Những kịch bản cho cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ

Ngày 8-11, cử tri Mỹ đã đi bỏ phiếu bầu lưỡng viện Quốc hội khóa 118 cùng hàng loạt vị trí thống đốc và chính quyền các bang. Mặc dù kết quả chính thức được công bố sau ngày bầu cử, nhưng những kịch bản có thể xảy ra đã được dự báo.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại chiến dịch vận động tranh cử ở Albuquerque, New Mexico, ngày 3-1. Ảnh: Reuters

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại chiến dịch vận động tranh cử ở Albuquerque, New Mexico, ngày 3-1. Ảnh: Reuters

Tình hình trước bầu cử

Tại kỳ bầu cử lần này, các cử tri Mỹ sẽ bầu lại toàn bộ 435 ghế hạ nghị sỹ liên bang với nhiệm kỳ 2 năm; 35 trong tổng số 100 ghế thượng nghị sỹ liên bang nhiệm kỳ 6 năm, trong đó 15 ghế hiện do đảng Dân chủ nắm giữ, 20 ghế do đảng Cộng hòa kiểm soát. Ngoài ra, các cử tri cũng bầu chọn 36 ghế thống đốc bang, 30 ghế tổng chưởng lý và 27 ghế tổng thư ký bang, hàng nghìn nghị sỹ cấp bang và quan chức địa phương.

Trước thềm bầu cử, đảng Dân chủ đang nắm quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội với chênh lệch rất mong manh. Tại Hạ viện, đảng Dân chủ giữ lợi thế 220 ghế so với 212 ghế của đảng Cộng hòa, cách biệt chỉ là 8 ghế. Tại Thượng viện, sự chênh lệch gần như không có khi đảng Dân chủ giữ 50 ghế (gồm 48 ghế của đảng và 2 ghế độc lập), còn đảng Cộng hòa cũng nắm 50 ghế và theo Hiến pháp Mỹ, lá phiếu "phá băng" của Phó Tổng thống Kamala Harris kiêm Chủ tịch Thượng viện đã giúp đảng Dân chủ vượt lên.

Về tương quan lực lượng, các cuộc thăm dò cho thấy đảng Dân chủ đang ở thế bất lợi tại Hạ viện so với đảng Cộng hòa ở nhiều khu vực.

Lợi thế lớn nhất của phe Dân chủ là các ứng cử viên của đảng này đều là những nhân vật gạo cội, có nhiều kinh nghiệm và uy tín, quan điểm chính sách gần gũi hơn với đa số người dân Mỹ, đặc biệt là về các vấn đề phúc lợi xã hội và quyền nạo phá thai, ít ứng cử viên bị ảnh hưởng bởi bê bối như một số chính khách Cộng hòa.

Trước bầu cử, phe Cộng hòa tại Hạ viện đã công bố chương trình nghị sự với tên gọi "Cam kết với nước Mỹ" nhằm cho cử tri thấy cách thức đảng này giải quyết các thách thức nổi cộm mà nước Mỹ đang phải đối mặt, trong đó ưu tiên xử lý một loạt vấn đề từ kiềm chế lạm phát, hỗ trợ quân đội Mỹ, tăng trách nhiệm của các bậc phụ huynh trong giáo dục con cái... Trong khi đó, đảng Dân chủ tiếp tục trung thành với Cương lĩnh 2020, nhấn mạnh các vấn đề đối nội hơn là đối ngoại, như kiềm chế lạm phát, kiểm soát súng đạn, ứng phó với biến đổi khí hậu, miễn hoặc giảm nợ cho sinh viên.

3 kịch bản

Dự báo về kết quả sẽ không nằm ngoài 3 kịch bản, bao gồm: đảng Dân chủ tiếp tục kiểm soát quốc hội lưỡng viện; đảng Dân chủ tiếp tục kiểm soát Thượng viện, đảng Cộng hòa giành chiến thắng tại Hạ viện; đảng Dân chủ thất bại ở cả 2 viện Quốc hội Mỹ.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, gần như không có cơ hội cho kịch bản thứ nhất xảy ra. Kịch bản thứ hai - đảng Dân chủ tiếp tục kiểm soát Thượng viện, đảng Cộng hòa giành chiến thắng tại Hạ viện - nhiều khả năng sẽ diễn ra nhất. Khả năng tiếp theo sẽ là kịch bản thứ ba.

Đối với kịch bản thứ hai, để giành lại thế đa số tại Hạ viện, đảng Cộng hòa sẽ cần giành thêm ít nhất 5 ghế nghị sỹ và giữ được 212 ghế như hiện nay và 1 ghế trống vốn thuộc đảng Cộng hòa. Điều này hoàn toàn nằm trong tầm tay của đảng Cộng hòa. Theo các kết quả thăm dò, hiện có khoảng 177-191 khu vực bầu cử chắc chắn bầu cho ứng cử viên đảng Dân chủ và 199-211 khu vực bầu cử chắc chắn bầu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa.

Trong khi đó, 33 khu vực bầu cử còn lại hiện đang chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt giữa 2 đảng, nhưng cũng chỉ tập trung vào một số bang chiến địa như Michigan, New Hamsphire, Ohio, California và Texas.

Tại Thượng viện, cuộc đua trở nên quyết liệt và gay cấn hơn do đảng Cộng hòa chỉ cần giành thêm 1 ghế là có thể phá vỡ thế cân bằng và chiếm đa số. Trong số 35 ghế thượng nghị sỹ được bầu lại, hiện có từ 8-11 ghế nhiều khả năng thuộc về đảng Dân chủ, trong khi con số này của đảng Cộng hòa là từ 14-19. Cuộc chạy đua giành 5 chiếc ghế còn lại sẽ tập trung vào các bang, vốn được xem là hay dao động như Arizona, Georgia, Nevada, Pennsylvania và Wisconsin.

Trong giai đoạn đầu tranh cử, các cuộc thăm dò đều cho các kết quả bất lợi cho đảng Dân chủ khi "làn sóng đỏ lấn át màu xanh," đảng Cộng hòa có khả năng giành chiến thắng và chiếm đa số tại cả thượng và hạ viện. Vào giai đoạn nước rút, phe đỏ càng có lợi thế khi cử tri quan ngại tình trạng lạm phát cao và viễn cảnh ảm đạm của nền kinh tế. Theo các kết quả thăm dò dư luận mới nhất, đảng Cộng hòa gần như chắc chắn sẽ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện, trong khi cuộc đua tại Thượng viện quay trở lại tỷ lệ 50/50.

Kết quả thăm dò không khả quan cho đảng Dân chủ

Kết quả cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos hôm 7-11 cho thấy tỷ lệ ủng hộ dành cho Tổng thống Mỹ Joe Biden đã giảm xuống 39%. Cuộc thăm dò ở tầm quốc gia kéo dài hai ngày nói trên cho thấy tỷ lệ người Mỹ ủng hộ Tổng thống Biden đã giảm một điểm, gần mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Kết quả của cuộc thăm dò mới củng cố dự đoán của các nhà dự báo bầu cử phi đảng phái rằng đảng Dân chủ của Tổng thống Biden sẽ thất bại trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Tình trạng tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Biden giảm đang củng cố quan điểm rằng đảng Cộng hòa sẽ giành quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ và có thể cả Thượng viện sau cuộc bầu cử giữa kỳ. Trung tâm Chính trị của Đại học Virginia hôm 7-11 dự đoán rằng đảng Cộng hòa sẽ dễ dàng giành được đa số ở Hạ viện, giành được 24 ghế, và thậm chí cũng có thể giành được đa số ở Thượng viện.

AN BÌNH

Nguồn CAĐN: https://cadn.com.vn/nhung-kich-ban-cho-cuoc-bau-cu-giua-ky-tai-my-post269254.html