Những 'cái chưa' khiến dạy thêm, học thêm chưa giảm

Theo Bộ trưởng, có nhiều “cái chưa” khiến dạy thêm, học thêm vẫn còn. Cái “chưa đủ” đầu tiên là lương giáo viên chưa đủ để sống. Cái “chưa đủ” thứ hai là chưa đủ trường lớp để các cháu phải cạnh tranh, đặc biệt là ở đô thị, các khu dân cư. Bộ trưởng dẫn chứng các kỳ thi vào THPT còn căng thẳng hơn kỳ thi vào đại học. Một cái “chưa đủ nữa”, theo Bộ trưởng, là bệnh thành tích vẫn tồn tại ở một bộ phận phụ huynh học sinh. “Một bộ phận phụ huynh đủ niềm tin, chưa cảm thấy thỏa mãn khi con mình thành tích chưa cao”, Bộ trưởng nêu.

Theo Bộ trưởng, dạy thêm – học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống giáo dục trang bị kiến thức. “Sách giáo khoa đóng gói kiến thức để chuyển giao. Thầy cô là người truyền thụ kiến thức. Thi cử là kiểm tra kiến thức. Bài thi là văn mẫu, toán đố và học thuộc. Nếu ta cứ kéo dài việc học tập theo đuổi kiến thức, đứng trước thời đại kiến thức bùng nổ, giáo dục không đổi mới được sẽ đứng trước sự thất bại. Mà việc dạy thêm, học thêm là khâu níu kéo, làm cho việc giáo dục theo trang bị kiến thức được bảo lưu, cản trở sự đổi mới”, Bộ trưởng nêu.

Từ thực tiễn này, Bộ trưởng cho biết cần có nhiều giải pháp cải tiến chương trình dạy và học. Trong đó, cần chuyển từ nền giáo dục trang bị kiến thức sang nền giáo dục phát triển năng lực của trẻ em mà Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là linh hồn của sự chuyển đổi này. Tuy nhiên, Bộ trưởng thừa nhận, việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 dù đã làm được nhiều việc, nhưng vẫn còn nhiều điều cần phải làm. Bộ trưởng cho rằng cần có một giải pháp tổng thể cho tình trạng này.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Theo Bộ trưởng, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra Thông tư 29 về siết dạy thêm, học thêm, đó không đơn thuần là giải quyết một vấn đề xã hội. Mà đây là một phần của công cuộc đổi mới làm cho trường học thay đổi để mở đường cho một hệ thống mới để phát triển năng lực của trẻ em.

Theo phương pháp giáo dục này, thầy giáo phải chuyển sách giáo khoa sang người dẫn dắt, người chỉ hướng, người hỗ trợ. “Trong các lớp học thêm, thầy cô phải làm nhiệm vụ dẫn đường, chỉ dắt hay không? Hay là cô lại làm tiếp các công việc của chương trình chính khóa?”, Bộ trưởng đặt câu hỏi.

Cách tiếp cận mới của phương pháp giáo dục mới là phải dùng trang thiết bị, cách tiếp cận stamp giải quyết các vấn đề của thực tế trẻ em phải đối mặt. Đó là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức cho mình. “Cách thức dạy thêm hiện nay nó mang lại sự củng cố kiến thức. Điều này không phải không có ý nghĩa. Nhưng nó có ý nghĩa rất ít trong việc phát triển con người. Nếu nhìn dạy thêm từ hệ quả sâu xa thì ta sẽ thấy cần phải quyết liệt với loại hình này như thế nào”, Bộ trưởng nêu.

Quốc hội tiến hành chất vấn.

Theo Chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo viên cần phải chấm bài, cần nhận xét học sinh, cần phải đánh giá, cần chuẩn bị, cần phải cập nhật phương pháp mới. Bộ trưởng đặt câu hỏi nếu cứ mải miết dạy thêm, thì kết quả sẽ ra sao. “Giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ ngay trong giờ chính với phương pháp và yêu cầu mới. Đấy là một phần quan trọng của đổi mới giáo dục liên quan đến trách nhiệm của giáo viên”, Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng cho biết, hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tổng kết, đánh giá Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Dẫu đây không phải là chương trình nặng so với các nước nhưng vẫn có những thứ cần điều chỉnh. “Những nội dung có tính ứng dụng, có tính thực dụng, có tính phát triển con người ít sẽ cương quyết bỏ ra để giảm chuyện “học vô sở dụng, dụng vô sở học”. “Làm sao để chương trình cần phải thực học, đó mới là chương trình cần. Đối với thời đại mà công nghệ cao, AI, nếu ta chỉ muốn học sinh học nhẹ chơi nhiều rồi trở thành những con người vĩ đại, chuyện ấy sẽ rất khó khăn”, Bộ trưởng nói thêm.

Về thi cử, tư lệnh ngành giáo dục cho biết sẽ giảm bài đánh đố, có tính chất toán mẹo. Đây là điều khiến nhiều thí sinh phải vất vả trong "lò luyện thi". Do vậy, việc ra đề sẽ được Bộ sửa đổi theo hướng đánh giá tư duy của học sinh. Việc này cần thực hiện có lộ trình, không một sớm một chiều thay đổi bất ngờ, không phù hợp với giáo dục - đào tạo.

Hoàng Hợp