Những gì Ukraine thu được từ việc bẻ khóa CRAB - sát thủ diệt UAV của Nga
Cơ quan Tình báo Ukraine (GUR) ngày 15/5 cho biết, lực lượng nước này đã thu giữ chiếm được một hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến của Nga được gọi là 'CRAB' trong một chiến dịch tấn công vào khu vực Kherson do Nga kiểm soát ở miền Nam Ukraine.
Việc thu giữ mang lại cho Ukraine đến cơ hội hiếm có để nghiên cứu một trong những phương tiện mới nhất của Nga – vốn được thiết kế để chống lại mối đe dọa từ máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất [FPV].

Hệ thống tác chiến điện tử “CRAB” tiên tiến của Nga. Ảnh: X
Ukraine cho biết, lực lượng nước này đã thu giữ hệ thống CRAB trong khuôn khổ cuộc đột kích được lên kế hoạch kỹ lưỡng, phía sau phòng tuyến của Nga, mặc dù Kiev vẫn chưa cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động này. Intelligence Online đưa tin, Đơn vị 2245 đã chiếm giữ hệ thống ngay sau khi tiến hành cuộc đột kích.
Theo giới phân tích, lực lượng tình báo Ukraine nhiều khả năng đã khai thác lỗ hổng trong hậu cần hoặc an ninh của Nga. Họ có thể thu thập thông tin qua đường truyền tín hiệu hoặc thông qua nhân tố nào đó để biết chính xác vị trí của CRAB. Vẫn chưa rõ liệu tình báo phương Tây có âm thầm hỗ trợ Ukraine trong hoạt động này hay không.
Hoạt động này do Đơn vị 2245 của Cơ quan Tình báo Ukraine thực hiện, nêu bật cuộc chạy đua công nghệ ngày càng gay gắt trên chiến trường - nơi các hệ thống tác chiến điện tử đang định hình lại xung đột hiện đại. Từ việc mổ xẻ hệ thống CRAB, Ukraine và các đối tác có thể nắm được những thông tin quan trọng về những tiến bộ của Nga trong tác chiến điện tử, có khả năng thay đổi cán cân chiến thuật trong cuộc xung đột.
Đây không phải là lần đầu tiên lực lượng Ukraine thu giữ được công nghệ quân sự tiên tiến của Nga. Vào tháng 3/2022, Ukraine đã chiếm được một sở chỉ huy được cho là một phần của hệ thống tác chiến điện tử Krasukha-4 gần Kiev.
CRAB "sát thủ" diệt UAV đáng gờm
Hệ thống CRAB mới mà Quân đoàn 49 của Nga triển khai tại Kherson, đại diện cho bước tiến trong nỗ lực giành lợi thế của Moscow trong tác chiến điện tử. Không giống như các hệ thống trước đây của Nga, CRAB được chế tạo dựa trên kiến trúc mạng, tích hợp khả năng phát hiện, đánh chặn và phối hợp.
Vai trò chính của hệ thống là vô hiệu hóa máy bay không người lái FPV, vốn đã trở thành nền tảng của các hoạt động mà Ukraine tiến hành, do có chi phí thấp và độ chính xác cao. Theo Intelligence Online, CRAB đạt tỷ lệ phát hiện chính xác lớn hơn 95%, có thể vô hiệu hóa tín hiệu máy bay không người lái với tỷ lệ thành công là 70-80%, vượt trội hơn nhiều so với các hệ thống cũ hơn như Silok-01.
CRAB sử dụng máy gây nhiễu đa băng tần, có khả năng phá vỡ các tần số của máy bay không người lái dân sự được cải tiến để sử dụng cho mục đích quân sự. Phương tiện gây nhiễu này có thể phát hiện và định vị tín hiệu máy bay không người lái ở khoảng cách hơn 25 km, cho phép lực lượng Nga xác định chính xác và nhắm mục tiêu vào những binh sỹ vận hành UAV của đối phương.
Thiết kế cốt lõi của CRAB là các ăng-ten định hướng và thiết bị HackRF, cho phép nó chặn các luồng video do máy bay không người lái FPV truyền đi. Các luồng video này, thường không được mã hóa, sẽ cung cấp hình ảnh chiến trường mà quân đội Nga có thể sử dụng để xác định vị trí của Ukraine.
Hệ thống cũng kết hợp camera ảnh nhiệt và radio kỹ thuật số, tăng cường khả năng hoạt động trong môi trường giao tranh. Nga đã tích hợp CRAB với máy bay không người lái chiến thuật, chẳng hạn như Orlan-10, Orlan-30 và Supercam, giúp tăng thêm hiệu quả của hệ thống.
Những máy bay không người lái này, được trang bị cảm biến nhiệt và camera độ phân giải cao, đưa dữ liệu địa hình vào mạng của CRAB, cho phép lập bản đồ tần số động để tránh bị gây nhiễu. Phương pháp tiếp cận mạng này phù hợp với sự thay đổi trong chiến lược của Nga hướng tới việc lấy công nghệ và hệ thống mạng làm trung tâm, trong đó các hệ thống được kết nối chia sẻ dữ liệu để cải thiện quá trình nhận thức tình huống và gia tăng thời gian phản ứng trước những cuộc tấn công của Ukraine.
Một đặc điểm đáng chú ý của CRAB là phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng truyền thông quang học và thiết bị đầu cuối của Starlink, giúp truyền dữ liệu nhanh chóng giữa các đơn vị mặt đất, hệ thống tác chiến điện tử và pháo binh. Sự tích hợp này cho phép các lực lượng Nga phối hợp các cuộc tấn công với tốc độ chưa từng có, tận dụng khả năng phát hiện của CRAB để thực hiện bằng pháo binh hoặc máy bay không người lái chống lại các mối đe dọa đã xác định.
Hệ thống có thiết kế mô-đun, được gắn trên các phương tiện di động nên đảm bảo tính linh hoạt trên chiến trường, cho phép triển khai cùng với các tiểu đoàn súng trường cơ giới. Mỗi tiểu đoàn súng trường của Nga đều được được trang bị các đơn vị tác chiến điện tử chuyên dụng.
Thiết kế di động của CRAB phản ánh nhu cầu của Nga trong việc chống lại chiến thuật sử dụng máy bay không người lái của Ukraine. Mặc dù CRAB không linh hoạt như các hệ thống tương tự của phương Tây, nhưng với khả năng phối hợp máy bay không người lái và pháo binh, nó đã trở thành một phương tiện đáng gờm trên chiến trường Đông Âu.
Sự phát triển của các biện pháp tác chiến điện tử trong xung đột Nga-Ukraine tạo ra bối cảnh quan trọng cho việc sử dụng hệ thống CRAB. Kể từ năm 2022, cả hai bên ngày càng dựa vào máy bay không người lái và phương tiện tác chiến điện tử để giành lợi thế.
Ukraine thu được gì từ việc bẻ khóa CRAB?
Theo giới phân tích, việc thu giữ CRAB có thể mang lại cho Ukraine phần nào lợi thế trên chiến trường, tạo cơ hội phá vỡ đà tiến của Nga. Bằng cách phân tích phần cứng và phần mềm của hệ thống, các kỹ sư Ukraine có thể xác định được các lỗ hổng trong thuật toán gây nhiễu hoặc băng tần của hệ thống, cho phép họ sửa đổi máy bay không người lái của mình để vượt qua sự phòng thủ của CRAB.
Ngoài ra, hệ thống có thể cung cấp thông tin chi tiết về việc Nga tích hợp vệ tinh Starlink, một công nghệ đóng vai trò then chốt đối với cả hai bên trong việc duy trì liên lạc trên chiến trường. Các đối tác phương Tây, đặc biệt là Mỹ, có thể sẽ rất quan tâm đến thiết kế của CRAB.
Tuy vậy, để tận dụng cơ hội này, Ukraine nhanh chóng tìm ra biện pháp đối phó phù hợp. Bởi Nga có thể sẽ điều chỉnh chiến thuật bằng cách sửa đổi tần số của CRAB hoặc đẩy nhanh quá trình phát triển phiên bản kế tiếp tiên tiến hơn.