Bộ trưởng GD-ĐT thừa nhận có đại học tăng quy mô tuyển sinh, ảnh hưởng chất lượng

"Tăng hết công suất" tuyển sinh để có nguồn thu từ học phí

Với vấn đề tự chủ đại học, đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn Kiên Giang) cho rằng, nhiều trường tăng hết công suất tuyển sinh để có nguồn thu từ học phí. Thực trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực.

Đại biểu chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về nguyên nhân, trách nhiệm quản lý và giải pháp để giáo dục đại học góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, thực học, thực nghiệm, quản lý tốt, giảng dạy tốt.

Đại biểu Nguyễn Danh Tú - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang. (Ảnh: Quốc hội)

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cũng nêu hiện tượng, hàng năm, các trường đại học, đặc biệt là trường ngoài công lập đua nhau gia tăng chỉ tiêu tuyển sinh để có nguồn thu mà chưa chú trọng chất lượng đào tạo. Ông đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ nguyên nhân và cách khắc phục để nâng cao chất lượng giáo dục, đảm bảo sinh viên khi ra trường có việc làm ổn định.

Trả lời hai câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn chia sẻ quan ngại với đại biểu Nguyễn Danh Tú, cho rằng việc một số trường tăng quy mô tuyển sinh có thể gây hệ lụy về chất lượng và thừa nhận đây là hiện tượng có thật ở một số trường đại học.

Theo Bộ trưởng, một trong những nguyên nhân của tình trạng này chính là học phí. Hiện nay, trong khối trường đại học công, mức học phí trung bình khoảng 25 triệu đồng/năm (tương đương 1.000 USD), có ngành còn thấp hơn ở mức 15-20 triệu đồng/năm.

"Với người dân khó khăn, số học phí này rất đáng kể. Nhưng so với trường đại học ở Mỹ với mức bình quân là 55.000-60.000 USD/năm, học phí của ta chỉ bằng 1/50. Như vậy, để đảm bảo vận hành của trường đại học, một số trường buộc tăng quy mô, lấy khoản học phí đó bù vào để vận hành trường", Bộ trưởng làm rõ.

Tư lệnh ngành GD-ĐT cho biết thêm, một số nguồn thu khác xuất phát từ dịch vụ, nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ thường rất ít, hiếm trường nào vượt quá 5% tổng nguồn thu của đơn vị.

Trao đổi về giải pháp cho vấn đề này, ở góc độ quản lý Nhà nước, Tư lệnh ngành giáo dục nhấn mạnh cần kiểm soát nghiêm, đảm bảo chất lượng tỉ lệ tuyển sinh, công cụ kiểm định buộc các trường tuân thủ tỷ lệ tuyển sinh để nâng cao chất lượng. Nhưng đồng thời, với trường thuộc khối công lập phải có một phần hỗ trợ của Nhà nước chứ không chỉ trông chờ vào học phí.

"Cùng với đó, cần hỗ trợ cho học sinh từ nguồn tín dụng và các quỹ, các nguồn khác nhau. Phải bằng nhiều biện pháp khác nhau để kiểm soát và nâng cao chất lượng GD-ĐT", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Trả lời đại biểu Phạm Văn Hòa, Bộ trưởng hỏi: "Đại biểu Hòa trích số liệu từ đâu? Khi chúng ta đưa ra số liệu cần làm rõ ai thống kê, nguồn nào, nếu không sẽ khiến các trường ngoài công lập tủi thân".

Bộ trưởng cho biết, có nhiều kiểu, loại trường ngoài công lập. Có những trường lọt top 1.000 thế giới nhưng cũng có những trường quy mô nhỏ thực sự đã tuyển sinh ồ ạt như đại biểu phản ánh. Năm trước, Bộ GD-ĐT đã xử phạt hành chính một số trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu. Bộ không cổ vũ các trường chạy theo số lượng tuyển sinh, đồng thời, cần tăng cường công tác quản lý, đánh giá chất lượng các trường học bao gồm cả công lập và tư.

Đồng thời, cần tạo điều kiện để các trường ngoài công lập phát triển bình đẳng nhưng phải kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để đảm bảo khi học sinh ra trường có thể tìm được công việc một cách tốt nhất.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn chia sẻ quan ngại của nhiều đại biểu Quốc hội về việc một số trường Đại học tăng quy mô tuyển sinh có thể gây hệ lụy về chất lượng và thừa nhận đây là hiện tượng có thật ở một số trường đại học.

Chiều 19/6, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội. (Ảnh: Quốc hội)

Tranh luận về chi ngân sách giáo dục đại học

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông Nguyễn Trường Giang chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về nguyên nhân trách nhiệm và giải pháp về thực trạng chi ngân sách cho giáo dục đại học năm 2013 là 19.271 tỷ đồng, nhưng đến năm 2022 giảm xuống còn hơn 10.000 tỷ đồng dù ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục ổn định.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, nguồn chi ngân sách đầu tư cho giáo dục đại học 10 năm qua có xu hướng giảm khi triển khai mạnh mẽ xu hướng tự chủ đại học. Các trường có mức tự chủ khác nhau và mỗi khi các trường được duyệt phương án tự chủ cũng là lúc ngành tài chính cắt phần kinh phí hỗ trợ cho chi thường xuyên.

Theo Bộ trưởng, đây cũng là khó khăn cho các trường đại học trong phát triển chất lượng đào tạo và đầu tư cho đội ngũ giảng viên. Đảng, Nhà nước cũng thấy việc các trường tự chủ, tự túc về kinh phí có bất cập do đó đã chỉ đạo Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Tài chính điều chỉnh yếu tố tài chính trong tự chủ giáo dục đại học để làm sao các trường có tính tự chủ cao, nhưng vẫn có phần hỗ trợ có tính chủ đạo của Nhà nước trong giáo dục đại học.

Chưa hài lòng với phần giải thích của Bộ trưởng, đại biểu Nguyễn Trường Giang tiếp tục tranh luận và gửi câu hỏi này đến Bộ trưởng Tài chính và lãnh đạo Chính phủ.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông Nguyễn Trường Giang chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn. (Ảnh: Quốc hội)

Dẫn báo cáo của Bộ GD-ĐT gửi đại biểu Quốc hội trước phiên chất vấn, trong đó nêu ở các quốc gia thu nhập trung bình thấp đã dành 18-23% GDP cho giáo dục, trong khi đó năm 2013, Việt Nam dành có 9,3%, đến 2022 giảm còn 3,4% do chính sách tự chủ, ông Giang cho rằng đây là cách cắt giảm rất cơ học.

Ông Giang dẫn chứng năm 2022, tổng chi ngân sách Nhà nước là hơn 1,78 triệu tỷ đồng, nếu tính 20% cho giáo dục là hơn 356.000 tỷ đồng. "Nếu chỉ cần dành 10% cho giáo dục thì đã đạt tới 35.000 tỷ rồi chứ không phải hơn 10.000 tỷ như báo cáo của Bộ trưởng", ông Giang nói.

Đồng tình với quan điểm "nhận thức về tự chủ đại học chưa đúng", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị trong tình hình mới, cần nhận thức đúng về việc cấp kinh phí cho giáo dục đại học.

Lê Hoàng/VOV.VN