chở về đập nhỏ, đào hố ủ qua một đêm với lượng nước vừa phải. Sau đó dùng chân đạp đất cho thật nhuyễn và loại bỏ tạp chất rồi trộn với cát sông Quao theo tỉ lệ phù hợp". Phụ nữ Chăm nặn gốm hoàn toàn bằng tay, không dùng bàn xoay như những nơi khác. Nghệ nhân đi vòng quanh bệ gốm chế tác sản phẩm đất nung cho ra sản phẩm độc bản, sắc màu tươi son độc đáo.

Múa tưởng nhớ công ơn tổ nghề gốm Chăm Bàu Trúc.

Múa tưởng nhớ công ơn tổ nghề gốm Chăm Bàu Trúc.

Các nghệ nhân làng gốm Bàu Trúc có thể làm hàng trăm loại sản phẩm gốm theo nhu cầu thị trường, từ gốm mỹ nghệ như tượng nữ thần Apsara, tháp Chăm, phù điêu trang trí nội thất, bình nước phong thủy đến các vật dụng gốm cần thiết cho đời sống thường ngày của cư dân phương Nam như: ấm đất, khuôn đổ bánh căn, bánh xèo, lu đựng nước, nồi đất, lò đun than củi... Làng gốm Bàu Trúc thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, mua sắm sản phẩm làm quà lưu niệm. Ông Phú Hữu Minh Thuần - Giám đốc Hợp tác xã Gốm Chăm Bàu Trúc chia sẻ: "Từ khi nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh “Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp”, làng nghề thu hút rất đông du khách đến tham quan, mua sắm sản phẩm. Đặc biệt là vào những dịp lễ, Tết, mỗi ngày, hợp tác xã đón 2 - 3 nghìn lượt du khách; doanh thu tăng gấp hai lần so với trước đây. Nhờ đó, thu nhập của các hộ thành viên nâng cao, bảo đảm đời sống gia đình”.

Ông Ngụy Ngọc Đỗ cho biết: "Năm nay, bà con tổ chức giỗ tổ nghề gốm đầm ấm, vui tươi, tưởng nhớ công lao to lớn của tiền nhân dạy dân làng làm gốm. Sản phẩm gốm Bàu Trúc và nghệ thuật làm gốm của làng thu hút ngày càng nhiều du khách đến tham quan, mua sắm sản phẩm. Ban Phong tục làng Bàu Trúc động viên bà con đoàn kết thi đua làm nhiều sản phẩm đẹp, bền, tốt đáp ứng tốt nhu cầu thị trường. Di sản văn hóa quý báu của tổ tiên truyền lại cho con cháu ngày nay gìn giữ, chung tay phát triển làng nghề gốm thịnh vượng, tích cực góp phần xây dựng quê hương Khánh Hòa ngày càng giàu đẹp".

THÁI SƠN NGỌC

Nguồn Khánh Hòa: http://www.baokhanhhoa.vn/van-hoa/202510/nho-cong-on-to-nghe-gom-cham-bau-truc-8d06db1/