Những cuộc ngã giá của kẻ chủ mưu vụ ám sát tổng thống Haiti

83 tỷ USD giúp tái thiết quốc gia nghèo nhất Tây bán cầu, xây dựng đường xá, hệ thống điện năng, bến cảng, sân bay. Đó là những gì Christian Emmanuel Sanon nói với những người tham dự các cuộc họp ở Florida, Mỹ về kế hoạch tương lai cho Haiti sau khi loại bỏ Tổng thống Jovenel Moise.

Sanon giờ đang bị nhà chức trách Haiti giam giữ với cáo buộc là một trong các chủ mưu tiến hành vụ ám sát Tổng thống Moise.

Những nhân vật khác xung quanh Sanon đã được xác định gồm Walter Veintemilla, nhà đầu tư sở hữu công ty tài chính Worldwide Investment Development Group, và Antonio Intriago, ông chủ một công ty an ninh tư nhân có tên CTU Security, theo Washington Post.

Thỏa thuận giữa nhóm nghi phạm chủ chốt

Từ những cuộc họp ở Florida, ba người này được cho là đã đạt được những thỏa thuận về tài chính, giúp Sanon chuẩn bị cho kế hoạch với mục đích cuối cùng là thâu tóm quyền lực ở Haiti.

Theo một bản dự thảo hợp đồng giữa 3 nhân vật này do Washington Post thu thập, hai công ty của Veintemilla và Intriago sẽ cung cấp tiền giúp chiêu mộ một nhóm chiến binh bảo vệ an toàn cho Sanon đến khi ông trở thành tổng thống Haiti.

Sau đó, Sanon sẽ thanh toán bằng tài sản quốc gia của Haiti.

Một tài liệu khác cho thấy tổng số tiền mà Worldwide Investment Development Group và CTU Security cho Sanon vay là hơn 860.000 USD. Số tiền này dùng để mua sắm đạn dược, trang thiết bị, phương tiện di chuyển, nơi ở phục vụ kế hoạch ở Haiti.

Một cuộc họp được cho là nhằm lên kế hoạch vụ tấn công tư dinh Tổng thống Moise tổ chức ở Cộng hòa Dominica. Ảnh: New York Post.

Trong tuyên bố đưa ra mới đây, luật sư của ông Veintemilla cho biết Sanon là người chủ động tiếp cận doanh nhân người Mỹ đề xuất tài trợ phát triển cơ sở hạ tầng nhằm "mang lại thay đổi hòa bình ở cấp lãnh đạo của Haiti".

Tuyên bố này cho biết Worldwide Capitol Lending Group "đã cung cấp một khoản vay cho CTU Security" để hỗ trợ Sanon.

Một phần trong khoản tiền mà Worldwide Capitol Lending Group cung cấp dùng để chiêu mộ nhóm bảo vệ an ninh cá nhân cho Sanon và "các chức sắc Haiti khác".

"Trong suốt các cuộc họp, thảo luận với ông Sanon và bất cứ đại diện nào của ông ấy, chúng tôi chưa từng nhắc tới, thảo luận hay gợi ý về âm mưu ám sát Tổng thống Moise, hay ý định sử dụng vũ lực thay đổi nhân sự lãnh đạo ở Haiti", tuyên bố cho biết.

Các tài liệu thu thập được cho thấy dường như không nhiều người tham gia các cuộc họp với Sanon biết mục tiêu của kế hoạch là ám sát Tổng thống Moise.

Những người này đều tin rằng các cuộc biểu tình leo thang, áp lực từ dư luận sẽ buộc nhà lãnh đạo Haiti từ chức.

Hôm 15/7, Tổng thống Colombia Ivan Duque cũng cho biết phần lớn công dân Colombia liên quan vụ ám sát nhà lãnh đạo Haiti được thông báo nhiệm vụ của họ là làm vệ sĩ. Chỉ một số ít biết chính xác kế hoạch thực sự, theo Reutes.

Trong thông báo về vụ bắt giữ Sanon, nhà chức trách Haiti cho biết nghi phạm đã có mặt tại tư dinh Tổng thống Moise trong đêm 7/7 khi vụ ám sát diễn ra.

Sanon sau đó liên hệ với hai người mà cảnh sát Haiti miêu tả là "tác giả" âm mưu ám sát, tuy nhiên danh tính chưa được công bố.

Gần 1 triệu USD cho kế hoạch ám sát

Tại buổi họp báo hôm 14/7, nhà chức trách Haiti công bố một bức ảnh về cuộc họp tổ chức ở Cộng hòa Dominica, với sự tham gia của Sanon, hai doanh nhân Veintemilla và Intriago, cùng một người đàn ông khác là James Solages - người Mỹ gốc Haiti cư trú ở Nam Florida.

Nhà chức trách tuyên bố 4 người này cùng lên kế hoạch vụ ám sát.

Giám đốc Cảnh sát Haiti, ông Leon Charles, cáo buộc công ty Worldwide của doanh nhân Veintemilla đóng vai trò chính trong huy động tiền phục vụ âm mưu ám sát.

Tuy nhiên, luật sự đại diện của ông Veintemilla khẳng định thân chủ mình, cũng như các đại diện khác của Worldwide, chưa bao giờ tham gia bất cứ cuộc họp nào ở Haiti hay Cộng hòa Dominica.

Parnell Duverger, giáo sư về hưu của Đại học Broward Florida, một trong những người tham gia các cuộc họp ở Florida với nhóm chủ mưu vụ ám sát, cho biết Sanon coi Tổng thống Moise là một trong các vấn đề cho sự nghèo đói và bất ổn ở Haiti.

Tuy nhiên, vị giáo sự người Mỹ khẳng định kế hoạch ám sát chưa bao giờ được tiết lộ trong các cuộc họp.

Christian Emmanuel Sanon, nghi phạm chính trong vụ ám sát. Ảnh: New York Times.

"Sanon có tham vọng rất công khai là sẽ trở thành người lãnh đạo Haiti, nhưng ông ta không giải thích là sẽ làm điều đó như thế nào. Không có một lộ trình cụ thể nào được đưa ra", ông Duverger cho biết.

Các tài liệu cho thấy vài ngày sau cuộc họp hôm 12/5 ở Florida, Sanon, Veintemilla và Intriago cùng xây dựng kế hoạch an ninh cho âm mưu tại Haiti.

Một bản thảo ngày 17/5 cho biết Worldwide và CTU Security sẽ cung cấp "bảo vệ an ninh cá nhân" cho Sanon, bao gồm tập hợp và đào tạo một nhóm vệ sĩ có kinh nghiệm trong chiến tranh đô thị, tấn công đường không và cận chiến.

Phần chú thích có đoạn Worldwide "sẽ hỗ trợ tài chính" cho kế hoạch nếu Sanon yêu cầu.

Một nguồn thạo tin giấu tên cho biết lực lượng an ninh do Worldwide và CTU Security tập hợp có nhiệm vụ bảo vệ Sanon, chứ không phải để tấn công các mục tiêu khác.

Ngày 19/5, một máy bay chở hàng được thuê với giá 15.477 USD, đây là một trong ba chiếc máy bay nằm trong danh sách chi tiền tài trợ của Worldwide.

Danh sách cũng bao gồm khoản chi 15.000 USD cho đạn dược ngày 3/6, và 26.485 USD để vận chuyển 20 cá nhân ngày 4/6. Tổng số tiền Worldwide bỏ ra là 657.000 USD.

Trong khi đó, CTU Security chi 208.000 USD để thuê "nhân lực". Nhiều khả năng đây là chi phí chiêu mộ nhóm lính đánh thuê người Colombia.

Nhà chức trách Colombia cho biết ít nhất 11 công dân nước này đi từ Bogota tới Santo Domingo trong ngày 4/6.

Một bức thư điện tử ngày 22/6 gửi tới Sanon, Veintemilla và Intriago đính kèm bản nháp thỏa thuận tài chính giữa ba người. Bức thư cũng có nội dung về khả năng Sanon nắm quyền kiểm soát chính phủ Haiti.

Bản nháp thỏa thuận nêu rõ hai công ty Worldwide và CTU Security sẽ triển khai một nhóm lính đánh thuê tới thủ đô Port-au-Prince của Haiti trong 72 giờ sau khi Sanon được bổ nhiệm làm tổng thống. Chi phí cho mỗi lính đánh thuê từ 1.500-3.000 USD.

Tin nhắn cuối của lính đánh thuê Colombia

Các điều tra ban đầu cho thấy Duberney Capador, cựu trung sĩ của quân đội Colombia đã về hưu, là người giúp CTU Security tập hợp nhóm lính đánh thuê.

Đầu tháng 4, Capador nói với em gái Carolina về công việc mới mà người này chuẩn bị tham gia.

Theo lời khai của Carolina, Capador nhắc tới hợp đồng bảo vệ an toàn cho những nhân vật quan trọng ở Haiti. Capador nói đây là một "dự án lớn" được trả thù lao hậu hĩnh và có thể kéo dài vài năm.

Carolina giúp Capador đóng gói đồ đạc. Ngày 6/5, người đàn ông rời khỏi nhà. "Anh ấy ra đi rất vui vẻ, với đầy hoài bão", Carolina nói.

Cựu binh Colombia này đi tới thủ đô Bogota, sau đó là Panama, rồi Cộng hòa Dominica. Capador gửi về cho gia đình hình ảnh chụp tại vùng biển khu du lịch Punta Cana ở Cộng hòa Dominica.

Khi đặt chân tới Haiti ngày 11/5, Capador tỏ ra háo hức với viễn cảnh chuẩn bị tham gia công việc mới, Carolina cho biết. Tuy nhiên, Capador chưa bao giờ nhắc đến người trả tiền thuê cả nhóm cựu binh Colombia.

Nhóm lính đánh thuê người Colombia. Ảnh: Washington Post.

Người đàn ông nói với em gái những công việc hàng ngày ở Haiti như ký hợp đồng, tổ chức nhân sự, đánh giá điều kiện làm việc.

Tất cả mọi thứ dường như bình thường, cho đến ngày 7/7, khi Capador gửi tin nhắn qua WhatsApp.

"Họ tống tất cả vào một ngôi nhà và nổ súng. Mọi người đang tìm cách đàm phán để có thể rời đi. Đây là những gì mà anh đã được huấn luyện để làm", Capador viết trong tin nhắn, sau đó nhờ em gái chăm sóc người mẹ ở quê nhà.

Nhà chức trách Haiti cho biết Capador là một trong ba lính đánh thuê Colombia đã thiệt mạng trong cuộc đọ súng với lực lượng an ninh sau vụ ám sát.

Duy Anh