Những tranh cãi về kịch bản giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương

Ngày càng nhiều tranh cãi về kịch bản giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương. Ảnh: AFP/TTXVN

Tranh luận về triển vọng lãi suất không còn là vấn đề “nếu” mà là “khi nào” điều này xảy ra. Giới quan sát có chút nghi ngờ rằng chi phí đi vay sẽ thấp hơn ở nhiều nền kinh tế chủ chốt trước cuối năm 2024. Ngay cả Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) nổi tiếng "diều hâu" cũng tham gia xu hướng này.

Đó chính là điều khiến cuộc tranh luận gay gắt ở Thái Lan trở nên hấp dẫn.

Vấn đề là liệu các cơ quan chức năng nước này có nên tăng cường hành động để thúc đẩy tăng trưởng hay không. Không phải trong một vài tháng sau khi tạm dừng tăng lãi suất, mà là ngay bây giờ. Nền kinh tế vẫn đang nỗ lực tăng trưởng, lạm phát gần như không tồn tại, trong khi giá tiêu dùng thực sự đang giảm.

Đây là một vấn đề không chỉ được thảo luận ở các thị trường mới nổi mà còn cả ở các nền kinh tế tiên tiến. Những câu hỏi được đặt ra vang dội khắp Bangkok: Liệu việc thắt chặt tiền tệ có đi quá xa không? Liệu các quan chức trì hoãn để tránh trông như thể họ đang bị áp lực, hay vì họ vẫn còn bị tổn thương bởi đợt lạm phát bất ngờ tăng vọt hai năm trước?

Dù được bảo vệ theo nguyên tắc tự chủ của ngân hàng trung ương, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) rất dễ bị người đứng đầu Chính phủ Mỹ chỉ trích về việc lãi suất quá cao. Tốc độ tăng giá luôn thấp hơn mục tiêu 2%. Chủ tịch Fed Jerome Powell kế thừa một Ủy ban Thị trường Mở Liên bang đang trong quá trình giải quyết các gói kích thích lớn được tung ra trong Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu (2008-2009). Tuy nhiên, từ đầu năm 2019, các đợt tăng lãi suất khi đó đã bị tạm dừng, rồi sau đã xuất hiện một số đợt giảm lãi suất.

Đó là một tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Ngân hàng Trung ương Thái Lan và Thủ tướng Srettha Thavisin phải nhìn nhận ra. Ông Srettha, một cựu nhà phát triển bất động sản đã, đã đưa ra quan điểm khá hợp lý. Giống như các đối tác của mình, Thái Lan đã tăng lãi suất một cách mạnh mẽ. Việc thắt chặt có thể đã có tác dụng quá tốt: Giá tiêu dùng giảm 0,8% trong tháng 12/2023 so với cùng kỳ một năm trước đó và tiếp tục chuỗi giảm. Ngay sau khi nhậm chức vào tháng 9/2023, ông Srettha bắt đầu vận động ngân hàng quan tâm hơn đến tăng trưởng trong việc hoạch định chính sách.

Nhưng căng thẳng lại bùng lên. Thủ tướng muốn ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất mạnh mẽ hơn, trong khi vốn đã tạm dừng tăng lãi suất từ tháng 11/2023. Thống đốc BoJ Sethaput Suthiwartnarueput gần đây đã có cuộc thảo luận với Thủ tướng Srettha. Ông Srettha nói rằng mình chỉ đưa ra lời khuyên, điều đó không có hại gì. Là một người từng kinh doanh bất động sản và đang chịu trách nhiệm giám sát nền kinh tế, chắc chắn ông Srettha sẽ muốn lãi suất xuống thấp hơn.

Khung cảnh này gợi nhớ lại bữa tối mà ông Powell, cùng với Phó Chủ tịch Fed lúc đó là Richard Clarida và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đã có cuộc nói chuyện với cựu Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng vào tháng 2/2019. Khi ông Powell và ông Clarida bước ra khỏi cửa, Fed đã đưa ra một tuyên bố nhấn mạnh rằng Chủ tịch Powell chỉ nhắc lại thông điệp từ cuộc họp báo trước và không thảo luận về những dự đoán về chính sách tiền tệ.

Việc Fed đột ngột tạm dừng tăng lãi suất, thậm chí cắt giảm lãi suất trong năm 2019 phản ánh những lo ngại trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ lẫn thế giới đang tăng trưởng chậm lại. Động thái này một phần cũng là phản ứng trước cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung Quốc và việc không thể thúc đẩy lạm phát đi lên bất chấp tăng trưởng kéo dài và tỷ lệ thất nghiệp thấp.

Nền kinh tế cũng có thể đứng về phía nhà lãnh đạo Thái Lan. Nếu Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) chuyển sang cắt giảm lãi suất trong những tháng tới, ngân hàng trung ương này sẽ hoàn toàn nằm trong xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu. Tuy nhiên, một trợ lý Thống đốc của BoJ ngày 15/1 đã nói với các phóng viên rằng tỷ lệ lãi suất hiện tại vẫn ổn. Nới lỏng chính sách tiền tệ có thể là một công việc đầy rủi ro.

Huy Tiến (P/v TTXVN tại Bangkok)