Những 'bộ não' đằng sau chiến tích của Thụy Sĩ

Tối 29/6 (giờ Hà Nội), trên sân Olympiastadion (Berlin), Thụy Sĩ một lần nữa "gieo sầu" cho người Italy. Bất lực trước lối chơi tổ chức khoa học và bài bản của Thụy Sĩ, "Azzurri" nhận hai bàn thua và chính thức trở thành cựu vương EURO.

Thụy Sĩ đã lọt vào vòng loại trực tiếp ở 6 giải đấu quốc tế lớn gần nhất (Euro/World Cup) kể từ World Cup 2014. Ở châu Âu hiện chỉ có duy nhất một đội giàu thành tích hơn họ là Pháp với 7 lần liên tiếp. Điều này cho thấy đội bóng đến từ xứ sở đồng hồ là một đối thủ không thể bị xem thường.

Tài thao lược của Murat Yakin

Ở một bảng đấu có sự góp mặt của nước chủ nhà Đức, Thụy Sĩ thi đấu khá thong dong với trận thắng thuyết phục 3-1 trước Hungary và sớm giành vé vào vòng knockout bằng trận hòa 1-1 với Scotland.

Thậm chí nếu không có bàn thắng của Niklas Fullkrug vào phút cuối, Thụy Sĩ mới là đội dẫn đầu bảng A chứ không phải Đức.

Không phải kết quả, điều đáng chú ý ở Thụy Sĩ là cách mà đội bóng này đã chuẩn bị tốt như thế nào cho mỗi trận đấu, với tài thao lược của Murat Yakin ghi dấu ấn rõ nét.

Tài thao lược của Murat Yakin đang giúp Thụy Sĩ tiến sâu ở EURO 2024. Ảnh: Alamy.

Trước Hungary, nhận thấy cần tốc độ để khoan phá hàng phòng ngự đối phương, HLV Yakin gây bất ngờ với lựa chọn Kwadwo Duah, người đang chơi bóng ở Bulgaria cho một suất đá chính.

Đúng như dự tính ấy, chỉ sau 12 phút, chân sút thuộc biên chế Ludogorets mở tỷ số với tình huống dùng tốc độ lao vào vòng cấm và dứt điểm hạ gục Peter Gulasci.

Đến trận gặp Scotland, để tăng cường sự mềm mại trong lối chơi, thuyền trưởng Thụy Sĩ gây bất ngờ khi bố trí Xherdan Shaqiri trong vai trò số 9 ảo nhằm cho phép ngôi sao này thi đấu lùi sau và tìm khoảng trống.

Một lần nữa, ý tưởng của ông Yakin lại phát huy hiệu quả khi Xherdan Shaqiri cắt đường chuyền về của cầu thủ Scotland và tỏa sáng với một siêu phẩm sút xa từ ngoài vùng cấm.

Bước vào trận chiến giành ngôi đầu bảng với chủ nhà Đức, Thụy Sĩ thừa hiểu sẽ không thể cầm bóng nhiều và chủ yếu phải chơi phản công. Một chút kinh nghiệm và tốc độ là điều cần thiết trong thế trận này.

Breel Embolo là một cái tên như vậy và anh đã được HLV Yakin điền tên vào đội hình xuất phát và hàng phòng ngự Đức phải khốn đốn trong thế trận mà người Thụy Sĩ chỉ kiểm soát bóng 35%.

Cũng giống như trận đấu với Đức, đương kim vô địch Italy hiển nhiên sẽ là đội được đánh giá cao hơn Thụy Sĩ.

Tuy nhiên, ông Murat Yakin đã nhìn rõ việc HLV Spalletti thực hiện quá nhiều sự thay đổi trong đội hình Italy sẽ gây sự thiếu gắn kết trong và ngoài khi kiểm soát bóng.

Italy bất lực trước lối chơi tổ chức khoa học và bài bản của Thụy Sĩ. Ảnh: Opta.

Với việc bố trí bộ ba Brett Embolo, Vargas và Fabian Rieder, Thụy Sĩ của Yakin liên tục đẩy các cầu thủ Italy vào tình thế nguy hiểm bằng những tình huống gây áp lực từ đằng sau.

Không chỉ gây sức ép, đội bóng áo đỏ còn tỏ ra cực kỳ nguy hiểm trong những tình huống khai thác khoảng trống phía sau hàng thủ Italy. Bàn thắng mở tỷ số cho Thụy Sĩ là thành quả tất yếu khi Freuler có pha xâm nhập bất ngờ dứt điểm tung lưới mở tỷ số.

"Ông chủ" giữa sân Granit Xhaka

Trải qua mùa giải quốc nội với thành tích bất bại cùng Leverkusen, Granit Xhaka đang ở đỉnh cao nhất trong sự nghiệp.

Đến EURO 2024, cầu thủ 31 tuổi duy trì phong độ và trở thành niềm cảm hứng chính của Thụy Sĩ. Khi cần tăng tốc, Xhaka chính là "công tắc" với những đường chuyền xuyên tuyến cực kỳ nguy hiểm đến các đồng đội ở phía trên.

Khi cần sự kiểm soát, đội trưởng Thụy Sĩ sẽ là người cầm bóng, chia bài và lan tỏa sự bình tĩnh khắp cả đội.

Không cầu thủ nào trên sân có nhiều đường chuyền hơn Xhaka với 94 đường chuyền trong trận đấu với Italy, con số chứng minh tầm ảnh hưởng to lớn của cựu tiền vệ Arsenal trong trận này.

Xhaka có thể không phải là người thực hiện đường chuyền hay cú sút thành bàn, nhưng có thể chắc chắn một điều tiền vệ này đã đóng góp dấu ấn của mình vào mọi pha tấn công.

Thống kê mọi đường chuyền bóng của Granit Xhaka trong trận gặp Italy. Ảnh: Opta.

Trước Italy, tiền vệ thuộc biên chế Leverkusen đã thực hiện đến 21 đường chuyền xuyên tuyến, nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào trên sân.

Chỉ tính riêng trong hiệp một, số đường chuyền vào 1/3 cuối sân của Xhaka (22 lần) đã nhiều hơn những gì cả đội Italy có thể làm được (21). Theo Squawka, tính đến thời điểm này, Xhaka đã chơi mọi phút cho Thụy Sĩ mà chỉ để mất bóng duy nhất một lần.

Những thống kê đều chỉ ra rằng Xhaka chính là "trái tim" của Thụy Sĩ tại giải đấu này. Trong khi đó, có thể ví HLV Murat Yakin như "bộ não".

Từ sau World Cup 2022, Thụy Sĩ thi đấu 17 trận và chỉ thua trận thủ tục trên sân Romania. Với việc rơi vào một nhánh đấu gồm toàn những ông lớn bất ổn như Anh hay Hà Lan, Thụy Sĩ thực sự đủ khả năng làm nên chuyện tại EURO lần này.

Anh Tuấn