Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV dù diễn ra trong thời gian ngắn khi chương trình được rút gọn để tập trung chống Covid-19, song các nội dung đều được bàn thảo thẳng thắn với nhiều phát ngôn ấn tượng trên nghị trường.
Phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV ngày 20/7, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả hoạt động để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đất nước trong giai đoạn mới. Một vấn đề hết sức quan trọng có ý nghĩa quyết định là đại biểu Quốc hội khóa mới nêu cao tinh thần trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, nâng cao trình độ về mọi mặt, gần gũi và lắng nghe ý kiến của nhân dân, thực hiện và hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ mà cử tri và nhân dân giao phó.
Phát biểu tại phiên làm việc ở tổ của Quốc hội chiều 22/7, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ lo lắng khi tình hình dịch bệnh trong nước phức tạp khi hàng loạt tỉnh, thành phải thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16; dịch đang bào mòn đời sống của người dân, nhất là người lao động tự do, công nhân; tình trạng thất nghiệp. Nhấn mạnh cần có những giải pháp đột phá hơn nữa để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ người dân, phát triển đất nước, Chủ tịch nước nói: “Tinh thần đoàn kết cần tiếp tục vun xới trong lúc khó khăn. Vấn đề an dân trị quốc hết sức quan trọng lúc này”.
Phát biểu nhậm chức sau khi được Quốc hội tín nhiệm bầu giữ chức Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ mới, ông Phạm Minh Chính nêu hàng loạt nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới như đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ then chốt là xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên trong Chính phủ và chính quyền các cấp; phân cấp, phân quyền hợp lý, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với nâng cao năng lực cấp dưới; chủ động phát hiện, tháo gỡ theo thẩm quyền những ”rào cản”, “điểm nghẽn” về thể chế, cơ chế, chính sách làm trì trệ các hoạt động của nền kinh tế. Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nhấn mạnh tuyệt đối không “hy sinh” tiến bộ, công bằng xã hội, giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.
Thảo luận ở tổ tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, vấn đề thực hành tiết kiệm, chống lãng phí từ trước đến nay chưa được thực sự quan tâm đúng mức. Do đó lần này, Quốc hội quyết tâm đưa ra thảo luận tại hội trường về báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 và tiến hành giám sát nhằm đánh giá đúng tình hình, từ đó có giải pháp thực hiện hiệu quả, tạo ra nguồn lực phát triển. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, chỉ tính riêng các dự án treo, nếu các địa phương tiến hành rà soát và tập trung giải quyết dứt điểm sẽ tạo chuyển biến lớn, tạo được nguồn lực hết sức lớn. Ngay tại Kỳ họp lần này của Quốc hội, những chi phí không thực sự cần thiết như hoa trang trí đều được cắt giảm tối đa, từ đó vừa tiết kiệm ngân sách, tiết kiệm được thời gian công sức chuẩn bị.
Chia sẻ với đại biểu Quốc hội về định hướng giải pháp phát triển công nghiệp nước nhà trong 5 năm tới tại phiên thảo luận chiều 25/7, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong các mục tiêu được đặt ra, có nội dung quyết liệt trong triển khai thực hiện chỉ đạo về chống tham nhũng, tiêu cực trong tham mưu xây dựng cơ chế chính sách thực hiện các dự án trọng điểm. Đối với các dự án chậm tiến độ, thua lỗ kéo dài từ nhiều năm trước, hướng giải quyết là khẩn trương định giá đúng, giải quyết dứt điểm, đúng luật, hợp tình hình để Nhà nước không mất thêm tiền và mất thêm người vào các dự án kém hiệu quả.
Nêu ý kiến tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội sáng 25/7, đại biểu Quốc hội Lê Quân (đoàn Cà Mau) đề cập rào cản kỹ thuật để tránh việc học sinh lao vào đại học để rồi... học đại. Rào cản kỹ thuật ở đây chính là đánh giá năng lực (như điểm sàn) và học phí. Không học đại học thì học nghề, không nhất thiết con đường đến là đại học ngay khi hết THPT. Học phí cộng thêm lưới an sinh bằng chính sách học phí cho học sinh khó khăn sẽ không triệt tiêu cơ hội học sinh nghèo vượt khó. Sinh viên đại học phải nỗ lực học tốt, hội nhập xã hội sớm để có thêm thu nhập, hạn chế kiểu “học đại”.
Đại biểu Cao Thị Xuân – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội khi thảo luận hội trường ngày 25/7, bày tỏ lo ngại trong bối cảnh dịch bệnh, nếu không có các giải pháp mạnh, cụ thể để triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ các mục tiêu đã được đề ra trong các chương trình mục tiêu quốc gia thì hậu COVID-19 khoảng cách giàu nghèo sẽ ngày càng gia tăng. Đại biểu chia sẻ: “Đồng bào ở miền núi nhắn nhủ chúng tôi rằng, trong khi ở thành phố, đô thị miền xuôi đang đẩy mạnh các giải pháp không sử dụng tiền mặt, thanh toán, không dùng tiền mặt thì không ít gia đình ở vùng miền núi khó khăn, vùng dân tộc rất ít khi nhìn thấy mặt của đồng tiền”.
Nữ đại biểu đoàn Hải Dương cho rằng, Báo cáo của Chính phủ mới chỉ quan tâm nhiều đến những thiệt hại về mặt kinh tế và những tác hại trên lĩnh vực sức khỏe thể chất mà dịch bệnh gây ra. Trong khi, những tổn thương về tâm lý, tinh thần mà dịch bệnh gây ra cho con người khó nhận biết hơn, khó tính toán cụ thể nhưng đó là những tác động ngầm gây ảnh hưởng đến tư duy, nhận thức của con người mà hậu quả của nó để lại không kém những tổn thất về kinh tế gây ra.
Thảo luận tại tổ về kinh tế - xã hội ngày 22/7, Đại biểu Đôn Tuấn Phong – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại ủng hộ tinh thần quyết định đầu tư công có lựa chọn, trọng tâm, trọng điểm để tránh dàn trải, đầu tư nhỏ giọt. Vấn đề cần phải bàn là hiện tiến độ giải ngân rất chậm, gây lãng phí trong khi “nhanh hay chậm cũng do chúng ta cả thôi”, cần thúc đẩy tiến độ một cách quyết liệt. “Với các đại dự án thua lỗ kéo dài thì mong rằng Chính phủ quyết liệt giải quyết, cái nào cần thêm đầu tư để khởi động được thì tập trung, nhưng cái nào thực sự không thể vận hành được thì đau cũng phải cắt, nếu không thua lỗ kéo dài, nhìn xót xa” – ông Đôn Tuấn Phong bày tỏ.
Cho rằng xây dựng nông thôn mới đã khó thì việc giữ thành quả xây dựng đó còn khó hơn, bên cạnh nhiều giải pháp, nữ đại biểu đoàn Vĩnh Long đề nghị cần phát huy vai trò chủ thể, tính tự giác tự nguyện của nhân dân trong quản lý và xây dựng nông thôn mới, thực hiện tốt phương châm “lấy hoa thơm lấn cỏ dại, lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, kịp thời khen thưởng biểu dương động viên kích lệ người dân hăng hái chủ động hiến kế, hiến công, hiến của, mạnh dạnh góp ý và đồng hành cùng chính quyên ngay từ khâu quy hoạch xây dựng nông thôn mới, đến việc lự chọn tiêu chí cần ưu tiên thực hiện trước mắt, dài hạn; cùng nhau thay đổi tư duy, lối sống, tập quán canh tác chưa tiến bộ để tăng thu nhập, làm giàu chính đáng, tiếp tục đầu tư tái đóng góp vào duy trì, giữ vững thành quả xây dựng nông thôn mới ở các địa phương./.