Niềm riêng của một vĩ nhân

Nguồn: salt.tikicdn.com

Tại Việt Nam, bản dịch tiếng Việt của Source Code do Mai Chí Trung dịch có tên Mã nguồn - Khởi đầu của tôi. Nhà xuất bản Trẻ ấn hành cùng lúc với ấn bản toàn cầu. Cho đến ngày phát hành chính thức, Mã nguồn đã được hơn 30 quốc gia trên thế giới mua bản quyền.

Việc phát hành bản dịch cùng lúc với ấn bản gốc không phải quá mới mẻ ở thị trường xuất bản Việt Nam, nhưng cũng không phải là hiện tượng đại trà, bao giờ cũng có. Thường điều này chứng tỏ sức hút của tác phẩm, sự tò mò của độc giả. Nó phản ánh nhu cầu được biết thông tin, tiếp cận kiến thức một cách nhanh chóng hơn trong xã hội mà thông tin nhanh và liên tục được cập nhật như hiện nay. Trong khi tốc độ xuất bản một tác phẩm dịch thường kéo dài. Điều này cũng là thách thức không nhỏ với người làm xuất bản, đòi hỏi vừa đáp ứng nhu cầu về tốc độ nhưng cũng đảm bảo chất lượng bản dịch cũng như khâu biên tập in ấn.

Đó là điều đầu tiên ta thấy được từ chuyện xuất bản Mã Nguồn.

“Cậu bé vui vẻ” và ván bài của bà ngoại Gami

Bill Gates là một nhân vật quốc tế. Nhưng cách công chúng nhìn nhận, đánh giá cuộc đời ông không phải lúc nào cũng thống nhất. Ta có thể hình dung thế giới ngày nay có thể sẽ khác đi rất nhiều nếu không có ông. Những sách tiểu sử viết về Bill Gates không ít, nhiều bộ phim tài liệu liên quan đến ông hay có sự xuất hiện của ông vẫn thu hút sự chú ý của người xem.

Trong Mã nguồn, lần đầu tiên Bill Gates hé cửa ngôi nhà của mình cho độc giả bước vào với sự chào đón thân thiện của gia chủ. Ông kể về những kỷ niệm riêng tư, với cái nhìn hệt như đứa trẻ khi xưa ngồi trên bàn chơi bài cùng bà ngoại Gami. “Theo nhiều cách, tôi vẫn là đứa trẻ tám tuổi ngồi ở bàn ăn của Gami khi bà chia bài” (Sđd, tr.352). Đây là một trong những dòng cuối khép lại cuốn sách.

Có vẻ hơi kỳ cục khi bắt đầu giới thiệu về một cuốn sách bằng đoạn kết của nó. Nhưng với Mã nguồn, dường như với Bill Gates, cuộc đời không có điểm kết thúc. Những kỷ niệm về ván bài với bà ngoại Gami, một người chơi bài theo Bill Gates là cự phách, dường như đã gieo cảm hứng cho những sự nghiệp sáng tạo của ông mai sau. “Chơi bài đã dạy tôi rằng cho dù điều gì đó phức tạp hay thậm chí huyền bí đến đâu, bạn thường có thể tìm ra lời giải. Bạn có thể thấu hiểu cả thế giới này” (Sđd, tr.15). Và dù thời gian trôi qua thế nào, Bill Gates vẫn “mong đợi như khi đó, một đứa trẻ nhạy bén và muốn hiểu rõ mọi thứ” (Sđd, tr.352). Độc giả có thể thấy Gates đã nhắc chi tiết này ở đầu sách và nhấn mạnh lần nữa ở cuối sách.

Tác phẩm không nói về Tập đoàn công nghệ Microsoft hay quỹ từ thiện Gates Foundation, mà tập trung vào giai đoạn ấu thơ của Bill Gates - “Cậu bé vui vẻ”, biệt danh hồi nhỏ của ông vì lúc nào cũng cười. Đó còn là câu chuyện về những đam mê đầu đời, gia đình, bạn bè và bước ngoặt giúp ông trở thành một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất thế giới công nghệ nói riêng và là một trong những nhân vật quan trọng nhất định hình thế kỷ 21 chúng ta đang sống.

Hơn nửa dung lượng sách dành để kể về tuổi thơ và thời niên thiếu của ông, trước khi bước chân vào Harvard. Những câu chuyện xoay quanh quá trình trưởng thành của một cậu bé thông minh, ham đọc sách. Ngày nay, danh sách đọc hàng năm, những cuốn sách Bill Gates thích và khuyến khích mọi người hãy đọc mà ông công bố vẫn đóng vai trò nhất định trong việc thúc đẩy các tác phẩm này bán chạy trên thị trường.

Từ duyên phận với chiếc máy tính đến đế chế công nghệ

Khi Bill Gates học lớp 8, trường Lakeside của ông thuê một chiếc máy viễn ký (teletype) để kết nối với máy tính từ xa. Cậu bé Gates bị khả năng lập trình mê hoặc. Không lâu sau cậu viết chương trình đầu tiên: trò chơi Tic-Tac-Toe (cờ ca rô), bắt đầu mở ra một chương mới trong cuộc đời Bill Gates.

“Tôi thích cách máy tính buộc tôi phải suy nghĩ. Nó hoàn toàn không khoan dung cho sự cẩu thả về trí tuệ. Nó đòi hỏi tôi lúc nào cũng phải suy nghĩ logic và chú ý đến từng chi tiết” (Sđd, tr.108). Đó là những năm sáu mươi, Bill Gates chỉ là một thiếu niên lần đầu khám phá ra chân trời của mình và tiến đến chân trời đó.

Sẽ dễ dàng hơn nếu bạn nhìn lại khó khăn trong quá khứ khi bản thân đã thành công. Nhưng Mã nguồn không phải dạng sách “truyền cảm hứng” rao giảng suông một triết lý thành công nào đó, rồi tóm gọn nó bằng công thức, hay với Gates, là phương trình. Ngay cả câu chuyện ông bỏ học được lưu truyền rộng khắp cũng được Mã nguồn giải thiêng. Thực tế, từ bỏ Đại học Harvard để theo đuổi đam mê, tập trung vào công ty phần mềm là một trong những quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời Bill Gates. Ta có cảm giác nó giống như một ván bài, mà lần này nếu đi sai, ông không chỉ có cảm giác thua cuộc như các ván bài với ngoại Gami mà là ảnh hưởng đến chính tương lai của ông.

Gates cùng bạn bè sáng lập Microsoft ở độ tuổi đôi mươi và ông chia sẻ chỉ có đam mê không vẫn chưa đủ, Microsoft cần có một nền tảng kinh doanh, và điều hành một công ty là công việc rất cô đơn.

Tuy không phải cuốn sách viết ra để rao giảng hay trình bày một bài học thành công, nhưng trong Mã nguồn ta đọc ra được nguồn cảm hứng, những khát khao cần được nuôi dưỡng. Lựa chọn nào cũng phải đánh đổi và không phải lựa chọn nào cũng dễ dàng. Rằng đó còn là cách chúng ta nhìn lại bản thân mình.

“Tuy nhiên, càng lớn tuổi, tôi càng nhìn lại quá khứ nhiều hơn. Hóa ra việc ghép những mảnh ký ức lại với nhau giúp tôi hiểu rõ hơn bản thân mình. Điều kỳ diệu của tuổi trưởng thành đó là khi bạn nhận ra rằng lột bỏ tất cả những năm tháng mình đã trải qua và tất cả những gì mình đã học được, phần lớn con người bạn đã ở đó ngay từ đầu” (Sđd, tr.352).

Vì thế, tuy là cuốn sách viết chuyện cá nhân, Mã nguồn - Khởi đầu của tôi lại có thể tìm được mẫu số chung với bất kỳ ai đang đứng trước những băn khoăn lựa chọn, để liên tục hỏi mình là ai, và mình phải làm gì với tương lai, với cuộc đời của chính mình, và với cái tôi đã ở đó cùng ta ngay từ đầu nhưng nhiều khi chúng ta đã lãng quên.

Nữ Lâm