Nhóm thuốc miễn dịch điều trị ung thư đầu tiên

Chân dung Jimmy Carter, Tổng thống Mỹ thứ 39. Ảnh: ABC.

Nhóm thuốc miễn dịch điều trị ung thư đầu tiên được gọi là "thuốc ức chế trạm kiểm soát miễn dịch". Chúng có nguồn gốc từ phát hiện đột phá về các mánh khóe cụ thể, hay "các trạm kiểm soát", mà ung thư dùng như một cái bắt tay bí mật, để thỏa thuận với hệ miễn dịch: Đừng tấn công. Các loại thuốc mới ức chế trạm kiểm soát và ngăn chặn cái bắt tay bí mật của ung thư.

Vào tháng 12/2015, thuốc ức chế trạm kiểm soát miễn dịch được sử dụng để giải phóng hệ miễn dịch của cựu tổng thống Jimmy Carter. Một căn bệnh ung thư ác tính đã lan ra khắp cơ thể ông và tiên lượng là cái chết, nhưng thay vào đó, các tế bào miễn dịch của ông đã loại bỏ ung thư khỏi gan và não. Tin tức về sự hồi phục thần kỳ của vị cựu Tổng thống 91 tuổi đã khiến mọi người ngạc nhiên, kể cả chính người bệnh ấy. Đối với nhiều người, "loại thuốc Jimmy Carter đó" là liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư đầu tiên và duy nhất họ nghe đến.

Nhưng sự đột phá không chỉ là phương pháp điều trị hay một loại thuốc, nó chỉ là chuỗi các khám phá khoa học mở rộng hiểu biết của chúng ta về bản thân mình và căn bệnh này, cũng như định nghĩa lại những điều khả thi. Nó thay đổi lựa chọn và tiên lượng của bệnh nhân ung thư, mở ra cánh cửa tới một vùng đất màu mỡ và chưa được khai phá của nghiên cứu y học và khoa học.

Các khám phá này xác nhận một cách tiếp cận nhằm đánh bại ung thư, nó khác về mặt lý thuyết so với các cách tiếp cận truyền thống là cắt, đốt hoặc đầu độc, nó chữa bệnh nhân thay vì chữa bệnh. Lần đầu tiên trong suốt cuộc chiến lâu đời với ung thư, chúng ta đã hiểu mình đang chiến đấu với cái gì, ung thư đã dùng mánh khóe nào trong cuộc chiến đó, chúng ta có thể chiến thắng nó ra sao. Vài người gọi đây là cú phóng phi thuyền lên Mặt trăng của thế hệ chúng ta. Ngay cả các nhà ung thư học, những người cẩn trọng, cũng dùng từ chữa trị.

Sự cường điệu có thể nguy hiểm, cũng như ảo vọng có thể trở nên tàn nhẫn. Chúng ta luôn có xu hướng đặt quá nhiều hy vọng vào một thứ khoa học mới, đặc biệt khi nó hứa hẹn lật ngược tình thế trước căn bệnh đã bằng cách nào đó tác động đến cuộc sống của mọi người. Tuy thế, đây không phải là những lý thuyết trong giai đoạn, mà đã được chứng minh dựa trên những số liệu chắc chắn. Liệu pháp miễn dịch đã từ một giấc mơ trở thành khoa học.

Đến nay, mới chỉ có một vài liệu pháp miễn dịch có thể được sử dụng. Chưa đến một nửa số bệnh nhân ung thư cho thấy phản hồi tốt với loại thuốc này. Những bệnh nhân có đáp ứng đã cải thiện đáng kể, bệnh tình thuyên giảm không chỉ trong vài tuần hay vài tháng mà cả cuộc đời.

Đây là tín hiệu hứa hẹn mà liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư đem lại, phần nào khiến nó thu hút bệnh nhân, nhưng điều quan trọng cần ghi nhớ là lời hứa hẹn đó khác với lời cam đoan rằng mỗi bệnh nhân đều sẽ có kết quả giống nhau. Chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm để mở rộng phạm vi đáp ứng và tìm ra phương thuốc thực sự. Nhưng cánh cửa đã mở ra và chúng ta cũng mới chỉ bắt đầu mà thôi.

Charles Graeber và Medinsights & NXB Dân trí