Những điều kiêng kỵ, không nên làm trong dịp tết Nguyên đán 2025

Kiêng quét nhà trong 3 ngày Tết

Trong chương cuối cuốn sách tập hợp các bài tiểu luận về đời sống văn hóa, tinh thần của người Việt, học giả người Pháp Gustave Dumoutier (1850-1904) ghi lại một số điều kiêng kỵ của người Việt trong ngày tết Nguyên đán.

Một trong số này là vào ngày Tết, các gia đình Việt đều kiêng không quét nhà. Bởi theo quan niệm xưa, chỉ một nhát chổi sẽ kéo theo sự không may mắn quanh năm.

Theo truyền thống, người Việt thường có những việc không nên làm vào ngày tết Nguyên đán để cả năm gặp may mắn. Ảnh minh họa: Hà Nguyễn

Sách Việt Nam phong tục xuất bản đầu thế kỷ XX của học giả Việt nổi tiếng là Phan Kế Bính cho biết rõ hơn về phong tục này.

Sách viết: “Quét tước trong nhà phải kiêng, không dám hốt rác đổ đi, chỉ vun vào một xó, đợi ba hôm động thổ rồi mới đem đổ. Tục này do ở trong sách Sưu thần ký có chuyện người lái buôn tên là Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo.

Thủy thần cho một người hầu tên là Như Nguyện, đem về nhà được vài năm thì giàu to. Đến sau, một hôm nhân ngày mùng Một Tết, đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ đấy nhà chàng kia lại nghèo đi".

Kiêng nói điều xui xẻo, chửi tục

Quan niệm dân gian Việt Nam cũng cho rằng, đầu năm mọi thứ đều thanh sạch, mới mẻ, nói tục, chửi thề sẽ khiến người khác khó chịu.

Cãi vã tạo ra sự ồn ào, hỗn loạn đem lại nỗi buồn cho người xung quanh. Vì vậy, trong ngày Tết, người ta thường quan tâm đến nhau, ứng xử vui vẻ, hòa nhã với người thân, hàng xóm, láng giềng. Ai cũng tránh to tiếng, xô xát.

Trong Việt Nam phong tục, học giả Phan Kế Bính viết: “Sáng mùng Một Tết, mọi người ăn nói phải giữ gìn, sợ nói bậy thì 'dông' đi cả năm. Nhiều nhà nhờ một người phúc hậu dễ tính, sáng sớm đến xông đất, để cả năm được bán đắt buôn may".

Kiêng mặc quần áo màu đen hoặc trắng

Theo quan niệm xưa, đen và trắng là màu của tang lễ, chết chóc. Vì vậy, vào ngày Tết, mọi người thường tránh mặc những đồ màu này.

Thay vào đó, mọi người thường mặc đồ màu đỏ, xanh, vàng, hồng, hoa văn sặc sỡ…tạo sự vui tươi, phấn khởi trong những ngày Tết.

Kiêng vay mượn, trả nợ

Điều kiêng kỵ này xuất phát từ quan niệm ngày đầu xuân mở cửa để đón tài lộc, nếu cho mượn hay trả giống như đang dâng tài lộc vào tay người khác.

Chính vì vậy, không nên vay hoặc trả tiền bạc, đồ đạc vào những ngày đầu năm mới vì sẽ khiến gia đình rơi vào cảnh túng thiếu, nợ nần cả năm.

Kiêng cho lửa, nước

Vào các ngày Tết, nhất là vào mùng 1, người ta kỵ người khác đến xin lửa, nước của nhà mình. Bởi người ta quan niệm, lửa có màu đỏ - màu tượng trưng cho sự may mắn, cho người khác lửa tức là cho cái đỏ trong ngày Tết thì sẽ gặp vận đen cả năm.

Nước được ví như nguồn tài lộc, tiền bạc nên nếu cho người khác nước thì trong năm không giữ được tiền bạc, của cải.

Kỵ mai táng

Tết là ngày vui của mọi người nên nhà nào có tang sẽ cất khăn tang trong 3 ngày để người thân, bạn bè, hàng xóm không phải đi điếu vào ngày đầu năm mới.

Nếu người nhà mất vào ngày mùng 1, gia chủ sẽ không phát khăn tang mà để đến sáng mùng 2. Những gia đình có tang tránh đi chúc Tết, thăm hỏi nhà khác.

Kiêng làm vỡ đồ đạc

Người xưa quan niệm nếu làm vỡ đồ đạc, vật dụng sẽ dễ bị rạn nứt, gây bất hòa giữa các thành viên trong gia đình. Vì vậy, vào ngày Tết mọi người thường kiêng không làm vỡ đồ đạc như ly, chén, bát…

(Tổng hợp)

Hà Nguyễn