Những mùa 20-11 trong ký ức

Minh họa: Nguyên Sa

Kỷ niệm đầu tiên hiện về là năm tôi học lớp 1. Mẹ dắt tôi đến thăm cô giáo chủ nhiệm, tay xách theo một bức tranh phong cảnh và gói kẹo dừa, món quà giản dị mà chan chứa tình cảm. Hồi ấy, những bức tranh in hình diễn viên hay phong cảnh được ưa chuộng lắm, treo đầy trên vách những ngôi nhà nhỏ. Giờ thì hiếm ai còn dùng đến. Tôi nhớ mình khi đó bẽn lẽn đứng bên mẹ, mắt nhìn quanh, chẳng dám nói gì. Mãi đến khi cô mỉm cười hiền hậu, đưa cho tôi một viên kẹo, tôi mới dám bóc ra ăn, vừa ngon lành, vừa ngượng ngập. Ôi chao, cô cũng dịu dàng như mẹ tôi vậy! Cái ngày 20-11 đầu tiên ấy, xa lắc xa lơ mà vẫn in nguyên trong trí nhớ, như thể mới hôm qua thôi.

Những năm sau, tôi lớn hơn, đã biết cùng lũ bạn rủ nhau đến nhà thầy cô. Đời học trò có ai mà không háo hức đợi đến ngày này, không chỉ để tri ân thầy cô, mà còn vì niềm vui được tụ tập, được rong ruổi trên những con đường ngập sắc hoa. Cả tuần trước 20-11, lớp tôi đã rộn ràng bàn bạc: Mua quà gì, đi thăm những nhà nào trước. Mỗi đứa góp một ít tiền, bạn thủ quỹ thu lại, rồi ban cán sự lớp đi mua sổ giáo án, bó hoa tươi, gói cẩn thận trong giấy màu rực rỡ, thắt thêm chiếc nơ nhỏ. Rồi cả bọn rồng rắn đạp xe đi thăm thầy cô. Có khi nhà thầy, nhà cô ở xa lắc, phải hỏi đường mấy lần mới tìm tới nơi. Lúc ấy, chúng tôi mới hiểu, để mỗi ngày đến trường, các thầy cô cũng đã vượt qua những quãng đường dài, lặng lẽ mà kiên nhẫn biết bao.

Thường thì chúng tôi sẽ đến thăm cô chủ nhiệm trước, rồi mới ghé từng thầy cô dạy các môn khác, cả thầy dạy thay dăm ba buổi cũng chẳng quên. Ngày ấy, đâu đâu cũng rực rỡ sắc hoa, rộn rã tiếng cười và những lời chúc. Trên phố, học trò áo trắng tay cầm bó hoa tươi, xe đạp nối đuôi nhau thành dòng dài bất tận. Ở trường thì tưng bừng văn nghệ, thi hùng biện; còn ở nhà, các thầy cô chuẩn bị sẵn bánh kẹo để đón học trò. Có những nhóm học sinh tinh nghịch đến nỗi “phá tan nhà”, vậy mà thầy cô vẫn chỉ biết mỉm cười hiền hậu. “Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò”, câu nói ấy quả chẳng bao giờ sai, nhưng trong ánh mắt thầy cô, bao giờ cũng chan chứa một niềm thương vô hạn.

Chúng tôi cũng đến thăm cả những thầy cô cũ. Thật kỳ lạ, biết bao thế hệ học trò đã đi qua trong đời, vậy mà cô giáo chủ nhiệm năm lớp 5 của tôi vẫn nhớ tên từng đứa, vẫn kể lại bao chuyện cũ như mới hôm qua. Cô còn nhớ cả bài văn ấn tượng của tôi trong khi chính tôi còn chẳng nhớ rõ mình từng viết như thế. Khi ấy, tôi mới hiểu, gia tài lớn nhất của người thầy có lẽ chính là ký ức về học trò.

Bố tôi cũng từng là một người thầy. Tôi hiểu rõ niềm vui của ông mỗi khi có học trò cũ ghé thăm, nghe tiếng gọi thân thương “Thầy ơi!” vang lên từ cổng ngõ. Ngày ấy, trên khuôn mặt bố luôn thường trực nụ cười rạng rỡ. Năm nay, bố đã đi xa. Căn nhà vắng bóng người thầy năm nào. Ấy vậy mà sáng nay, khi tôi cắm bó hoa lên bàn thờ, vẫn thấy như bố đang mỉm cười hiền hậu...

Ngoài kia, mưa vẫn rơi lất phất. Cơn gió sớm đầu đông se lạnh khẽ lùa qua khung cửa, khiến lòng tôi chùng lại. Nhưng giữa cái rét ấy, vẫn có một hơi ấm len vào tim, hơi ấm của những ký ức xưa, của những người thầy, và của một tình yêu vẫn vẹn nguyên sau bao mùa tri ân đi qua.

Lê Ngọc Sơn