Những sáng kiến thúc đẩy niềm tin số trong lộ trình chuyển đổi số quốc gia

Chia sẻ tại sự kiện, ông Bùi Hoàng Phương, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết năm 2024 đánh dấu bước tiến vượt bậc của Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thông tin, thể hiện qua việc vươn lên vị trí 17/194 quốc gia về xếp hạng an ninh mạng toàn cầu.

Số vụ tấn công mạng trong 9 tháng đầu năm 2024 đã giảm 55% so với cùng kỳ năm ngoái. Hệ thống giám sát quốc gia đã xử lý hơn 10,5 tỷ bản tin, ngăn chặn thành công hơn 14.552 website độc hại, bảo vệ an toàn cho hơn 11,32 triệu người dùng.

Tuy nhiên theo ông Phương, chúng ta vẫn đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Nạn lừa đảo trực tuyến vẫn diễn biến phức tạp với hàng trăm nghìn lượt phản ánh. Việc hơn 90% camera giám sát có nguồn gốc nước ngoài đang đặt ra những lo ngại về bảo mật dữ liệu quốc gia. Đáng chú ý, nguồn nhân lực an ninh mạng của chúng ta còn khá khiêm tốn với khoảng 38.000 người, chủ yếu tập trung ở khu vực tư nhân. Các cuộc tấn công mạng liên tục phát triển với mức độ ngày càng tinh vi phức tạp, đặc biệt khi có sự hỗ trợ của AI, nguy cơ chúng ta phải đối mặt sẽ ngày càng tăng theo cấp số nhân.

"Vì vậy, mọi cơ quan, tổ chức cần liên tục cải thiện năng lực an toàn thông tin, chủ động triển khai các phương án đảm bảo an toàn thông tin và duy trì công tác này một cách liên tục", Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nhấn mạnh.

Ông Trần Quang Hưng, Quyền Cục trưởng Cục An toàn thông tin, cũng cho biết hiện nay hai vấn đề lớn nhất tại Việt Nam là tấn công mạng vào các hệ thống thông tin, trong đó có hệ thống thông tin quan trọng quốc gia và lừa đảo trực tuyến đối với người dân. Thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tập trung chỉ đạo các đơn vị chức năng sớm hoàn thiện xây dựng hành lang pháp lý về bảo đảm an toàn thông tin, để yêu cầu các cơ quan, tổ chức chủ động rà soát, đánh giá tổng thể hiện trạng hệ thống thông tin, trong đó đặc biệt lưu ý các quy định về bảo đảm an toàn tin theo cấp độ...

Theo báo cáo của Cybersecurity Ventures - công ty nghiên cứu và tư vấn hàng đầu trong lĩnh vực an ninh mạng, nền kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ thiệt hại đến 10.500 tỷ USD vào cuối năm 2024, bởi các cuộc tấn công mạng với quy mô ngày càng lớn và phức tạp nhờ AI. Do đó, thế giới cần một mô hình tin cậy để thích ứng với các mối đe dọa mới và công nghệ mới trong kỷ nguyên số. Niềm tin số (digital trust) không chỉ là một giá trị đơn lẻ, mà đây là một hệ sinh thái, hướng đến mục tiêu cuối cùng là đảm bảo và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chia sẻ tại phiên hội thảo toàn thể, ông Li Hai, Giám đốc an ninh bảo mật, quan hệ Chính phủ và Truyền thông của Huawei toàn cầu đã nhấn mạnh mục tiêu của niềm tin số là xây dựng nền tảng số đáng tin cậy dựa trên dữ liệu - trí tuệ nhân tạo - năng lượng xanh (Data+AI+Green) và mở khóa tương lai thịnh vượng số cho tất cả mọi người.

Ông Li Hai chia sẻ tại sự kiện Vietnam Cyber Security Day 2024.

“Các công nghệ ICT mới như 5.5G và AIGC (ứng dụng AI tạo sinh) đang thúc đẩy mạnh mẽ năng suất và hiệu quả cho các ngành công nghiệp. Để bảo vệ thành quả thịnh vượng số này, chính phủ các nước hay mọi ngành nghề, hiệp hội, đối tác và tổ chức cần chung tay xây dựng mô hình Digital TRUST nhằm giải quyết các thách thức phức tạp của GenAI (AI Tạo sinh). Mô hình này bao gồm 5 yếu tố cốt lõi, cung cấp lộ trình phát triển hiệu quả và hoàn chỉnh hướng đến một tương lai chuyển đổi số thịnh vượng, toàn diện và bền vững”, ông Li Ha nhận định.

5 yếu tố cốt lõi này bao gồm: T - Technology và Talent (công nghệ và nhân tài); R - Shared Responsibilitie (chia sẻ trách nhiệm); U - Unified Multi-Stakeholders' Collaboration (hợp tác đa phương thống nhất); S - International Common Standardization (chuẩn hóa quốc tế); T - Fair Digital Trade (thương mại số công bằng). Trong đó, thương mại số không chỉ bao gồm hàng hóa, mà còn cả các dịch vụ tài chính, viễn thông, điện toán, giải trí… đang phát triển nhanh chóng trên toàn cầu. Các Hiệp định Kinh tế số (DEAs) giữa đa quốc gia và khu vực cần cập nhật những Tiêu chuẩn Thương mại số nhằm cải thiện hiệu quả, khả năng tương tác và độ tin cậy của dòng chảy thương mại số xuyên biên giới.

“Đồng hành cùng các nước thành viên ASEAN triển khai hiệu quả chiến lược số hóa quốc gia theo hướng tiếp cận từ trên xuống, Huawei đã phát hành bộ tài liệu Hướng dẫn Chuyển đổi số - trí tuệ quốc gia, bao gồm các khung chính sách và quy định cùng Chỉ số chuyển đổi số toàn cầu mới (GDI)”, Ông Li Hai nêu.

Mô hình GDI đo lường tiến trình số hóa của 77 quốc gia bằng 42 chỉ số theo 4 yếu tố hỗ trợ quan trọng: Kết nối vô hình, Nền tảng kỹ thuật số, Năng lượng xanh, Chính sách và hệ sinh thái hỗ trợ. Các quốc gia này chiếm tổng cộng 93% GDP và 80% dân số thế giới, đưa ra chỉ báo tốt về tiến trình chung trong quá trình chuyển đổi số toàn cầu.

Quan trọng hơn, mô hình GDI do Huawei và International Data Corporation (IDC - công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu thế giới, chuyên sâu về lĩnh vực ICT) nghiên cứu phát triển, cho thấy các khoản đầu tư chiến lược vào cơ sở hạ tầng số có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Đồng thời, mô hình cũng chỉ ra cách các quốc gia ở 3 giai đoạn trưởng thành số khác nhau - khởi đầu, tiếp nhận, dẫn đầu - có thể tận dụng quá trình chuyển đổi. Nổi bật là Trung Quốc và Singapore - hai quốc gia ở giai đoạn “Dẫn đầu” trong GDI - đang triển khai chiến lược quốc gia thông minh, thúc đẩy kết nối không dây 5G và các sáng kiến AI.

Theo vị chuyên gia này thì Việt Nam hiện đang đứng đầu nhóm “Khởi đầu” trong GDI và sẽ sớm bước sang giai đoạn “Tiếp nhận”. Việc tham khảo đồng thời mô hình GDI và mô hình Digital TRUST, hứa hẹn sẽ mang đến nhiều kinh nghiệm và ứng dụng, góp phần thúc đẩy lộ trình chuyển đổi số nhảy vọt, thịnh vượng và bền vững cho quốc gia.

Tại sự kiện, ông Li Hai cũng đưa ra đề xuất phù hợp cho Việt Nam, nhằm tăng tốc khai phóng nền kinh tế số dựa trên tiến trình 6 trụ cột tuần tự: Governance (quản lý công): Hoàn thiện luật pháp và chính sách, tổ chức và mục tiêu, mô hình vận hành và ngân sách; Digital Culture (văn hóa số): Phát triển hòa nhập, khuyến khích học tập suốt đời, đào tạo và bồi dưỡng nguồn lực nhà khoa học dữ liệu; Digital Infrastructure (cơ sở hạ tầng số): Xây dựng mạng - đám mây - nền tảng, chiến lược dữ liệu và trung tâm chia sẻ, an ninh mạng và chủ quyền số; Digital Services (dịch vụ số): Phát triển các dịch vụ lấy con người làm trung tâm, cá nhân hóa, kỹ thuật số và thông minh hơn; Digital Ecosystem (hệ sinh thái số): Kết nối với các nhà phát triển địa phương, thúc đẩy nghiên cứu phát triển, cùng nhau đổi mới và cung cấp mọi thứ như một dịch vụ; Sustainability (tính bền vững): Tối ưu lợi nhuận đầu tư, dịch vụ mới, vận hành và bảo trì hiệu quả, hướng đến lộ trình cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống gần bằng 0 (Net Zero).

Hội thảo - Triển lãm Ngày An toàn thông tin Việt Nam năm 2024 với chủ đề "An toàn thông tin cho hạ tầng dữ liệu và nền tảng số quốc gia" do Hiệp hội An toàn thông tin (VNISA) phối hợp với Cục An toàn thông tin tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Trong khuôn khổ sự kiện còn diễn ra 3 phiên hội thảo chuyên đề và Tọa đàm: “Ứng dụng AI bảo đảm an toàn thông tin trong những ngành kinh tế trọng yếu”; “Bảo vệ dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế số”; “Đẩy mạnh hợp tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Một điểm nhấn quan trọng của Hội thảo là lễ khai trương Nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin của Bộ Thông tin và Truyền thông, do Cục An toàn thông tin thực hiện.

Tr.Văn