Nhức nhối vi phạm 'bóng cười': Không thể mãi 'bắt cóc bỏ đĩa' (kỳ cuối)

Khó khăn trùng điệp bủa vây

Qua ghi nhận của PV, hiện loại hình các cơ sở kinh doanh có sử dụng nhạc và biểu diễn nghệ thuật như nhà hàng, quán cà phê hoặc với một số tên gọi khác như bar, pub, club, lounge… Các cơ sở kinh doanh trên được thiết kế trong không gian kín, phục vụ đồ uống (có cồn hoặc không cồn), đồ ăn và nghe nhạc.

Cần phải tăng hình thức xử phạt, siết chặt quản lý đối với hoạt động mua bán, kinh doanh "bóng cười" để ngăn ngừa những hệ lụy xảy ra. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, nhiều cơ sở hoạt động biến tướng, thiết kế tường cách âm, chỉ chuyên phục vụ đồ uống có cồn, sử dụng nhạc mạnh, có bàn và người chơi DJ trực tiếp biểu diễn nghệ thuật, sử dụng shisha, khí N2O…tiềm ẩn nguy cơ phức tạp về ANTT. Chiếm tỷ lệ lớn trong thành phần khách của các cơ sở trên là những đối tượng có nhân thân phức tạp, thanh, thiếu niên, lợi dụng các cơ sở kinh doanh này là nơi tàng trữ, sử dụng, mua bán chất ma túy. Do lợi nhuận cao trong việc kinh doanh khí N2O nên một số cơ sở cố tình hoạt động lén lút với nhiều phương thức thủ đoạn khác nhau để kinh doanh sử dụng shisha, "bóng cười".

Thực tế, các cơ sở kinh doanh có sử dụng nhạc và biểu diễn nghệ thuật trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đặc thù có quy mô nhỏ, lẻ. Do ở khu phố cổ, phố cũ, các chủ cơ sở tận dụng, cải tạo công năng nhằm tối đa diện tích sử dụng kinh doanh nên các điều kiện về an toàn PCCC không được đảm bảo. Thủ tục cấp đăng ký kinh doanh đơn giản, không cần cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT. Chủ cơ sở đầu tư nhiều tiền với nhiều hạng mục quy mô khác nhau. Nhiều cơ sở kinh doanh thiếu điều kiện an toàn để hoạt động như không đảm bảo về an toàn PCCC, an toàn về ANTT, tuy nhiên khi kiểm tra phát hiện vi phạm, dù lực lượng chức năng kiến nghị để đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng đã gặp rất nhiều khó khăn trong chế tài và quy định đối với nội dung này.

Chỉ huy Đội Cảnh sát QLHC về TTXH, Công an quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội đánh giá, qua kiểm tra, các vi phạm tại cơ sở kinh doanh thường mang tính chất hành chính, do đó chế tài xử lý đối với chủ cơ sở chưa mạnh, không đủ sức răn đe. Việc chấp hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính cũng không được các chủ cơ sở quan tâm, thực hiện nghiêm túc. Bên cạnh đó, do bình chứa khí N20 là hàng hóa thuộc danh mục chất hạn chế, do vậy việc xử lý tang vật còn gặp nhiều khó khăn, chưa có quy trình hướng dẫn xử lý cụ thể nên chưa đảm bảo về tiến độ thời gian khi xử phạt vi phạm hành chính.

Thượng tá Bùi Văn Đang, Phó Trưởng Công an quận Hoàn Kiếm cho biết, do lợi nhuận cao trong việc kinh doanh sử dụng khí N2O nên một số cơ sở cố tình lén lút với nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau để kinh doanh sử dụng shisha, "bóng cười". Với những đặc điểm riêng biệt, đặc thù của quận Hoàn Kiếm cũng là điều kiện các cơ sở phát triển, mở rộng kinh doanh, các đối tượng lợi dụng để hoạt động phạm tội và vi phạm pháp luật. Hiện cũng do chưa được quy định cụ thể trong luật, thanh, thiếu niên chưa nhìn thấy ngay hậu quả của việc sử dụng khí N2O tác động đến sức khỏe con người nên chủ cơ sở vẫn lén lút kinh doanh khí N2O, số người sử dụng vẫn lao vào hít "khí cười".

Cũng theo chỉ huy Công an quận Hoàn Kiếm, một trong những khó khăn, đó chính là loại hình kinh doanh như nhà hàng có sử dụng nhạc, biểu diễn nghệ thuật, quán cafe có nhạc, Pub, lougne...hiện chưa được quy định trong các danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện thuộc Nghị định 96/2016/NĐ-CP của Chính phủ nên không cần cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT.

Những cơ sở này chỉ được đưa vào diện quản lý theo Kế hoạch số 229/KH-CAHN-PC06-PV01 ngày 1/8/2019 của Công an TP Hà Nội đối với các cơ sở dịch vụ nhạy cảm dễ phát sinh vi phạm pháp luật để có kế hoạch phân công, phân cấp quản lý phòng ngừa xảy ra vi phạm. Chính vì vậy, dù cơ sở vi phạm nhiều lần song để rút giấy phép kinh doanh lại không hề đơn giản. Thực tế trên đã khiến các chủ cơ sở thêm "nhờn luật", phớt lờ quy định. Chưa hết, do lợi nhuận cao trong việc kinh doanh sử dụng khí N2O nên một số cơ sở bất chấp việc bị xử phạt, cố tình lén lút, với nhiều phương thức thủ đoạn khác nhau để kinh doanh sử dụng shisha, bóng cười.

Cần chế tài xử lý đủ mạnh

Theo Bộ Công thương, N2O là loại khí thuộc danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp, do Bộ Công Thương cấp phép sản xuất, kinh doanh. Khí N2O là nguyên liệu không thể thiếu cho ngành sản xuất công nghiệp như ngành điện tử, sản xuất thực phẩm, sử dụng trong y tế...

Tuy nhiên, trong lĩnh vực giải trí, Việt Nam chưa có quy định pháp lý về việc sử dụng khí N2O. Do đó, vấn đề cần quản lý hiện nay là hiện tượng sử dụng khí N2O sai mục đích tại các tụ điểm vui chơi giải trí, gây ảnh hưởng sức khỏe người dùng, an ninh trật tự xã hội.

Một số doanh nghiệp vì lợi nhuận đã có các hành vi vi phạm như kinh doanh không có giấy phép, khai báo không đúng mặt hàng nhập khẩu, trà trộn khí N2O lẫn với các mặt hàng khác, vì vậy, cần thiết phải có biện pháp quản lý chặt chẽ hơn đối với việc nhập khẩu khí N2O và ngăn ngừa hành vi sử dụng N2O cho mục đích vui chơi, giải trí. Trên cơ sở nhận định đặc tính nguy hiểm và dễ bị lạm dụng cho các mục đích vui chơi, giải trí bất hợp pháp, Bộ Công thương đề xuất Chính phủ đưa N2O vào danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp tại Nghị định số 113/2017/NĐ-CP nhằm quản lý chặt chẽ hơn các tổ chức, cá nhân kinh doanh N2O.

Hiện, N2O không nằm trong danh mục các chất ma túy và tiền chất được ban hành theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ mà là hóa chất được quản lý chuyên ngành bởi Bộ Công thương. Cụ thể, N2O thuộc danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp (số thứ tự 120, Phụ lục II của Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09/7/2017 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất), chủ yếu sử dụng để gây tê, giảm đau trong lĩnh vực y tế hoặc dùng để đóng gói, bảo quản thực phẩm.

Hành vi vi phạm pháp luật về sản xuất, kinh doanh N2O được xử lý theo các quy định tại Nghị định số 115/2016/NĐ-CP ngày 08/7/2016, Nghị định số 163/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ. Ví dụ, Điều 10 Nghị định số 163/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định hành vi vi phạm quy định về Giấy phép hạn chế sản xuất, kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh quy định: "Phạt tiền từ 12.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây: a) Sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh mà không có Giấy phép hạn chế sản xuất, kinh doanh hóa chất theo quy định; b) Sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh khi Giấy phép hạn chế sản xuất, kinh doanh hóa chất được cấp đã hết hiệu lực. Hay như, phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành vi tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh khi đã bị cơ quan quản lý có thẩm quyền đình chỉ hoạt động sản xuất, kinh doanh, tước quyền sử dụng hoặc thu hồi Giấy phép hạn chế sản xuất, kinh doanh hóa chất".

Như vậy, việc nhập khẩu, mua bán… chất khí N2O để sử dụng trong công nghiệp, phát triển kinh tế, xã hội được phép thực hiện nhưng pháp luật quy định chặt chẽ. Mặc dù N2O không nằm trong danh mục các chất ma túy và tiền chất nhưng trước tình hình giới trẻ sử dụng "bóng cười" gây ảnh hưởng đến sức khỏe, nguy hiểm đến tính mạng (nhất là sử dụng đồng thời với ma túy tổng hợp, chất hướng thần, như vụ việc xảy ra tại Công viên nước Hồ Tây, Hà Nội khiến 7 người tử vong), trong thời gian qua, Bộ Công an đã và đang triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý. Từ ngày 16/10/2018, Bộ Công an đã ban hành Công điện số 410 chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh quyết liệt với tội phạm mua bán, tổ chức, chứa chấp, lôi kéo, cưỡng bức người khác sử dụng ma túy tổng hợp, đặc biệt tại cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự và các sự kiện, lễ hội.

Bộ Công an cũng phối hợp Bộ Công thương, Bộ Y tế, Quản lý thị trường, Hải quan… đánh giá tình hình nhu cầu thực tế sử dụng khí N2O trong nước để có biện pháp siết chặt trong nhập khẩu và bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động mua bán, kinh doanh khí N2O trong nước; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ các mặt hàng hóa chất không rõ nguồn gốc, ngăn chặn thẩm lậu từ nước ngoài vào Việt Nam; yêu cầu cơ sở kinh doanh ký cam kết không bán "bóng cười" (do không phải là hóa chất cấm mua bán) vào mục đích sử dụng cho con người, kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm; tổ chức tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân, nhất là thanh, thiếu niên về tác hại của "bóng cười"…

Hiện, Bộ Công an tiếp tục phối hợp lực lượng chức năng nắm tình hình, xác định thực trạng sử dụng "bóng cười" và các chất hướng thần mới ở trong nước, tham khảo quy định của Ban Kiểm soát ma túy quốc tế (INCB) và các nước trên thế giới về các chất này, khi có đủ căn cứ sẽ đề xuất Chính phủ đưa vào danh mục các chất ma túy và tiền chất để có căn cứ đấu tranh, xử lý các đối tượng mua bán, vận chuyển, sản xuất, tổ chức sử dụng trái phép các chất này.

Trước mắt, việc cần nâng cao mức xử phạt, rút giấy phép kinh doanh đối với những cơ sở kinh doanh "khí cười" trái phép cũng như xử phạt nghiêm đối tượng sử dụng "khí cười" không nằm trong danh mục chữa bệnh ở các cơ sở y tế, phục vụ y tế sẽ góp phần hiệu quả hơn trong quản lý, phòng ngừa, ngăn chặn những vi phạm này.

Hoàng Phong