Nhức nhối vi phạm trong quản lý, sử dụng nhà đất công tại Hải Phòng

Vừa sai phạm, vừa lãng phí

Đơn cử trong lĩnh vực văn hóa, ngành văn hóa Hải Phòng được giao quản lý, sử dụng hàng loạt công trình, vốn là những rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa… một thời xứng đáng là món ăn tinh thần tiêu biểu của người dân đất Cảng. Nhưng hiện tại, hầu hết các công trình và diện tích đất liên quan đang bị chiếm dụng thành của riêng.

Trường mầm non Hoàng Văn Thụ (quận Hồng Bàng, Hải Phòng) cho thuê mặt tiền mở quán massage.

Như rạp chiếu phim Lê Văn Tám (23 Mê Linh, quận Lê Chân) được Trung tâm Thông tin Triển lãm và Điện ảnh quản lý đã không hoạt động, phần diện tích mặt đường khoảng 40m2 đang được 1 hộ dân sử dụng làm nhà ở. Nhà hát sông Cấm, cũng là trụ sở của Đoàn nghệ thuật múa rối Hải Phòng (274 Lê Lợi, quận Ngô Quyền) có 2 hộ dân đang sử dụng khoảng hơn 100m2 làm nơi sinh sống. Trụ sở Đoàn chèo Hải Phòng (49 Hai Bà Trưng, quận Lê Chân) không ngoại lệ, nơi cũng có 2 hộ dân sử dụng làm nhà ở trên diện tích 67m2. Trụ sở Đoàn ca múa Hải Phòng (số 80 Phan Bội Châu), Nhà hát Tháng Tám (số 117 Đinh Tiên Hoàng) và Trung tâm văn hóa (18 Đinh Tiên Hoàng, cùng quận Hồng Bàng) đang có khoảng 15 hộ dân chiếm dụng hàng nghìn mét vuông nhà đất để sinh hoạt.

Trao đổi về thực trạng này, một cán bộ ngành văn hóa Hải Phòng cho biết, các hộ dân sử dụng quỹ nhà đất công sản thuộc thiết chế văn hóa làm nhà ở đều là các cựu cán bộ, nhân viên của ngành. Hầu hết được xác định xảy ra từ trước năm 2000, ban đầu chỉ là bố trí tạm để giải quyết cho một số người gặp khó khăn về chỗ ở, nhưng qua mấy chục năm việc “bố trí tạm” này không được xử lý dứt điểm, đã bén rễ thành sai phạm không dễ dàng giải quyết. Đáng lưu ý là, tình trạng trên không chỉ diễn ra tại khu vực quỹ nhà đất do ngành văn hóa Hải Phòng quản lý, mà còn diễn ra ngay ở những khu vực được giao quyền quản lý, sử dụng cho chính quyền địa phương hoặc các cơ quan, đơn vị khác. Chẳng hạn ở quận Hồng Bàng, các khu nhà đất vốn dĩ được giao để phục vụ ngành giáo dục, y tế như ở số 191 Phan Bội Châu; số 2 Tiên Dung; số 55 Trần Quang Khải, mỗi khu đều có tình trạng các hộ dân sử dụng làm nơi ở, kinh doanh. Đặc biệt, tại khu đất số 48 Quán Toan 1 (phường Quán Toan, quận Hồng Bàng) có tới 15 hộ dân sử dụng mặt tiền làm nhà ở.

Tại các cơ sở “đất vàng” có diện tích rộng tới 6,9ha trên đường Lạch Tray (quận Ngô Quyền) được giao cho Thành đoàn Hải Phòng xây dựng công trình công cộng, thì hầu hết đang xảy ra vi phạm về quản lý, sử dụng. Cụ thể, Cung Văn hóa thể thao Thanh niên quản lý quỹ nhà hơn 4.500m2 trên diện tích đất hơn 2,2ha đất tại số 45 Lạch Tray cho Hội Doanh nhân trẻ sử dụng một phần để mở quán café; Cung Văn hóa Thiếu nhi được giao quản lý quỹ nhà tới 14.240m2 trên diện tích 4,18ha đất tại số 55 Lạch Tray lại cho một đơn vị sử dụng cả 1 hội trường lớn để kinh doanh văn phòng phẩm. Tương tự ở huyện Tiên Lãng, từ nhiều năm nay cơ sở nhà, đất thuộc quyền quản lý của Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện này bị sử dụng sai mục đích từ nhiều năm nay. Cụ thể, tòa nhà 2 tầng có mặt sàn xây dựng hơn 300m2 trên 1.128m2 đất của Đài Phát thanh cũ đã cho doanh nghiệp viễn thông cùng các hộ kinh doanh khác thuê mặt bằng dịch vụ ăn uống. Chưa hết, trung tâm này cũng cắt khoảng 700m2 trong tổng số hơn 11.000m2 đất sân vận động để đầu tư xây 20 ki-ốt cho thuê dịch vụ ăn uống. Trong khi diện tích còn lại của sân vận động được cho 1 cá nhân thuê lại để kinh doanh các sân bóng đá mi-ni, còn nhà thi đấu đa năng của huyện được trung tâm này cho thuê mở dãy quán karaoke.

Bài toán còn nan giải

Trước thực trạng trụ sở, công sở có dấu hiệu sử dụng kém hiệu quả nêu trên, UBND TP Hải Phòng vừa có văn bản chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng rà soát, thực hiện quản lý sử dụng đất của cơ quan, tổ chức, theo dõi việc đưa đất vào sử dụng. Đồng thời, chỉ đạo Sở Tài chính Hải Phòng tổng hợp, phân loại nguyên nhân trụ sở, công sở không sử dụng, sử dụng không hiệu quả hoặc sử dụng không đúng mục đích để đề xuất UBND TP phương án xử lý, giải quyết.

Theo thống kê của Sở Tài chính Hải Phòng, toàn thành phố có 200 cơ sở nhà đất công sản với diện tích xây dựng hơn 150 nghìn m2 trên tổng diện tích đất 42,5ha, do 23 đơn vị sự nghiệp công lập quản lý có dấu hiệu không sử dụng, sử dụng không hiệu quả hoặc không đúng mục đích. Trong đó, có 147 cơ sở nhà đất với diện tích xây dựng 63.000m2 trên 19,5ha đất không sử dụng; 5 cơ sở nhà đất với diện tích xây dựng 2.600m2 trên diện tích 1,3ha đất sử dụng kém hiệu quả, 48 cơ sở nhà đất còn lại với diện tích xây dựng 84.000m2 trên 22,7ha đất được xác định sử dụng không đúng mục đích. Lãnh đạo Sở Tài chính Hải Phòng cho biết, Sở đã đề xuất điều chuyển 64 cơ sở nhà đất công sản cho Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố quản lý để chỉnh trang đô thị, 61 cơ sở giữ lại cho ngành y tế, giáo dục mở rộng cơ sở vật chất, do một phần là quỹ nhà đất dôi dư, phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức lại hoạt động hoặc sáp nhập đơn vị hành chính, ít gặp vướng mắc khi xử lý.

Điều đáng nói là, hầu hết trong số 65 cơ sở nhà đất công sản đang có hộ dân sinh sống, kinh doanh đều nằm ở những khu đất mặt đường, thuộc tuyến đường lớn của các quận huyện, quá trình xử lý không phải chuyện dễ dàng, thậm chí có thể dẫn đến những hệ lụy xã hội khác. Theo lãnh đạo Sở Tài chính Hải Phòng, việc sắp xếp xử lý đối với những nhà đất công sản này chỉ được thực hiện sau khi thực hiện di dời các hộ dân đang sinh sống ra khỏi vực, chấm dứt hợp đồng cho thuê công sản để kinh doanh. Hiện Sở Tài chính Hải Phòng cũng đã báo cáo UBND TP, chỉ đạo các ngành, địa phương liên quan tiếp tục rà soát, phân loại để có biện pháp xử lý dứt điểm, bên cạnh đó những đơn vị được giao quản lý phải có phương án nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.

Được biết, UBND TP Hải Phòng cũng đã ban hành văn bản yêu cầu các ngành, địa phương khẩn trương vào cuộc, trong đó Thành đoàn Hải Phòng chỉ đạo ngay Cung văn hóa thể thao Thanh niên, Cung Văn hóa Thiếu nhi; các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Giáo dục và Đào tạo, Y tế… Hải Phòng cùng một số sở, ngành và địa phương liên quan phải chấm dứt việc sử dụng không đúng mục đích để lập đề án khai thác tài sản công, cho thuê đất theo quy định của pháp luật. Theo đó những công sản sử dụng sai mục đích, đơn vị được giao quản lý sử dụng phải chấm dứt việc cho thuê. Đối với những trụ sở, công sở nhà đất không sử dụng phải có phương án sắp xếp xử lý nhà đất theo quy định của Luật Quản lý sử dụng tài sản công và Luật Đất đai.

V.Huy