Nhớ những ngày rực lửa bảo vệ vùng trời quê hương

Rực lửa chiến công

Đầu năm 1967, Trung úy Nguyễn Văn Tạo (25 tuổi), là cán bộ chỉ huy Đại đội 46 Pháo cao xạ 100 mm thuộc Trung đoàn 212, Sư đoàn 365. Đơn vị triển khai tại trận địa Dĩnh Kế, nay thuộc TP Bắc Giang, có nhiệm vụ bảo vệ trọng điểm cầu Phủ Lạng Thương (nay là cầu Bắc Giang), Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Nhà máy Phân đạm Hà Bắc và nhân dân các vùng lân cận. Pháo cao xạ 100 mm nặng 9,5 tấn là loại pháo phòng không có uy lực mạnh, tầm bắn cao 13 - 15 km, cự ly tiêu diệt hiệu quả hơn 10 km.

Ông Nguyễn Văn Tạo (thứ hai bên phải) và đồng đội thăm Báo Bắc Giang.

Tại trận địa này, Đại đội 46 đã liên tục chiến đấu với máy bay địch, có hai trận lập công xuất sắc, mỗi trận bắn rơi 2 máy bay Mỹ, bảo vệ vững chắc mục tiêu. Ngày 7/4/1967, báo Quân đội nhân dân đăng bài “Những loạt đạn chính xác” của tác giả Vũ Chi, phản ánh chiến công của Đại đội 46 bắn rơi hai máy bay F-4 của Mỹ.

Theo trí nhớ còn tươi nguyên của ông Tạo, hôm ấy, địch huy động 20 máy bay, có 8 chiếc F-105 và 12 chiếc F-4, từ biển bay vào, qua Yên Tử, theo hướng 32 vào tập kích cầu Phủ Lạng Thương. 14 giờ 30 phút, Đại đội báo động chiến đấu, 8 khẩu pháo quay nòng về hướng địch. Bọn F-105 lao vào đánh trước, gặp màn đạn dựng lửa, rối loạn đội hình vội lảng ra. Tốp F-4 tiếp tục bay vào ném bom. Theo lệnh của ông Tạo, khi địch vào đến cự ly 11 km, cả đơn vị đồng loạt nổ súng. Chiếc thứ nhất trúng đạn, bốc cháy đỏ rực kéo theo làn khói đen, đâm đầu xuống đất. Hai chiếc dù trắng bật ra, treo lơ lửng. Trận chiến đấu kết thúc với chiến công bắn rơi hai máy bay F-4 của địch.

Ngày 30/5/1967, Báo Hà Bắc đăng bài “Đại đội X. pháo cao xạ chiến đấu anh dũng, lập chiến công mới oanh liệt”, bắn rơi hai máy bay F-105 Mỹ của tác giả Đắc An: “Đúng 15 giờ 47 phút ngày 27/5/1967, đơn vị bước vào chiến đấu. Tạo, người Đại đội trưởng trẻ tuổi mưu trí, gan dạ vừa nhận được lệnh: Địch vào hướng số 4, số lượng 20 chiếc (16 F-105, 4 F-4H). Tạo cùng chính trị viên Quy phán đoán: Địch đánh vào yếu địa. Lập tức lệnh truyền xuống: Độ cao X, cự ly Y, ngòi nổ Z, ngắm chiếc đi đầu. Bắn.

Cả trận địa rung lên, các nòng pháo nhả đạn chính xác cùng các đơn vị bạn, dân quân du kích đánh địch một đòn đích đáng. Lũ giặc như quạ gặp bão, tan tác đội hình… Hai chiếc bổ nhào xuống trận địa. Mặc bom bi nổ bốn phía, trên mặt ụ pháo bên thành công sự, các khẩu đội trưởng Ích, Ái, Tân, Tự… vẫn bình tĩnh chỉ huy chiến đấu. Các pháo thủ Thiện, Đắc, Phương… vẫn đánh địch bằng những đường đạn rất căng.

Đỗ Văn Thung đã vượt khỏi vị trí, nhặt bom ném ra ngoài. Xạ thủ Đức vừa băng bó cho bạn vừa bắn. Trận chiến đấu kết thúc nhanh chóng, từ khi nổ súng đến lúc ngừng trong vòng 2 phút 20 giây, nhưng thắng lợi thật to lớn: Hai máy bay địch bị hạ, có một chiếc rơi tại chỗ, mảnh máy bay rơi như lá, rải suốt từ thị xã đến Quán Thành.

Nhân dân Hà Bắc, nhất là thị xã Bắc Giang và một số xã lân cận được tận mắt trông thấy hai chiếc máy bay bốc cháy rực lửa rồi lao xuống cánh đồng xã Thọ Xương. Tiếng súng vừa ngớt, các cô nữ dân quân xóm Vĩnh, các mẹ chiến sĩ, các em Chinh, Tiến đã có mặt bên mâm pháo, mang nước, mang cháo động viên, thăm hỏi các chiến sĩ, làm nhiệm vụ tải thương.

Chiều nay, khi nắng đã nhạt màu cũng là lúc bà con các hợp tác xã Vĩnh Ninh, Đông Thành, Đông Tiến nhộn nhịp cắt lúa trên đồng, bên trận địa của đại đội X., nơi xác máy bay rơi. Và những đường cày dập rạ thẳng tắp của các bác xã viên, tất cả đều rộn lên niềm vui chiến thắng”.

Sau hai trận chiến thắng giòn giã, Đại đội 46 được thưởng hai Huân chương Chiến công hạng Nhất. Đại đội trưởng Nguyễn Văn Tạo, người chỉ huy trận đánh được tặng Huân chương Chiến công hạng Nhì.

Thắm tình quân dân

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Tạo đã ở tuổi 80 bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm được nhân dân Bắc Giang đùm bọc, giúp đỡ, hợp đồng chiến đấu. Theo đó, mỗi khi đơn vị vào báo động chiến đấu, trận nào cũng có đại đội dân quân Dĩnh Kế do nữ xã đội trưởng chỉ huy đến trận địa, giúp bộ đội ngụy trang, tiếp đạn, tải thương. Chị em nữ dân quân đến tận từng khẩu đội, giúp pháo thủ tiếp đạn. Mỗi quả đạn nặng 32 kg, đã có trường hợp pháo thủ số 2 bị ngất khi nạp liền 16 viên đạn.

Trận địa pháo cao xạ bắn máy bay Mỹ. Ảnh tư liệu.

Nếu không có sự giúp sức của dân quân, pháo thủ nạp đạn sẽ rất mệt, việc nạp đạn khó khăn hơn, kéo theo tốc độ bắn sẽ chậm đi, hiệu suất tiêu diệt máy bay địch giảm. Ông Tạo bảo: Chiến công của Đại đội chúng tôi là chiến công chung của bộ đội và nhân dân Bắc Giang.

Khi máy bay địch rơi, bộ đội và nhân dân nhảy lên reo hò mừng chiến thắng. Các bà trong Hội Mẹ chiến sĩ, chị em Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên địa phương đến thăm hỏi, mang theo nào lợn, nào gà, nào rau xanh úy lạo bộ đội, để anh em có sức chiến đấu lâu dài, bảo vệ quê hương Bắc Giang.

Ngay sau trận thắng tháng 4, bắn rơi hai máy bay F-4 của Không quân Mỹ, đồng chí Lê Quang Tuấn, Bí thư Tỉnh ủy đến trận địa thăm hỏi, biểu dương cán bộ, chiến sĩ Đại đội 46. Đồng chí tặng đơn vị chiếc đài bán dẫn Mẫu Đơn để anh em nghe tin chiến thắng hai miền.

Ông Tạo vui vẻ cho biết, tình cảm giữa bộ đội Đại đội 46 với nhân dân địa phương còn “nở hoa kết trái” bởi mối tình giữa chàng trắc thủ số 2 radar COH-9A với cô Việt dân quân Dĩnh Kế. Họ đã nên vợ nên chồng từ những ngày chung một chiến hào đánh địch. Tình đoàn kết quân dân đã góp phần làm nên chiến thắng trọn vẹn của dân tộc.

Nguyễn Năng Lực