Những dấu ấn giúp Việt Nam kiềm chế lạm phát trong năm 2022

Là địa phương chịu thiệt hại nặng nề bởi đại dịch Covid, TPHCM đã có sự phục hồi và khởi sắc trong năm 2022. Ảnh: Minh Hoàng

Một năm 2022 đầy biến động, thế giới đứng trước những thách thức lớn bởi tác động nhiều chiều, hậu quả của đại dịch Covid-19; căng thẳng địa chính trị, xung đột quân sự tiếp tục diễn biến phức tạp; tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát tăng cao ở nhiều quốc gia; các vấn đề an ninh phi truyền thống và biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp và gay gắt…

Trong nước, việc giải ngân vốn đầu tư công bị đánh giá là quá chậm so với yêu cầu; cuộc chiến chống tham nhũng mang lại những kết quả tích cực song đi kèm với đó cũng là tình trạng “sợ sai không dám làm” gây trì trệ, ách tắc các dự án trọng điểm…

Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam dù có phục hồi song vẫn chưa thực sự khỏe mạnh, tỷ trọng trong GDP chỉ dưới 10%. Thị trường bất động sản vốn được coi một trong những trụ cột của nền kinh tế trầm lắng, suy thoái… Thị trường chứng khoán, tài chính nhiều biến động, bất ổn…

Ổn định kinh tế vĩ mô

Năm 2022, kinh tế Việt Nam không bị cuốn vào suy thoái toàn cầu và phục hồi, tăng trưởng mạnh mẽ đã khẳng định được nội lực và khả năng chống chịu khá tốt của nền kinh tế.

Những kết quả này có được là nhờ chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn bè tốt, là đối tác tin cậy với tất cả các nước thế giới, đã giúp Việt Nam tiếp tục ổn định chính trị, phục hồi kinh tế và từng bước ngăn ngừa những tác động của lạm phát.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV nhấn mạnh, Việt Nam đã kiên trì đường lối ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa và đã thu được nhiều kết quả quan trọng. Việt Nam duy trì vị thế là địa chỉ đầu tư hấp dẫn, nhất là xét trong mục đích tái cơ cấu, thực hiện dịch chuyển dòng vốn trên phạm vi toàn cầu đang diễn ra.

Duy trì sự ổn định đã trở thành một lợi thế của Việt Nam, theo đánh giá từ Ngân hàng Thế giới (WB), giúp tạo niềm tin và sự yên tâm cho nhà đầu tư về môi trường kinh doanh lâu dài.

Việt Nam cũng là một trong số các nền kinh tế ký kết hiệp định thương mại tự do nhiều nhất thế giới trong năm 2022.

Tại Hội nghị thượng đỉnh kinh doanh ASEAN – EU, Thủ tướng Chính phủ kêu gọi các nước EU tiếp tục đầu tư vào Việt Nam. Ảnh: TTXVN

Bên cạnh đó, công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả rõ rệt. Công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán được chỉ đạo đồng bộ, hiệu quả tạo bước đột phá mới trong công tác phát hiện và xử lý tham nhũng, tiêu cực, hướng đến mục tiêu xây dựng bộ máy hành chính liêm chính, kỷ cương, hành động, phục vụ hiệu quả người dân và tạo lập môi trường đầu tư công bằng, minh bạch.

Kiềm chế lạm phát

Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, hội nhập sâu, rộng với các nền kinh tế thế giới, sản xuất phụ thuộc nhiều vào nguyên, vật liệu nhập khẩu từ bên ngoài, chịu áp lực lạm phát rất lớn.

Các gói hỗ trợ của Chính phủ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phục hồi với quy mô 350.000 tỉ đồng đã góp phần kích thích cầu tiêu dùng hàng hóa, các hoạt động dịch vụ tăng đẩy giá cả hàng hóa và dịch vụ lên cao cũng có khả năng gây áp lực lạm phát.

Để kiểm soát lạm phát như mục tiêu (4%) đề ra, Chính phủ đã thực hiện đồng bộ cùng lúc các nhóm giải pháp: Giảm tác động của chi phí đẩy, thúc đẩy cung hàng hóa, làm tốt công tác tuyên truyền vận động, tránh tác động tâm lý kỳ vọng.

Ở Việt Nam, tỷ trọng hàng tiêu dùng lớn nằm ở nhóm hàng hóa lương thực, thực phẩm, chiếm khoảng 40% trong rổ chi tiêu hàng hóa. Nên khi giá xăng dầu thế giới tăng đột biến, có dấu hiệu lạm phát tăng, Chính phủ đã chủ động giảm giá xăng, giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ từ 10% xuống còn 8%; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí trong 6 tháng đầu năm 2022…

Qua đó giảm chi phí hoạt động sản xuất, chi phí vận tải giúp việc cung ứng các mặt hàng thiết yếu lương thực, thực phẩm được đảm bảo, đủ đáp ứng được nhu cầu của người dân, giá cả ổn định.

Chính sách tiền tệ linh hoạt

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trong phiên chất vấn Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV cho biết, Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều chỉnh biên độ tỷ giá từ ±3% lên ±5% (có hiệu lực từ ngày 17-10-2022) nhằm hóa giải các khó khăn về cung cầu ngoại tệ trong bối cảnh hiện tại.

Việc điều chỉnh biên độ tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước là phù hợp trong bối cảnh lạm phát đang tăng cao và điều chỉnh tỷ giá hối đoái để hạn chế bán ngoại tệ ra thị trường, cân bằng cung cầu để có thêm nhiều dư địa thực hiện các giải pháp tiền tệ khác nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát.

Bên cạnh đó, chính sách siết chặt tín dụng bất động sản có thể coi là lựa chọn an toàn cho mục tiêu kiềm chế lạm phát. Việc kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng của Ngân hàng Nhà nước là thông điệp mạnh mẽ về việc định hướng giảm dòng vốn tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, giúp thanh lọc, hạn chế nhóm đầu cơ, mua đi bán lại tiếp cận vốn, trong khi vẫn khuyến khích giải ngân cho các doanh nghiệp phát triển các dự án thật và nhà đầu tư có nhu cầu thật, đầu tư vào các loại hình sản phẩm bất động sản có tính rủi ro thấp.

Để hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng kinh doanh, phục hồi sản xuất, Chính phủ chỉ đạo ngành ngân hàng, tài chính có các biện pháp tháo gỡ khó khăn, ách tắc: sửa các quy định không phù hợp, cắt giảm thủ tục hành chính; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phục hồi; miễn, giảm phí, lệ phí cho doanh nghiệp; nghiên cứu việc nới room tín dụng hợp lý, để vừa bảo đảm an toàn hệ thống, ổn định vĩ mô, vừa thúc đẩy tăng trưởng.

Các chính sách đã phù hợp với tình hình thực tế, đặc biệt là gói hỗ trợ 2% cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh phục hồi hoạt động, phần nào tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, vừa bảo đảm kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo đảm tỷ giá, lãi suất hợp lý để doanh nghiệp tiếp cận vốn.

Hàng loạt chính sách hỗ trợ tín dụng, điều chỉnh cơ chế nhằm giúp doanh nghiệp đủ phục hồi sau đại dịch Covid-19. Ảnh: TTXVN

Chính phủ thực hiện hàng loạt chính sách hỗ trợ, củng cố năng lực phục hồi cho doanh nghiệp, trong đó có các chính sách miễn giảm thuế, phí… Tất cả các nỗ lực đã góp phần vào kết quả tăng trưởng kinh tế đạt trên 8%, lạm phát được kiềm chế theo mục tiêu đề ra; xuất khẩu tăng hơn 13,4%, cán cân hàng hóa xuất siêu 10,6 tỉ đô la, vốn đầu tư nước ngoài giải ngân tăng 15,1% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,6%, trong đó công nghiệp chế biến chế tạo tăng 8,9%; tiêu dùng trong nước tăng mạnh, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng tới 17,5%…

Những chỉ số này cho thấy tiêu dùng đã phục hồi sau đại dịch, khu vực doanh nghiệp đã phản ứng hiệu quả trước các cơ hội mở ra, nhanh chóng đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu. Tốc độ giải ngân vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh cũng cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài về triển vọng kinh tế Việt Nam trong những năm tới.

Tài liệu tham khảo:

2. Nghị quyết kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV

3. Tài liệu tham khảo Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5

Đông Hải