Những điều không nên bỏ qua khi điều trị nám da

(Ảnh: Getty Images)

Nám da là một vấn đề da liễu thường gặp, đặc biệt ở phụ nữ, khiến da xuất hiện những vùng tối màu, chủ yếu tập trung ở khuôn mặt, trán và những vị trí dễ thấy. Khả năng điều trị nám hoàn toàn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng nám cũng như phương pháp điều trị được áp dụng.

1. Điều trị nám da hiệu quả phụ thuộc vào yếu tố nào?

Điều trị nám da có thể giúp làm mờ hoặc loại bỏ hoàn toàn các vết nám, nhưng mức độ hiệu quả phụ thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng bao gồm:

- Nguyên nhân gây nám da: Nám có thể xuất phát từ nhiều lý do như thay đổi nội tiết tố (phụ nữ mang thai, dùng thuốc tránh thai); di truyền; tác hại của ánh nắng Mặt Trời; căng thẳng hoặc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp.

Thông thường, nám do các yếu tố từ môi trường bên ngoài dễ điều trị hơn so với nám có nguồn gốc từ yếu tố nội tại.

- Loại nám: Nám được chia thành ba loại là nám nông (biểu bì), nám sâu (trung bì) và nám hỗn hợp. Trong đó, nám nông thường đáp ứng tốt hơn đối với các phương pháp điều trị.

- Thời gian bị nám: Những vết nám mới xuất hiện thường dễ xử lý hơn so với nám lâu năm, do nám lâu đã ăn sâu vào lớp da.

- Phương pháp điều trị: Các phương pháp phổ biến hiện nay bao gồm sản phẩm bôi ngoài da, thuốc uống, và công nghệ cao như laser, peel da hóa học, siêu mài mòn da. Hiệu quả điều trị tùy thuộc vào loại nám và cơ địa của từng người.

- Sự kiên trì và tuân thủ quy trình điều trị: Điều trị nám cần một khoảng thời gian dài cùng sự tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu để đảm bảo đạt được kết quả.

- Chăm sóc da sau điều trị: Việc bảo vệ da khỏi ánh nắng Mặt Trời và chăm sóc đúng cách sau khi điều trị là yếu tố cốt lõi giúp duy trì hiệu quả và ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

- Cơ địa riêng của mỗi người: Cơ địa da đóng vai trò quyết định đối với cách mà da phản ứng với các phương pháp trị liệu, do đó hiệu quả sẽ có sự khác biệt giữa từng người.

(Ảnh: Getty Images)

2. Các phương pháp điều trị nám da phổ biến hiện nay

Việc điều trị nám cần được thực hiện bài bản, đúng phương pháp và dựa trên nguyên nhân cũng như mức độ nám (nám mảng, nám chân sâu, nám hỗn hợp…). Dưới đây là những phương pháp điều trị nám da phổ biến và hiệu quả hiện nay.

Các thuốc bôi trị nám da

Các sản phẩm bôi trị nám thường chứa những thành phần đặc biệt với tác dụng làm sáng da, giảm thiểu sự sản xuất melanin - yếu tố chính gây ra tình trạng da sạm nám, đồng thời thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào.

Dưới đây là những nhóm hoạt chất bôi ngoài da phổ biến được sử dụng trong điều trị nám, cùng công dụng và lưu ý cụ thể:

- Hydroquinone: Đây được xem như một trong những thành phần làm trắng da hiệu quả nhất hiện nay và thường được sử dụng rộng rãi để điều trị các loại nám nông (nám biểu bì). Cơ chế hoạt động của hydroquinone dựa trên việc ức chế enzyme tyrosinase - enzyme đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất melanin. Sản phẩm chứa hydroquinone thường có nồng độ từ 2% đến 5% và thường được khuyến nghị sử dụng một lần mỗi ngày.

Tuy nhiên, sản phẩm này có thể gây ra các tác dụng phụ như kích ứng da, đỏ, bong tróc; nếu sử dụng lâu dài hoặc ở nồng độ cao, nguy cơ làm da bị sẫm màu vĩnh viễn có thể xuất hiện. Do đó, loại thuốc này là dạng kê đơn và cần phải được sử dụng dưới sự chỉ định của bác sĩ da liễu.

- Tretinoin và các retinoid khác: Tretinoin - một dẫn xuất của vitamin A, nổi tiếng với khả năng kích thích tái tạo tế bào da mới, loại bỏ các tế bào da cũ chứa melanin. Điều này không chỉ giúp cải thiện sắc tố mà còn góp phần làm sáng da.

Các sản phẩm khác trong nhóm retinoid như adapalene hay tazarotene cũng mang lại hiệu quả tương tự nhưng có xu hướng ít gây kích ứng hơn trên một số loại da.

Sản phẩm thường được sử dụng vào buổi tối do khả năng làm cho da nhạy cảm hơn với ánh sáng Mặt Trời.

Người dùng cần lưu ý rằng retinoids có thể dẫn đến tình trạng khô da, kích ứng, đỏ và bong tróc, vì vậy việc sử dụng kem chống nắng đầy đủ là cần thiết. Đây cũng là dạng thuốc kê đơn, cần sự chỉ dẫn từ bác sỹ.

(Ảnh: Getty Images)

- Corticosteroid bôi: Loại thuốc này thường được sử dụng ở mức độ nhẹ hoặc trung bình và đôi khi là thành phần trong các sản phẩm kết hợp để giảm kích ứng hoặc viêm gây ra bởi các hoạt chất làm trắng khác.

Tuy nhiên, corticosteroid không phải là giải pháp chính để trị nám vì nếu sử dụng độc lập hoặc kéo dài, nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như mỏng da, giãn mao mạch hay nổi mụn trứng cá đỏ.

- Axít azelaic: Đây là một axít dicarboxylic tự nhiên, không chỉ ức chế quá trình sản xuất melanin mà còn có đặc tính kháng khuẩn và chống viêm. Với nồng độ từ 15% đến 20%, axít azelaic thường được đánh giá là phù hợp với cả làn da nhạy cảm và ít gây kích ứng hơn so với hydroquinone hay retinoids. Đặc biệt, phụ nữ đang mang thai nếu muốn sử dụng cần tham khảo ý kiến bác sỹ.

- Axít kojic: Được chiết xuất từ nấm, axít kojic là một chất làm trắng tự nhiên hoạt động thông qua việc ức chế enzyme tyrosinase. Các sản phẩm chứa axít kojic thường có mặt trong danh mục không kê đơn và nồng độ thấp hơn hydroquinone. Mặc dù mang lại hiệu quả làm sáng nhẹ nhàng, hoạt chất này vẫn có thể gây kích ứng trên một số loại da nhạy cảm.

- Vitamin C và các dẫn xuất: Là một trong những chất chống ôxy hóa mạnh mẽ nhất, vitamin C không chỉ giúp làm sáng da mà còn giúp giảm sắc tố và bảo vệ da khỏi tác hại của ánh sáng Mặt Trời. Bên cạnh dạng tự nhiên, các dẫn xuất ổn định của vitamin C đã được áp dụng rộng rãi trong mỹ phẩm, mang lại sự an toàn cao và ít nguy cơ gây kích ứng.

- Niacinamide (vitamin B3): Đây là một hoạt chất đa năng với nhiều lợi ích đáng kể trong việc chăm sóc da. Không chỉ giảm sắc tố và làm sáng da, niacinamide còn có khả năng giảm viêm và củng cố hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Hầu hết người dùng đều dễ dàng dung nạp sản phẩm này mà không gặp tác dụng phụ.

- Axít tranexamic dạng bôi đang ngày càng được biết đến như một giải pháp hứa hẹn trong việc điều trị nám da. Đây vốn là một hoạt chất thường được sử dụng qua đường uống hoặc tiêm để giảm thiểu sự xuất hiện của nám.

Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, dưới dạng kem bôi ngoài da, tranexamic axít cũng mang lại tác dụng làm mờ các vết nám hiệu quả không kém. Cơ chế hoạt động của loại acid này là thông qua việc ức chế plasmin - một chất trung gian quan trọng trong quá trình sản xuất melanin, từ đó hạn chế sự hình thành sắc tố dư thừa trên da.

- Cysteamine: Đây là một hợp chất chống ôxy hóa tự nhiên đang thu hút sự chú ý nhờ tiềm năng trị nám của mình. Những nghiên cứu mới nhất cho thấy cysteamine có khả năng cải thiện đáng kể tình trạng da bị nám, giúp làm đều màu da và giảm các vết thâm sạm.

Tuy nhiên, một yếu tố cản trở khiến chất này chưa thực sự phổ biến rộng rãi chính là mùi khó chịu mà nó phát ra trong quá trình sử dụng. Điều này khiến nhiều người cảm thấy không thoải mái, từ đó hạn chế mức độ yêu thích đối với sản phẩm chứa cysteamine.

(Ảnh: Getty Images)

Các thuốc uống trị nám da

Các thành phần thường được sử dụng với mục đích làm sáng da, giảm sắc tố melanin và chống lão hóa bao gồm:

- Axít tranexamic: Là một hoạt chất phổ biến trong điều trị nám, có khả năng ức chế plasmin, từ đó giảm sản xuất melanin. Axít tranexamic có thể được sử dụng qua đường uống hoặc tiêm, mang lại hiệu quả rõ rệt cho việc cải thiện sắc tố da.

- L-Cysteine: Một loại axít amin có vai trò hỗ trợ tăng cường sản xuất glutathione - chất chống ôxy hóa mạnh giúp làm sáng da và ngăn chặn sự hình thành melanin.

- Glutathione: Tripeptide nội sinh nổi bật với khả năng chống ôxy hóa mạnh mẽ. Glutathione không chỉ tham gia vào quá trình khử độc mà còn ức chế sản xuất melanin, hỗ trợ làm trắng da và giảm tình trạng nám.

- Vitamin C: Được biết đến với đặc tính chống ôxy hóa vượt trội, vitamin C bảo vệ da khỏi tác động của các gốc tự do, giúp làm sáng da. Khi phối hợp với các thành phần khác, hiệu quả giảm nám còn được tăng cường.

- Vitamin E: Một chất chống ôxy hóa thiết yếu, góp phần bảo vệ tế bào da trước các yếu tố gây tổn thương và cải thiện sức khỏe làn da toàn diện.

- Niacinamide: Thành phần này nổi tiếng với khả năng làm sáng da, cải thiện độ đều màu của sắc tố và hỗ trợ giảm tình trạng viêm nhiễm trên da.

Liệu pháp y tế

Ngoài hai phương pháp thuốc bôi và uống, để điều trị nám da còn có thể sử dụng một số phương pháp sau:

- Laser: Sử dụng tia laser để phá vỡ các hạt melanin, điều trị nám hiệu quả, đặc biệt là nám lâu năm.

- IPL (Ánh sáng xung cường độ cao): Xóa nám nông và cải thiện sắc tố da, không gây đau, không xâm lấn.

- Thay da hóa học (Peeling): Loại bỏ lớp da cũ chứa các đốm sắc tố bằng axít.

- Điện di: Đưa dưỡng chất vào da, giúp làm mờ nám và đều màu da.

- Tiêm HA: Tiêm axít hyaluronic vào da để làm sáng da và cải thiện các vấn đề sắc tố.

- Lăn kim: Kích thích sản xuất collagen, giúp làm mờ nám và cải thiện kết cấu da.

- Mesotherapy: Tiêm các dưỡng chất vào da để điều trị nám và làm sáng da./.

(Vietnam+)